دانلود پروژه:تحلیلی بر تصويرسازي کتاب قابوسنامه و جایگاه آن در هنردوران اولیه اسلامی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                         صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1: بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………………….    2

1-2: مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    4

1-3: سؤال های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………..    6

1-4: فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….    7

1-5: اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………    7

1-6: پیشینه  پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………    7

     1-6-1: پژوهش‏های خارجي………………………………………………………………………………………………………………………..    7

     1-6-2: پژوهش‏های داخلي…………………………………………………………………………………………………………………………    8

1-7: روش شناسی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………….    9

1-8: معرفی متغیرها، چگونگی اندازه گیری آن ها و جامعه آماری………………………………………………………………………….    11

فصل دوم: سابقه موضوع تحقیق

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   14

بخش اول: نگارگری و تصویر سازی…………………………………………………………………………………………………………..    15

 2-1-1: تعریف  واژه  نگارگری……………………………………………………………………………………………………………………….    15    2-1-2: تعریف  واژه  تصویرسازی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    16

2-1-3: تفاوت تصویر سازی با نقاشی (نگارگری)………………………………………………………………………………………………..    18 2-1-4: پیشینه ای بر روند تاریخ نگارگری و تصویر سازی در ایران طی قرون اولیه اسلامی………………………………………………………………………    21  2-1-5: ویژگی های نگارگری و تصویر سازی در ایران اسلامی……………………………………………………………………………………………………………    28

2-1-6: ویژگی های نگارگری و تصویر سازی ایران از ابتدای اسلام تا قرن هفتم ه.ق…………………………………………………    32 2-1-7: ترسیم انسان در نگارگری ایران اسلامی……………………………………………………………………………………………………………………………………..    36

2-1-8: ارتباط نگارگری ایران با هنرهای دیگر…………………………………………………………………………………………………….    39       2-1-9: ارتباط نگارگری ایران با ادبیات…………………………………………………………………………………………………………………………………….    40       2-1-10: ارتباط نگارگری با نقاشی دیواری و مضامین آن ها………………………………………………………………………………………………………….    43      2-1-11: ارتباط نگارگری با سفال و سرامیک………………………………………………………………………………………………………………………………    49 2-1-12: ارتباط نگارگری با  فلزکاری………………………………………………………………………………………………………………………………………..    52 بخش دوم:  تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در قرون اولیه اسلامی……………………………………………………………………………………….    55

2-2-1: اوضاع سیاسی و اجتماعي ايران مقارن با ظهور اسلام تا قرن پنجم ه.ق………………………………………………………….    55

2-2-2: موقعيت منطقه طبرستان و گرگان پيش از ظهور اسلام……………………………………………………………………………….    60

2-2-3: موقعيت  منطقه طبرستان طي قرون اوليه اسلامي تا قرن پنجم ه.ق…………………………………………………………………    61

2-2-4: حكومت آل زياردر طبرستان…………………………………………………………………………………………………………………    63

بخش سوم: تاریخ ادبیات ایران طی قرون اولیه اسلامی…………………………………………………………………………..    65

2-3-1: وضع ادبي ايران از قرن اول تا پنجم ه.ق…………………………………………………………………………………………………..    65

2-3-2: وضع ادبي ايران از میانه قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم ه.ق…………………………………………………………………………….    70

2-3-3: پيشينه اندرزنامه نويسي در ايران……………………………………………………………………………………………………………..    71

2-3-4: تفاوت بنيادين اندرزنامه عنصرالمعالي با ديگر اندرزنامه ها………………………………………………………………………….    73

بخش  چهارم: ويژگي هاي کلی قابوسنامه…………………………………………………………………………………………………    76

2-4-1: خصلت هاي نويسنده و هدف او از نوشتن كتاب قابوسنامه………………………………………………………………………….    76

2-4-2: دلايل انتخاب نام كتاب…………………………………………………………………………………………………………………………    79

2-4-3: تاريخ تأليف كتاب……………………………………………………………………………………………………………………………….    80

2-4-4: بخش هاي تشكيل دهنده کتاب………………………………………………………………………………………………………………    81

2-4-5: زبان و شيوه نگارش كتاب…………………………………………………………………………………………………………………….    82

2-4-6: دلايل اهميت كتاب……………………………………………………………………………………………………………………………..    83

جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………    84

فصل سوم: روش شناسی

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    87

3-1: آیکون……………………………………………………………………………………………………………………………………………………    88

3-2: آیکونوگرافی و آیکونولوژی…………………………………………………………………………………………………………………….    88

3-3: تاریخچه آیکونوگرافی و آیکونولوژی………………………………………………………………………………………………………..    89

