دانلود: طراحی و ساماندهی محله دربنو گرگان با رویکرد ارزش های درون محله ای

مقدمه

امروزه با رشد روزافزون شهرنشيني، مشكلات شهري بيش از هر زمان ديگري دامنگير شهرهاي كشور گرديده است، اين مشكلات با تأثير گذاري بر تمامي جنبه هاي شهرنشيني، روابط منطقي زندگي شهرنشيني را نابسامان نموده است و كيفيت كلي و قابليت زندگي در آن ها را به شدت كاهش داده و زمينه ناپايداري در آن ها را فراهم كرده است (عربشاهي،1382). بافت فرسوده شهري يكي از موارد مطرح در كليه شهرهاي كشور است كه هر كدام متناسب با شرايط انساني و طبيعي خود نيازمند مداخله و اصلاح است، از آنجايي كه بافت فرسوده در اكثر شهرها هسته اوليه شكل گيري شهر را شامل مي شود اين امر موجب اختلال در شكل گيري ارتباط و وحدت فضايي بين بخش مركزي، بخش مياني و بخش پيراموني مي گردد، بافت فرسوده به دلايلي همچون مركزيت هميشگي براي وحدت بخشي به پيكره شهر، داراي اهميت خاصي است كه اين امر زندگي سالم و روان را در يك شهر تضمين مي كند، يكي از موضوعات قابل مطالعه در جهت شناخت شهر و نحوه شكل گيري آن، مطالعه بافت قديم شهر است، لذا براي هر گونه حركت عمراني، نخستين گام شناخت بافت قديم شهر مي باشد (شفقي، 1376).

محلات از بنیادی ترین عناصر شهری می باشند، از دیر باز محلات شهری در شکل گیری و ساماندهی امور شهری نقش بسزایی داشته اند. افراد در محلات متولد شده، رشد می کردند، هویت می یافتند و تمام مراحل تعالی و بالندگی آن ها در محله صورت می گرفت. خاطرات و دلبستگی های آنها در محله معنا می یافت. هویت هر شهروند بر گرفته از محله ای بود که در آن زندگی می کرد. امور محله با مشارکت ساکنین آن انجام می یافت. افراد خود را جزئی از محله شان می دانستند و با محله هویت می یافتند. شهرهای امروزی ما با گذشت زمان و با تغییرات صورت گرفته، از مفهوم محلات سنتی فاصله گرفته و محلات بی هویت را شامل می باشد. توسعه ها در قالب شهرک ها و مجتمع ها صورت می گیرد. ساختار محله و هویت محله ایدر انبوه برج ها و بلند مرتبه های مدرن گم شده است. شهروند خود را منفک از محله می داند و محلات، تهی از هویت و احساس تعلق شده اند. مسائل شهر بدون مشارک شهروندان و از طریق نهادها و ارگان های مربوطه رسیدگی می گردد. محیط آشنای محله برای ساکنین که صرفا ساکن محله هستند، دیگر معنای خاص را تداعی نمی کند. دیگر محله منشا خاطرات افراد و فضای زیستی و پرشور محسوب نمی شود (داودور، 1392).

درون هر محله ارزش هایی نهفته است که بستگی به نوع اقلیم و فرهنگ آن منطقه متغیر می باشد. شرایط اقلیمی در محله می تواند تاثیراتی در کالبد محله بگذارد مانند این که در محله شهرهای کویری طراحی به صورت متمرکز و عرض معابر کم می باشد، ولی در مناطق مرطوب شمال ایران کمی بازتر و پراکندگی محله بیشتر می باشد که این عامل باعث می شود که فرم هندسی و کالبدی محله تغییر کند. هر چند اقلیم بر روی عناصر جزئی تر هم در کالبد معماری تاثیر گذار می باشد. ارزش هایی که محله دارد به دو دسته کلی درونی و بیرونی تقسیم بندی می شوند. ارزش های درونی به خود بناها و عناصر درون کالبدی مرتبط می شود و ارزش های بیرونی به ساکنین محله و عناصری که بیرون از بناها می باشد شامل می شود.

در این پژوهش اصلی ترین متغیر، ارزشهای دورن محله ای می باشد که به نوعی چگونگی ساختار و نوع نگرش افراد محله دربنو را مشخص می کند و در پس آن در طراحی نهایی، تاثیر گذار و تعیین کننده می باشد. به همین ترتیب جهت تبیین این مسئله مفهوم ارزش های دورن محله ای دارای ابعاد متنوع و مختلفی می باشد که هریک از آن در ابتدا به صورت قالب نظری و یا تئوریک تعریف و سپس در ادامه عملیاتی کردن تحقیق جنبه های عملی آن جمع آوری می شود.