فهرست مطالب
عنوان |
صفحه |
چکیده |
1 |
فصل اولمقدمه و کلیات |
|
1-1- مقدمه |
3 |
1-2- مشخصات گیاهشناسی |
5 |
1-3- ارزش اقتصادی گندم دوروم |
5 |
1-4- تولید گندم دوروم در ایران و جهان |
6 |
1-5- سطح زیر‌کشت و میزان عملکرد گندم |
6 |
1-6- تنش خشکی و رابطه آب و گیاه |
7 |
1-6-1- اهمیت آب در گیاه |
7 |
1-6-2- تعریف خشکی وتنش خشکی |
7 |
1-6-3- انواع ژنوتیپ‌ها بر اساس واکنش آنها به شرایط محیطی (با تنش یا بدون تنش) |
8 |
1-6-4- انواع خشکی |
8 |
1-7- مکانیسم های مقاومت به تنش خشکی |
9 |
1-8- صفات مرتبط با تنش کم‌آبی در گندم دوروم و سایر غلات |
9 |
1-9- مفهوم برخی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با روابط آب و فتوسنتز در گیاه |
10 |
1-9-1- محتوای نسبی آب برگ (RWC) |
10 |
1-9-2- آب نسبی از دست رفته (RWL) |
10 |
1-9-3- محتوای کلروفیل نسبی (قرائت SPAD) |
11 |
1-9-4- فلورسنس کلروفیل و بازده کوانتومی (Fv/Fm) |
11 |
1-10- اهمیت تنوع ژنتیکی |
11 |
1-11- روشهای ارزیابی تنوع ژنتیکی |
12 |
1-12- نشانگر و ویژگی‌های آن |
12 |
1-12-1- انواع نشانگرهای ژنتیک |
12 |
1-12-2- نشانگرهای مورفولوژیک |
12 |
1-12-3- نشانگرهای مولکولی |
13 |
1-12-4- نشانگرهای پروتئینی |
13 |
1-12-5- نشانگرهای DNA |
13 |
1-12-6- نشانگر ISSR |
13 |
1-12-7- فاصله ژنتیکی |
14 |
1-12-8- روشهای گروهبندی داده‌ها |
14 |
1-12-9- محتوای اطلاعات چندشکل (PIC) |
14 |
1-12-10- آزمون مانتل |
15 |
1-13- روشهای آماری برای محاسبه تنوع ژنتیکی |
15 |
1-13-1- رگرسیون چند‌گانه |
16 |
1-13-2- تجزیه خوشه‌ای |
16 |
1-13-3- تجزیه تابع تشخیص |
17 |
1-13-4- تجزیه به مؤلفه‌های اصلی |
17 |
1-13-5- تجزیه به مختصات اصلی (PCO) |
17 |
فصل دوم |
|
بررسی منابع |
18 |
فصل سوممواد و روشها |
|
3-1- محل و زمان اجرای آزمایش |
23 |
3-2- آزمایش اول |
25 |
3-2-1- مواد گیاهی مورد آزمایش |
25 |
3-2-2- طرح آزمایشی و مشخصات آن |
26 |
3-2-3- عملیات زراعی انجام شده |
26 |
3-2-4- صفات اندازه‌گیری شده |
26 |
3-2-4-1- محتوای نسبی آب برگ (RWC) |
26 |
3-2-4-2- میزان آب نسبی از دست رفته (RWL) |
26 |
3-2-4-3- فلورسنس کلروفیل (CHF) و عملکرد کوانتوم فتوسیستم II |
27 |
3-2-4-4- محتوای نسبی کلروفیل برگ (SPAD) |
27 |
3-2-4-5- تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک |
28 |
3-2-4-6- ارتفاع بوته، طول سنبله، طول برگ پرچم و طول پدانکل |
28 |
3-2-4-7- تعداد خوشه بارور، بیوماس، عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله |
28 |
3-2-4-8- تجزیه آماری و نرم افزارهای مورد استفاده |
28 |
3-3- آزمایش دوم |
29 |
3-3-1- آزمون مقاومت به خشکی در مرحله جوانه‌زنی |
29 |
3-3-1-1- ضد عفونی |
29 |
||||||
3-3-1-2- نحوه ایجاد پتانسیل اسمزی |
29 |
||||||
3-3-1-3- اجرای طرح آماری در آزمون جوانه‌زنی |
29 |
||||||
3-3-2- صفات بررسی شده در آزمایشگاه جوانه‌زنی |
29 |
||||||
3-3-2-1- درصد جوانه‌زنی (PG) |
