مشخص کردن نحوه انعکاس معلولیت و تصویرسازی از افراد معلول در فیلم‌های منتخب

مقدمه

معلولیت با گستره بسيار وسيع خود؛ پيچيدگي‌‌هاي فراواني را به همراه دارد كه در فرهنگ‌هاي مختلف به صورت‌هاي گوناگون خود را نشان مي‌دهد. زمان بسیار طولانی گذشته است تا تغییر باورها و نگرش ها نسبت به حقوق انسانی بشر پدیدار گشته و در این میان نگاهی نیز به حقوق افراد دارای معلولیت افکنده شده است. به نظر سیر تاریخی نگرش به معلولیت و برخورد با افراد معلول روند رو به رشد و تکاملی را داشته ولی همچنان کلیشه‌های گذشته رنگ و بوی خود را حفظ کرده و در میان برخی فرهنگ‌ها به­ویژه جوامع در حال توسعه بیشتر به چشم می‌خورد.

رسانه‌هاي همگاني بدليل تأثير عميق اجتماعي فرهنگي به‌طور اعم و البته رسانه سينما به دليل ابعاد فراگيرش به طور اخص، از ارزش ويژه‌اي برخوردار است. سينما به‌عنوان نخستين وسيله ارتباط جمعي كه باعث شكل‌گيري مخاطبان توده شده است، به صورت ابزار تقويت و انتقال ارزش‌هاي فرهنگي و انديشه‌ها شناخته شده است و جاي ترديدي باقي نمي‌گذارد كه چرا «مارشال مک لوهان» از سينما به عنوان رسانه گرم نام مي‌برد، چرا كه پيام از طريق رسانه مانند آهن سرخي مي‌ماند كه نقش خود را بر جاي مي‌گذارد و نیازی به تلاش‌های ذهنی مخاطبان ندارد (مظفری، 1388).

در جامعه کنونی نیز، تقریباً هر کسی به سالن‌های سینما می‌رود یا به تماشای فیلم در تلویزیون و سینمای خانگی می‌پردازد. برای خیلی از افرادی که تماس مستقیم با افراد دارای معلولیت ندارند، فیلم، بدون درنظر گرفتن صحت آن، به‌عنوان یک منبع اصلی اطلاعات در زمینه ماهیت معلولیت محسوب می‌شود.

هنگامی که افراد معلول در کلاس‌های درس عمومی و جامعه حضور پیدا می‌کنند و در تعامل روزانه با همسالان، معلمان و همسایگان قرار می‌گیرند با حداقل بخشی از دیدگاه های اجتماعی شکل گرفته از طریق رسانه مواجه می شوند .

در این عصر تکنولوژیک رسانه‌محور که بیشتر تکیه بر تصاویر بصری است واقع‌گرایی از اهمیت بسیاری برخوردار است، به شدت مورد نیاز است که تصاویر شخص‌محور مبتنی بر واقعیت و صحیحی از افراد معلولی که درگیر کارهای روزمره و زندگی هستند نمایش داده شود و در این میان فیلم ابزاری است که می‌توان از آن برای ایجاد همدلی و درک متقابل در این زمینه بهره برد