مطالعه ژنتیک مقاومت به سوختگی استمفیلیومی در باقلا (Vicia faba L.)

تعداد 152 صفحه فایل word قابل ویرایش

Site: www.filenaab.ir

رساله جهت اخذ درجه دكتري در رشته

اصلاح نباتات

مطالعه ژنتیک مقاومت به سوختگی استمفیلیومی در باقلا

 (Vicia faba L.)

چکیده

باقلا (Vicia faba L.) یکی از مهم‌ترین لگوم‌های دانه‌ای محسوب می‌شود. برخی تنش‌های زنده و غیر زنده دلایل اصلی کاهش عملکرد دانه‌ی در باقلا محسوب می‌شوند. سوختگی استمفیلیومی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های باقلا محسوب می‌شود که با خسارت زدن به برگ و محدود نمودن فتوسنتز، باعث کاهش تولید باقلا در واحد سطح می‌شود. آزمایش طی سال‌های 94-1390 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. در سال اول آزمایش به منظور انتخاب والدین، 99 ژنوتیپ باقلا در قالب طرح لاتیس ساده در سه تکرار کشت شدند. تفاوت معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های باقلا از لحاظ مقاومت به بیماری و اجزای عملکرد وجود داشت. با بهره‌گیری از تنوع موجود می‌توان در زمینه بهبود عملکرد و مقاومت به بیماری در باقلا موفق بود. بر اساس تجزیه کلاستر از بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی، 9 والد انتخاب شدند. والدین، 72 هیبرید F₁ و RF₁ حاصل از تلاقی دی‌آلل آن‌ها برای تعیین ژنتیک عملکرد، اجزای عملکرد و مقاومت به بیماری در قالب طرح لاتیس ساده (9 × 9) در سه تکرار طی دو سال زراعی بررسی شدند. نتایج تجزیه همبستگی کانونیک نشان داد، ژنوتيپ‌هاي مقاوم به بیماری دیررس‌تر بوده و تعداد غلاف، تعداد شاخه بيشتري داشته و وزن صد دانه کمتری دارند. بر اساس نتایج تجزیه دی‌آلل به روش گریفینگ، واریانس افزایشی و ترکیب‌پذیری‌عمومی برای اغلب صفات معنی‌دار بود. ژنوتیپ  ILB1814برای صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، ژنوتیپ‌های FLIP03-41FB و Icarus برای دوره کمون، شدت نهایی بیماری و سطح زیر منحنی استاندارد شده پیشرفت بیماری، ژنوتیپ Leofrontu برای صفت وزن صد دانه و ژنوتیپ‌های WRB 1-5 و ILB365 برای صفات عملکرد و عملکرد بیولوژیک دارای  GCAمطلوب بودند و می‌توانند برای بهبود و اصلاح این صفات مورد استفاده قرار گیرند. دو‌رگ Leofrontu × WRB 1-5 هتروزیس بالایی در جهت بهبود عملکرد و مقاومت به بیماری نشان داد. علاوه بر این به منظور بررسی چگونگی عمل ژن‌ها، وراثت‌پذیری، نسل‌های BC₁, F₂, F₁, P₂, P₁ و BC₂ حاصل از تلاقی‌های FLIP03-41FB ×  Leofrontuو  Icarus×  ILB365تهیه و در شرایط آلودگی مصنوعی و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1394-1393 ارزیابی شدند. برآورد پارامترهای ژنتیکی به روش تجزیه میانگین نسل‌ها نیز نشان داد که در والدین تلاقی مورد استفاده کنترل ژنتیکی اکثر صفات از مدل افزایشی × افزایشی و غالبیت × غالبیت تبعیت می‌کند. همچنین وراثت‌پذیری بالا برای صفات ضخامت ساقه، تعداد غلاف، تعداد شاخه، عملکرد و مقاومت به بیماری در نسل‌های حاصل از  Icarus×  ILB365حاکی از وجود تنوع کافی و امیدبخش بودن اصلاح برای عملکرد و مقاومت به بیماری در نتاج این والدین بود. برآورد وراثت‌پذیری عمومی بالا و وراثت‌پذیری خصوصی متوسط و بالا برای صفات مورد مطالعه این تحقیق حاکی از امیدبخش بودن این مواد ژنتیکی برای اصلاح و بهبود در عملکرد و مقاومت به بیماری سوختگی استمفیلیومی بود.

کلمات کليدي: اثر ژنتیکی، باقلا، دی‌آلل، ترکیب‌پذیری، تجزیه میانگین نسل‌ها، هتروزیس