3-4: روش آیکونولوژی اروین پانوفسکی……………………………………………………………………………………………………………    90

جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    93

فصل چهارم: پیش آیکونوگرافی، آیکونوگرافی و آیکونولوژی تصاویر قابوسنامه

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    96 بخش اول: توصیف پیش آیکونوگرافی……………………………………………………………………………………………………………………………………….    98 4-1-1: ارائه چندتصویر با توجه به داستان های متن………………………………………………………………………………………………………………….    98

4-1-2: نحوه فضاسازی تصاویر در کتاب قابوسنامه………………………………………………………………………………………………    102

4-1-3: ارتباط تصویر با متن……………………………………………………………………………………………………………………………..    106

4-1-4: نحوه آرایش صفحات و رنگ آمیزی …………………………………………………………………………………………………….    111  4-1-5: شیوه ترکیب بندی تصاویر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………    113

4-1-6: سیمای پیکره های انسانی………………………………………………………………………………………………………………………    115

         4-1-6-1: نمایش و حالات چهره……………………………………………………………………………………………………………..    115

         4-1-6-2: حرکات دست ها و اشارات انگشتان…………………………………………………………………………………………..    117 4 -1-7: نقش مایه های جانوری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………    118

4-1-8: نوع پوشش افراد نقش شده در قابوسنامه………………………………………………………………………………………………….    119

  4-1-9: شرح نقش مایه های کتاب قابوسنامه……………………………………………………………………………………………………..    120

           4-1-9-1: نقوش روی پوشاک افراد در کتاب قابوسنامه…………………………………………………………………………….    123

           4-1-9-2: نقش گل و گیاه (اربسکو اسلیمی)……………………………………………………………………………………………    126

           4-1-9-3: نقش مایه جانوری (صرفاً پرنده)………………………………………………………………………………………………    128

           4-1-9-4: نقوش جمادی( بلورین)………………………………………………………………………………………………………….    129

           4-1-9-5: نقوش ترکیبی (هندسي)………………………………………………………………………………………………………….    129

جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    131 بخش دوم: تحلیل آیکونوگرافی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….    132

4-2-1: تحلیل تصاویر قابوسنامه از منظر نگارگری یا تصویرسازی…………………………………………………………………………..    132 4-2-2: شباهت تصاویر قابوسنامه با ویژگی های نگارگری ایران…………………………………………………………………………………………………….    138 4-2-3: تفاوت تصاویر قابوسنامه با ویژگی های نگارگری ایران…………………………………………………………………………………………………….    139

4-2-4: تحلیل نحوه هماهنگی تصاویر با متن……………………………………………………………………………………………………….    143

4-2-5: تحلیل نحوه ترکیب بندی………………………………………………………………………………………………………………………    146

4-2-6: تحلیل نقش انسان و جزییات مربوط به آن………………………………………………………………………………………………..    148

         4-2-6-1: تحليل شیوه ترسیم اعضای بدن …………………………………………………………………………………………………    155

         4-2-6-2: تحليل شیوه ترسیم حالات چهره…………………………………………………………………………………………………    156 4-2-7: تحلیل نوع و طرح و نقش لباس ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………    159

4-2-8: تحلیل آرایه های تزیینی………………………………………………………………………………………………………………………..    165 جمع بندی       …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 175 بخش سوم: تفسیر آیکونولوژی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………    176

4-3-1: جایگاه تصاویر قابوسنامه در هنر دوره اسلامی ایران…………………………………………………………………………………..    176

        4-3-1-1: شباهت تصاویر کتاب قابوسنامه با نگاره های مکتب بغداد……………………………………………………………….    176

        4-3-1-2: تفاوت تصاویر کتاب قابوسنامه با نگاره های مکتب بغداد………………………………………………………………..    178

        4-3-1-3: شباهت تصاویر کتاب قابوسنامه با نگاره های مکتب سلجوقی………………………………………………………….    178

        4-3-1-4: تفاوت تصاویر کتاب قابوسنامه با نگاره های مکتب سلجوقی…………………………………………………………..    180 4-3-2: تأثیرات تصاوير قابوسنامه بر هنر دوره های بعد………………………………………………………………………………………………………………….    181 4-3-3: قرابت های ساختاری تصاوير قابوسنامه با هنر سرزمین ها ی دیگر………………………………………………………………………………………………    186

        4-3-3-1: قرابت های ساختاری تصاویر قابوسنامه با هنر کتاب آرایی هند…………………………………………………………    187

