چیستی و چگونگی تربیت صوفیانه : جستجویی در دیدگاه‌های عرفانی عطار نیشابوری

تعداد 140 صفحه فایل word

چكيده

       شيخ عطار، یکی از بزرگترین عرفای ایرانی است‌، که اندیشه‌های ژرفِ عرفانیِ خويش را به زبانی روشن و رسا و در قالب منظوم و منثور بیان کرده است. پژوهش حاضر نگاهي است به چيستي و چگونگي تربيت صوفيانه از نظرگاه عطار نيشابوري. با اين هدف كه، به كشفي از فلسفه‌ي عطار دست يابيم و آراء تربيتي وي را استخراج نماييم. اين پژوهش از گونه پژوهش‌هاي كتابخانه‌اي و اسنادي است. بدين منظور از رويكرد كيفي و راهبرد تحليل محتوا، جهت دستيابي به نتايج، استفاده شده است. با بررسي جهان بيني عطار و بر اين مبنا، جهت دستيابي به دلالت‌هاي تربيتي، به معرفي اهداف غايي، اهداف واسطه‌اي، اهداف جزيي و اصول  پرداخته شد. نتايج حاصل بيانگر اين مطلب است كه، عطار براي دستيابي به كمال و تخلق به اخلاق الهي طريقِ سير و سلوك صوفيانه را به سالك مي‌نماياند و مسيري را كه وي براي سعادت آدمي پيش روي قرار مي‌دهد، شريعت، طريقت، حقيقت معرفي مي‌كند. در واقع مي‌توان اهداف غايي را به منزله‌ي حقيقت، اهداف واسطه‌اي را طريقت و اهداف جزيي را به منزله‌ي شريعت دانست. به اعتقاد عطار رسيدن به سر منزل مقصود، بدون گذر از شريعت و طريقت امكان‌پذير نيست. شريعت يا اهداف جزيي به سه بخش اهداف معرفتي، اهداف جسماني و اهداف اخلاقي تقسيم بندي شد، در اين بخش آدمي به شناختي از بزرگيِ وجود خويش دست مي‌يابد و سعي برآن دارد كه صفات الهي را تجلي بخشد، سپس با گذر از مرحله‌ي طريقت، در يك سلوك ملكوتي، در هفت وادي، در هر وادي به كمال شايسته‌ي خويش نائل مي‌گردد و در نهايت به حقيقت يگانه‌ي خويش كه همانا حقيقتي يگانه با حق است، مي‌پيوندد. در اين پژوهش اصول تربيت صوفيانه شامل: اصالت باطن بر ظاهر، اصل تحقق كمال، اصل رفع حجاب سالكان، اصل استمرار و محافظت بر عمل و …. جهت هدايت سالكان راه حق مورد بررسي قرار گرفت.

واژگان كليدي: تربيت صوفيانه، تعليم و تربيت، عطار نيشابوري.