%31تخفیف

بررسی استعاره ، نماد و اسطوره در غزلیات شیخ فخرالدین عراقی

این فایل در 161 صفحه فایل word قابل ویرایش می باشد.

 

بررسی استعاره ، نماد و اسطوره در غزلیات شیخ فخرالدین عراقی

 

به کوشش

وحیده شامخ

 

شیخ فخرالدین عراقی از چهره های برجسته ی شعر عرفانی در قرن هفتم هجری به شمار می آید و از دو دیدگاه عرفانی و ادبی ، زبان و بیان آثار وی قابل تأمل می باشد . در این رساله ما در پی این بودیم که کار کرد سه عنصر استعاره ، اسطوره و نماد را در غزلیات عراقی بررسی کنیم . از مهم ترین نتایج به دست آمده از این تحقیق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نماد:کارکرد نماد در غزلیات او بسیار گسترده است . در مجموع از 312 غزل او 64 غزل ، عرفانی هستند که در تک تک ابیات آن ها نماد پردازی شده است . عراقی در نماد سازی بیشتر از دو نوع اصطلاح استفاده کرده است ؛ اصطلاحات مربوط به خمریات مانند باده ، می ، جرعه ، خمستان ، شراب و غیره و اصطلاحات مربوط به اندام معشوق و انسان مانند لب ، چشم ، ابرو و غیره اصطلاحات دیگری مانند بحر ، پیر ، بت و بتکده و غیره نیز به صورت نمادین به کار رفته اند اما بسامد بالایی ندارند. نماد های عرفانی او در زمان خود نماد های زنده و پویایی بوده اند اما به مرور بر اثر کثرت استفاده و تقلید سایر شاعران به صورت کلیشه ای و تکراری درآمده اند.  استعاره: از بین انواع استعاره ، استعاره های مصرحه کاربرد چشم گیری دارند؛ او 105 مورد انواع استعاره ی مصرحه به کار برده و از بین آن ها بیشتر به استعاره ی مصرحه ی مجرده التفات نشان داده است. استعاره های مکنیه ی اضافی کاربرد چندانی ندارند و تنها 23 مورد می باشد. مکنیه ی اسنادی تنها سه مورد است . اما از استعاره های مکنیه ، تشخیص را به دلیل کاربرد وسیع آن جداگانه بررسی کردیم و در 168 مورد تشخیص‌های زیبایی یافتیم . واژگانی که جاندار انگاشته شده  بیشتر عشق، خیال، بخت، دل و… بوده اند. سایر استعاره‌ها مثل استعاره در فعل و صفت ( تبعیه ) کارکرد چندانی ندارند.

اسطوره : عراقی به اسطوره و حتی تلمیح ، توجه چندانی نکرده است ؛ تنها در 28 مورد به داستان های پیامبران یا عشاق اسطوره ای اشاره کرده و از پیامبرانی چون سلیمان ، ابراهیم ، موسی ، عیسی و یوسف (ع) یاد نموده و به عشاقی چون بیژن و منیژه ، شیرین و فرهاد  و وامق و عذرا توجه نموده  اما از اساطیر حماسی ایرانی مانند رستم و اسفندیار هیچ یادی نکرده است.

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                          صفحه

 

فصل اوّل: مقدمه

الف – کلیات  ………………………….. 2

الف – اهمیت تحقیق ……………………… 3

ج-  روش تحقیق …………………………. 4

د – پیشینه ی تحقیق …………………….. 5

1)نگاهی به زندگی شیخ فخر الدین عراقی …… 6

الف – تولد و کودکی …………………….. 6

ب – جوانی …………………………….. 8

ج- استادان و مسافرت ها ………………… 10

د – مذهب عراقی ………………………… 12

ه – عرفان عراقی ……………………….. 13

و – جایگاه و منزلت عراقی در کاروان ادب پارسی 14

ز – وفات عراقی ………………………… 14

ح – آثار عراقی ………………………… 15

تاثیر پذیری عراقی از دیگر شاعران …………. 15

الف – سوانح العشاق غزالی ……………….. 16

ب- حدیقه سنایی ………………………… 16

ج- تاثیر عطار بر عراقی ………………… 16

تاثیر گذاری عراقی بر دیگر شاعران …………. 17

عنوان                                          صفحه

 