29 |
||||||
3-3-2-2- متوسط زمان لازم برای جوانه‌زنی (MTG) |
30 |
||||||
3-3-2-3- متوسط جوانه‌زنی روزانه (MDG) |
30 |
||||||
3-3-2-4- سرعت جوانه‌زنی روزانه (DGS) |
30 |
||||||
3-3-2-5- شاخص استرس طول گیاهچه (PHSI) |
30 |
||||||
3-3-2-6- بررسی میزان شاخص استرس جوانه‌زنی (Germination stress index) |
30 |
||||||
3-4- آزمایش سوم |
31 |
||||||
3-4-1- مراحل استخراج DNA ژنومی |
31 |
||||||
3-4-2- طرز تهیه بافر استخراج |
31 |
||||||
3-4-3- مواد تشکیل دهنده بافر TE |
33 |
||||||
3-4-4- تعیین کیفیت و کمیت DNA ژنومی استخراج شده |
33 |
||||||
3-4-5- واکنش زنجیره‌ای پلیمراز |
34 |
||||||
3-4-6- چرخه حرارتی |
35 |
||||||
3-4-7- الکتروفورز محصول PCR بر روی ژل آگارز |
36 |
||||||
3-4-8- تهیه بافر 10X TBE |
36 |
||||||
3-4-9- بافر نمونه‌گذاری |
37 |
||||||
3-4-10- تجزیه و تحلیل داده‌ها |
37 |
||||||
3-4-10-1- امتیازبندی باندها |
37 |
||||||
3-4-10-2- سودمندی نشانگرهای ریز‌ماهواره در گندم |
38 |
||||||
3-4-10-3- محتوای چندشکل (PIC) |
38 |
||||||
3-4-10-4- درصد چند شکلی |
38 |
||||||
3-4-11- تجزیه داده‌ها |
38 |
||||||
فصل چهارمنتایج و بحث |
|||||||
4-1- نتایج بررسی‌های آگروفیزیولوژیک |
41 |
||||||
4-1-1- تجزیه واریانس |
41 |
||||||
4-1-2- مقایسه میانگین |
46 |
||||||
4-1-3- تعیین بیشترین و کمترین مقدار ژنوتیپ‌ها در هر صفت |
52 |
||||||
4-2- تجزیه همبستگی |
54 |
||||||
4-3- تجزیه رگرسیون |
58 |
||||||
4-4- تجزیه کلاستر |
60 |
||||||
4-5- تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و بای‌پلات |
63 |
||||||
4-6- نتایج حاصل از بررسی تنوع ژنتیکی در سطح DNA با استفاده از نشانگر مولکولی |
67 |
||||||
4-6-1- تجزیه خوشه‌ای |
70 |
||||||
4-6-2- تجزیه به مختصات اصلی (PCO) |
70 |
||||||
4-6-3- توزیع فراوانی فاصله ژنتیکی |
73 |
||||||
4-7- آزمون جوانه‌زنی |
75 |
||||||
4-7-1- تجزیه واریانس |
75 |
||||||
4-7-2- بررسی نتایج حاصل از مقایسه میانگین آزمون تنش جوانه‌زنی |
76 |
||||||
4-7-3- تجزیه همبستگی صفات در آزمون جوانه‌زنی |
81 |
||||||
4-8- نتیجه‌گیری |
83 |
||||||
4-9- پیشنهادات |
84 |
||||||
فهرست منابع |
85 |
||||||
فهرست جداول
عنوان |
صفحه |
|
جدول (3-1) مشخصات جغرافیایی محل اجرای آزمایش |
23 |
|
جدول (3-2) آمار هواشناسی ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود در سال زراعی 92-1391 |
24 |
|
جدول (3-3) فهرست 19 ژنوتیپ گندم دوروم |
25 |
|
جدول (3-4) اجزا تشکیل دهنده بافر استخراج DNA |
31 |
|
جدول (3-5) اجزا واکنش ISSR بهینه سازی شده |
35 |
|
جدول (3-6) چرخه حرارتی |
35 |
|
جدول (3-7) نام وتوالی آغازگرهای مورد استفاده |
36 |
|
جدول (3-8) مواد لازم برای تهیه یک لیتر بافر 10X TBE |
37 |
|
جدول (3-9) تهیه بافر نمونه‌گذاری |
37 |
|
جدول (4-1) میانگین مربعات صفات اندازه‌گیری شده برای ژنوتیپهای گندم دوروم در شرایط دیم |
42 |
|
جدول (4-2) مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها بر اساس صفات آگروفیزیولوژیک در سطح احتمال1% |
48 |
|
جدول (4-3) بررسی میزان بیشترین و کمترین مقدار ژنوتیپ‌ها در هر صفت در شرایط دیم |
52 |
|
جدول (4-4) همبستگی صفات آگروفیزیولوژیک ژنوتیپهای مورد مطالعه |
56 |
|
جدول (4-5) تجزیه رگرسیون صفات آگروفیزیولوژیک اندازه‌گیری شده در شرایط دیم (عملکرد متغیر وابسته) |
59 |
|
جدول (4-6) گروهبندی ژنوتیپ‌ها با استفاده از تجزیه تابع تشخیص برای صفات وارد شده در مدل رگرسیون |
61 |
|
جدول (4-7) خصوصیات صفات آگروفیزیولوژیک گروه‌های حاصل از تجزیه کلاستر بر اساس میانگین صفات وارد شده در مدل رگرسیون |
62 |
|
جدول (4-8) نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و سهم هر مؤلفه در واریانس کل برای هر مؤلفه |
63 |
|
جدول (4-9) مقادیر نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و سهم هر مؤلفه در واریانس کل برای صفات آگروفیزیولوژیک |
64 |
|
جدول (4-10) درصد چند شکلی، تعداد کل باند، شاخص نشانگر و محتوای اطلاعات چندشکلی در آغازگرهای مورد استفاده |
68 |
|
جدول (4-11) ماتریس تشابه بر اساس ضریب تشابه دایس برای ژنوتیپهای مورد بررسی با استفاده از نشانگر ISSR |
69 |
|
جدول (4-12) میانگین مربعات صفات اندازه‌گیری شده در ژنوتیپهای گندم دوروم در آزمون جوانه‌زنی |
75 |
|
جدول (4-13) مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها برای صفات مورد بررسی |
77 |
|
جدول (4-14) مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها برای صفات موردبررسی در شرایط نرمال |
78 |
|
جدول (4-15) مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها برای صفات مورد بررسی در شرایط تنش |
79 |
|
جدول (4-16) مقایسه میانگین شاخص‌های استرس طول گیاهچه و استرس جوانه‌زنی |
80 |
|
جدول (4-17) ضرایب همبستگی بین صفات برای ژنوتیپهای مورد مطالعه در شرایط نرمال در آزمون جوانه‌زنی |
81 |
|
جدول (4-18) ضرایب همبستگی بین صفات برای ژنوتیپهای مورد مطالعه در شرایط تنش در آزمون جوانه‌زنی |
82 |
|
فهرست نمودار
عنوان |
صفحه |
نمودار (4-1) ترسیم بای‌پلات ژنوتیپ‌ها بر اساس دو مؤلفه اصلی اول و دوم برای 19 ژنوتیپ و 27 صفت آگروفیزیولوژیک |
66 |
فهرست اشکال
عنوان |
صفحه |
شکل (4-1) دندروگرام تجزیه کلاستر بر اساس صفات وارد شده در مدل رگرسیون عملکرد دانه در شرایط دیم |
61 |
شکل (4-2) دندروگرام حاصل از داده‌های نشانگر ISSR برای ژنوتیپهای گندم دوروم مورد مطالعه بر اساس ضریب دایس |
71 |
شکل (4-3) الگوی باندی 19 ژنوتیپ گندم دوروم با استفاده از آغازگر IS-9 |
72 |
شکل (4-4) الگوی باندی 19 ژنوتیپ گندم دوروم با استفاده از آغازگر IS-1 |
72 |
شکل (4-5) بای پلات ژنوتیپ‌ها بر اساس دو مختصات اصلی |
73 |
شکل (4-6) نمودار فراوانی فاصله ژنتیکی برآورد شده در جمعیت مورد مطالعه (محور افقی: فاصله ژنتیکی و محور عمودی: فراوانی) |
74 |