        4-3-3-2: قرابت های ساختاری تصاویر قابوسنامه با هنر کتاب آرایی بیزانس(ارمنستان)……………………………………..    192

        4-3-3-3: قرابت های ساختاری تصاویر قابوسنامه با  هنر نقاشی مصر……………………………………………………………….    197

جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    199

 نتیجه گیری نهایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….    202

پی نوشت ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….    207 فهرست منابع تصاویر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..    208

فهرست منابع جداول…………………………………………………………………………………………………………………………………………    209

فهرست منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………….    209

فهرست منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………    214

 چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………    216

فهرست تصاویر

عنوان                                                                                                                          صفحه                                                                                                       

تصویر2-1: تصاویر و نوشته های مانوی به خط سغدی در کتاب ارژنگ……………………………………………………………………    23

تصویر2-2: تصویری از کتاب التریاق………………………………………………………………………………………………………………….    34

تصویر2-3: نگاره هایی از ورقه و گلشاه……………………………………………………………………………………………………………..    35

تصویر2-4: نگاره هایی از ورقه و گلشاه……………………………………………………………………………………………………………..    35

تصویر2-5: دو دلداده، آقا رضا…………………………………………………………………………………………………………………………    38

تصویر2-6: نگاره ابو زید در مقابل حاکم رحبه، مقامات حریری……………………………………………………………………………..    42

تصویر2-7: نگاره فرار یوسف از دست زلیخا، مکتب هرات……………………………………………………………………………………    42

تصویر2-8: دو بزرگ زاده آشوری، بخشی از نقاشی دیواری، کاخی در سوریه…………………………………………………………    44

تصویر2-9: نمونه ای از طرح سپاه جاویدان، دیوار داخلی کاخ داریوش…………………………………………………………………..    44

تصویر2-10: دو مرد سغدی و هندی در حال بازی تخت نرد…………………………………………………………………………………..    45

تصویر2-11: قسمتی از نقاشی دیواری کاخ افراسیاب در سمرقند…………………………………………………………………………….    45

تصویر2-12:  صورت فلکی ممسک الاعنه درصورالکواکب…………………………………………………………………………………    47

تصویر2-13: برگی از نسخه خطی ورقه و گلشاه اثر عیوقی……………………………………………………………………………………    47

تصویر2-14: زنان در حال رقص با لبا شفاف در مراسم چهارشنبه سوری………………………………………………………………….    48

تصویر2-15: ظرف سرامیک با نقش دو دلباخته……………………………………………………………………………………………………    51

تصویر2-16: کاسه سفال لعابدار………………………………………………………………………………………………………………………..    51

تصویر2-17: دلو برنجی، هراتی، شامل نقوش گیاهی، جانوری……………………………………………………………………………….    53

تصویر2-18:کتیبه برج لاجیم، واقع در شرق پل سفید در مازندران……………………………………………………………………………    66

 تصویر4-1: باب نهم کتاب قابوسنامه، اندر پیری و جوانی………………………………………………………………………………………    99

 تصویر4-2: باب بیست و نهم کتاب قابوسنامه، اندر اندیشه کردن از دشمن……………………………………………………………….    99

تصویر4-3: باب نهم کتاب قابوسنامه، اندر پیری و جوانی……………………………………………………………………………………….    100

تصویر4-4: باب بیستم کتاب قابوسنامه، اندر کارزار کردن……………………………………………………………………………………..    102

 تصویر4-5: باب بیست و نهم کتاب قابوسنامه، اندر امانت نگه داشتن……………………………………………………………………….    103

تصویر4-6: باب سی و دوم کتاب قابوسنامه، اندر تجارت کردن………………………………………………………………………………    103

تصویر4-7: باب نهم کتاب قابوسنامه، اندر ترتیب پیری و جوانی………………………………………………………………………………    104

تصویر4-8: باب نهم کتاب قابوسنامه، اندر ترتیب پیری و جوانی………………………………………………………………………………    104

تصویر4-9: باب سی و دوم کتاب قابوسنامه،اندر تجارت کردن……………………………………………………………………………….    105

تصویر4-10: باب چهل و چهارم،کتاب قابوسنامه، اندر آیین جوانمردی……………………………………………………………………    105

تصویر4-11: باب بیست و هفتم کتاب قابوسنامه، اندر فرزند پروردن………………………………………………………………………..    106

تصویر4-12: باب نوزدهم کتاب قابوسنامه، اندر چوگان زدن…………………………………………………………………………………    106

تصویر4-13(الف و ب و ج): باب بیست و هفتم کتاب قابوسنامه، اندر فرزند پروردن………………………………………………….    108

تصویر4- 14(الف، ب و ج): باب بیست و هفتم کتاب قابوسنامه، اندر فرزند پروردن………………………………………………….    108

تصویر4-15(الف و ب و ج): باب سی و دوم کتاب قابوسنامه، اندر تجارت کردن……………………………………………………..    110

تصویر4-16(الف و ب و ج): باب نهم کتاب قابوسنامه، اندر ترتیب پیری و جوانی……………………………………………………..    111

(د): باب سی و دوم کتاب قابوسنامه، اندر تجارت کردن…………………………………………………………………………………………    112

تصویر4-17: صفحه اول نسخه مقامات حریری…………………………………………………………………………………………………….    112

تصویر4-18: الترياق ، مکتب سلجوقی……………………………………………………………………………………………………………….    112

تصویر4-19: بشقاب سفالی نیشابور، قرن سوم هجری…………………………………………………………………………………………….    112

تصویر4-20: باب سی ام کتاب قابوسنامه، اندر آیین عقوبت و عفو کردن………………………………………………………………….    113

تصویر4-21: باب سی و دوم کتاب قابوسنامه، اندر تجارت کردن……………………………………………………………………………    114

تصویر4-22: باب بیست و نهم کتاب قابوسنامه، اندر اندیشه کردن از دشمن………………………………………………………………    114

تصویر4-23: باب نهم کتاب قابوسنامه، اندر ترتیب پیری و جوانی……………………………………………………………………………    114

تصویر4-24: باب بیست و هشتم کتاب قابوسنامه، اندر دوست گزیدن………………………………………………………………………    145

تصویر4-25: باب بیست و دوم کتاب قابوسنامه، اندر امانت نگه داشتن……………………………………………………………………..    145

تصویر4-26: باب نوزدهم کتاب قابوسنامه، اندر چوگان زدن…………………………………………………………………………………    146

تصویر4-27: باب سی و دوم کتاب قابوسنامه، اندر تجارت کردن……………………………………………………………………………    146

تصویر4-28: باب چهل و چهارم کتاب قابوسنامه، در آیین جوانمردی………………………………………………………………………    148

تصویر4-29: باب چهل و چهارم کتاب قابوسنامه، در آیین جوانمردی………………………………………………………………………    148

تصویر4-30: ظرف سرامیک با نقش دو دلباخته…………………………………………………………………………………………………..    153

تصویر4-31: سفال تزئئین شده، کشف شده در تپه مدرسه، نیشابور…………………………………………………………………………    153

تصویر 4-32: مردی از ماد در کاخ آپادانای تخت جمشید……………………………………………………………………………………..    157

تصویر4-33: مرد ایستاده، قرن اول یا دوم میلادی، دوره اشکانی…………………………………………………………………………….    157

تصویر4-34: سر یک پادشاه، قرن چهارم میلادی، دوره ساسانی……………………………………………………………………………..    162

تصویر4-35: جنگاور قوش به دست، دیوارنگاره، نیشابور………………………………………………………………………………………    162

تصویر4-36: باب سی ام کتاب قابوسنامه، اندر آیین عقوبت و عفو کردن………………………………………………………………….    165

تصویر4-37: پارچه با نقش شيران متقابل، کلیسای وردن، سغدی (از گروه بافته های زندنیجی)……………..    167

تصویر4-38: کتیبه منبت به خط کوفی، سلجوقی………………………………………………………………………………………………….    167

تصویر4-39: یکی از دیوارنگاره های مانوی………………………………………………………………………………………………………..    167

تصویر4-40: نقش برجسته ای که در ابتدا رنگ شده بوده، اواخر دوره ساسانی یا اوایل دوره اسلامی……………………………    167

تصویر4-41: ابریشم، طاووس بزرگ، شهر ری……………………………………………………………………   170

تصویر4-42: گلاب پاش معروف به بلاکا، برنج قلمزنی، نقره کوبی و مس کوبی شده………………………………………………..    172

تصویر4-43: کتیبه برج لاجیم، واقع در شرق پل سفید در مازندران…………………………………………………………………………..    172

تصویر4-44: سر در مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا………………………………………………………………………………………..    175

تصویر4-45: تصویری از جامع التواریخ رشیدالدین، سارا در چادر و پذیرایی ابراهیم از سه مرد غریبه……………………………    183

تصویر4-46: باب سی ام کتاب قابوسنامه، اندر آیین عقوبت و عفو کردن………………………………………………………………….    186

تصویر4-47: کاسه سرامیکی، نقاشی و طلاکاری روی لعاب، کاشان………………………………………………………………………..    186

تصویر4-48: نمونه هایی از نقاشی هایی از دستنویس جین، هند……………………………………………………………………………….    191

تصویر4-49: برگی از نسخه دستنویس از کتاب انجیل……………………………………………………………………………………………    194

تصویر4-50: صفحه ای از یک انجیل مقدس، اتیوپی…………………………………………………………………………………………….    195

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                           صفحه                                                                                                       

جدول2-1: تعریف کلی نگارگری و تصویرسازی و وجه تشابه و تمایز و ارزش هنری آن ها……………………………………….    21

جدول2-2: روند نگارگری و تصویر سازی در ایران طی قرون اولیه اسلامی……………………………………………………………..    28

جدول2-3: ویژگی های نگارگری و تصویر سازی ایران اسلامی……………………………………………………………………………..    32

جدول2-4: ویژگی های نگارگری یا  تصویرگری اوایل اسلام تا قرن هفتم ه.ق…………………………………………………………    36

جدول2-5: ترسیم انسان در نگارگری ایرانی………………………………………………………………………………………………………..    39

جدول2-6: ارتباط نگارگری با هنرهای دیگر………………………………………………………………………………………………………..    54

جدول2-7: تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در قرون اولیه اسلامی……………………………………………………………………………    64

جدول2-8: تاریخ مختصر ادبیات ایران………………………………………………………………………………………………………………..    75

جدول3-1: بررسی تاریخ پیدایش و کاربرد دو واژه آیکونوگرافی و آیکونولوژی………………………………………………………    90

جدول4-1: برخی از چهره های تصاویر کتاب قابوسنامه…………………………………………………………………………………………    116

جدول4-2: كشيدگي انگشتان  در تصاویر کتاب قابوسنامه……………………………………………………………………………………..    117

جدول4-3: نقش مايه هاي جانوري در تصاوير كتاب قابوسنامه……….                                                                                     119

جدول4-4: نقش مایه های گیاهی در شیوه های مختلف در تصاوير قابوسنامه……………………………………………………………    124

جدول4-5: نقش پرنده در شيوه هاي مختلف در تصاویر قابوسنامه…………………………………………………………………………..    127

جدول4-6: نقوش جمادین در تصاویر قابوسنامه…………………………………………………………………………………………………… .  129

جدول4-7: نقوش ترکیبی(هندسی و گیاهی) در تصاویر قابوسنامه…………………………………………………………………………..    130

جدول4-8: ویژگی های مشابه تصاویر قابوسنامه با نگارگری معمول ایرانی……………………………………………………………….    139

جدول4-9: ویژگی های متفاوت تصاویر قابوسنامه با نگارگری معمول ایرانی…………………………………………………………….    143

جدول4-10: چهره های قابوسنامه و تصاویر باستانی………………………………………………………………………………………………    159

جدول4-11: نقوش گیاهی (اسلیمی) قابوسنامه و گچبری های ساسانی……………………………………………………………………    168

جدول4-12: نقش پرنده در تصاویر قابوسنامه و پارچه های ساسانی…………………………………………………………………………    170

جدول4-13: نمایش خطی طرح صلیب و سواستیکا……………………………………………………………………………………………….    172

جدول4-14: نقوش جمادی قابوسنامه و گچبری های ساسانی…………………………………………………………………………………    172

جدول4-15:  نقوش ترکیبی(هندسی) در تصاویر قابوسنامه و گچبری های ساسانی…………………………………………………….    174

جدول4-16: شباهت های تصاویر قابوسنامه با نگاره های مکتب بغداد……………………………………………………………………..    177

جدول4-17: تفاوت های تصاویر قابوسنامه با نگاره های مکتب بغداد………………………………………………………………………    178

جدول4-18: شباهت های تصاویر قابوسنامه با نگاره های مکتب سلجوقی…………………………………………………………………    179

جدول4-19: تفاوت تصاویر قابوسنامه با نگاره  های مکتب سلجوقی……………………………………………………………………….    180

جدول4-20: قرابت های ساختاری تصاویر قابوسنامه و برخی از نگاره های مکتب مغول……………………………………………..    184

جدول4-21: قرابت هایساختاری تصاویر قابوسنامه و نگاره های آیین جین………………………………………………………………..    191

جدول4-22: قرابت های ساختاری تصاویر قابوسنامه و هنر بیزانس…………………………………………………………………………..    195

جدول4-23: قرابت های ساختاری تصاویر قابوسنامه و هنر مصر……………………………………………………………………………..    199