الف – تضمین ها و اقتباس های لفظی ……….. 17

ب- همانندی در وزن و قافیه و ردیف ………. 17

ج- اقتباس ها ………………………….. 18

سبک ادبی عراقی ………………………….. 19

دستور مندی زبان عراقی ……………………. 19

شیوه ی واژه گزینی عراقی ………………….. 20

قافیه و ردیف های فعلی ……………………. 21

تراکم فعل در زبان عراقی ………………….. 21

نقش برخی عناصر موسیقی افزای در آثار عراقی …. 22

 

فصل دوم: استعاره و کاربرد آن در غزل های عراقی

تعریف استعاره …………………………. 27

ارکان استعاره …………………………… 29

علاقه و قرینه در استعاره ………………….. 30

انواع استعاره …………………………… 30

  • استعاره مصرحه …………………….. 30
    • استعاره مصرحه مطلقه ……………….. 30
    • استعاره مصرحه مجرده ……………….. 31
    • استعاره مصرحه مرشحه ……………….. 32
  • استعاره مکنیه یا بالکنایه ………….. 32

هدف از استعاره ………………………….. 33

پیشینه مطالعات استعاره در غرب ……………. 33

ارسطو و استعاره …………………………. 34

دیدگاه رمانتیک ها در باره ی استعاره ………. 35

مطالعات زبان شناختی استعاره ……………… 38

استعاره ی زنده و استعاره ی مرده ………….. 38

عنوان                                          صفحه

 

استعاره ی مصرحه در غزلیات عراقی ………….. 39

این و آن به عنوان قرینه ………………….. 44

نمونه هایی دیگر از استعاره ی مصرحه ……….. 46

استعاره ی مکنیه در شعر عراقی …………….. 48

تشخیص در شعر عراقی ………………………. 51

استعاره ی تبعیه در شعر عراقی …………….. 57

استعاره ی تهکمیه ………………………… 59

وجه شبه ( جامع)………………………….. 59

نمونه هایی از استعاره با جامع حسی و طرفین حسی 60

نمونه هایی از استعاره با جامع عقلی ……….. 61

اهمیت زیبایی شناختی استعاره ……………… 62

 

فصل سوم: نماد

زمینه های تاریخی و فرهنگی نماد……………. 66

تفاوت نمادها و استعارات در غزل های عرفانی و غیر عرفانی  68

ماهیت نماد و تصویر نمادین…………………. 69

خاستگاه نماد…………………………….. 72

نماد های مرده و نماد های پویا…………….. 73

رابطه ی بین نماد و استعاره………………… 74

نماد وکنایه …………………………….. 76

نماد در غزلیات عراقی……………………… 76

اصطلاحات نمادین حوزه ی خمریات……………… 77

اصطلاحات نمادین مربوط به اندام معشوق ………. 91

اصطلاحات نمادین با بسامد کم………………… 99

 

 

عنوان                                          صفحه

 

فصل چهارم: اسطوره

تعاریف و مبانی…………………………… 103

عوامل تغییر اسطوره در شعر ………………… 105

بررسی اسطوره های غزل عراقی ……………….. 106

الف- داستان پیامبران ………………….. 106

ب- داستان عاشقان ………………………. 106

ج- اسطوره های تازه ……………………. 108

 

فصل پنجم: نتیجه گیری …………………….. 111

 

فهرست منابع و مآخذ ………………………. 115

 

 

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “بررسی استعاره ، نماد و اسطوره در غزلیات شیخ فخرالدین عراقی”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo