%38تخفیف

دانلود: سازگاری کاربری ها، مدل AHP، ناسازگاری

تعداد 156صفحه در فایل word

كارشناسي ارشد M.A.

در رشته‌ي جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري

تحليل مکان گزینی و سازگاري کاربری‌های شهري در سکونت گاه‌های غير رسمي با استفاده از GIS

مطالعه موردی: محله ساختمان سنگی (زنگوله باغ)

کلید واژه ها: سازگاری کاربری ها، ناسازگاری، اسکان غیر رسمی، مدل AHP، GIS

چکیده

در كشور ما سکونتگاه‌های غير رسمي با رشدی سريع‌تر از رشد شهرنشيني به تعبيري رسمي، مواجه بوده و برآورد مي‌شود كه يك پنجم جمعيت شهري در این‌گونه سکونتگاه‌ها مستقر باشند. در واقع اسکان غیررسمی يكي از چهره‌هاي بارز فقر شهري است كه درون يا مجاور شهرها (به ويژه شهرهاي بزرگ) به شكلي خود رو، فاقد مجوز ساختمان و برنامه رسمي شهرسازي با تجمعي از اقشار كم درآمد و سطح نازلي از كميت و كيفيت زندگي تحت عنوان اسكان غير رسمي يا سکونتگاه‌های خودرو شكل مي‌گيرد. محيط زندگي اين سکونتگاه‌ها پذيراي نابهنجاري‌ها و بر انگيزاننده آسيب‌هاي اجتماعي است. مشكلاتي كه گه‌گاه در استدلالي وارونه، علت پيدايش اين سکونتگاه‌ها قلمداد مي‌شوند. به دليل معضلات پيچيده حاشيه‌نشيني، دولت‌ها سعي دارند آن را به طريقي مرتفع نمايند. اما اگر ساماندهي مكاني و فضايي حاشيه‌ها، به ویژه در کلان شهرها، با نگرشي عميق و همه جانبه به عوامل به وجود آورنده و تشديد كننده آن همراه نگردد، نه تنها مفيد فايده نخواهد بود، بلكه به مرور زمان، حاشيه نشيني را تشديد و مسائل و مشكلات ناشي از آن‌را هم براي حاشيه و هم براي شهرهاي مركزي افزون خواهد كرد. یکی از عمده مشکلات نمود يافته اسكان غيررسمي چهره كالبدي نامطلوب و بدون استاندارد است. زماني كه بناهاي بدون معماري اصولي در كنار هم رشد مي‌كنند و در كنار اين رشد فشرده انواع كاربري‌ها بدون هيچ برنامه‌اي در جوار هم قرار مي‌گيرند مشكلات كالبدي با مشكلات آلودگي صوتي، هوا، بهداشت نامناسب، دسترسي و… دوچندان شده و مداخله در اين بافت‌ها را پيچيده‌تر مي‌نمايد. در زمان بروز مخاطرات طبيعي همچون زلزله و سيلاب و يا حتي با يك آتش‌سوزي كوچك ممكن است فاجعه انساني عظيمي روي داده و حداقل امدادرساني به اين مناطق صورت نپذيرد.

تحقیق حاضر با استفاده از روش توصيفي – تحليلي و با هدف تحليل وضعیت مکان گزینی و میزان سازگاري كاربري‌هاي شهري در محله‌ی ساختمان سنگی تبریز با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی [1]AHP انجام ‌شده است. بر این اساس، وضعيت كاربري‌هاي شهري در این محله در محیط نرم افزار GIS با استفاده از ماتريس‌ هم‌جواری استخراج و تحليل شده است که در نتیجه آن سؤالات و فرضیات مطرح شده در تحقیق به منصه آزمایش و آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش تجزيه و تحليل نشان می‌دهد که در محدوده مورد مطالعه 2.5 درصد از کاربری‌ها مزاحم یکدیگر بوده و کاملاً ناسازگار می‌باشند. همچنین بررسی عوامل مشتمل بر شیب زمین، دسترسی به محدوده بافت اسکان غیر رسمی و خاستگاه روستایی محله نشانگر اهمیت عوامل مکانی و محلی ایجاد کننده محدوده مورد مطالعه هستند. مطالعات این پژوهش نشان می‌دهد برنامه‌ریزی در راستای تغییر و اصلاح کیفیت مصالح ساختمانی، کیفیت معابر، نظارت فنی بر سازه‌ها، فراهم نمودن امکانات گذران اوقات فراغت و گسترش خدمات رفاهی عمومی از عوامل ارتقا شرایط محیطی محدوده ساختمان سنگی محسوب می‌شوند.

[1] Analysis of Hyrarchy Process

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                        صفحه

فصل 1: کلیات تحقیق

مقدمه 

1-1- بیان مسئله. 2

1-2- سوالات تحقیق.. 5

1-3- اهداف تحقیق.. 6

1-4- فرضیات تحقیق.. 6

1-5- پيشينه تحقيق.. 7

1-6- مواد و روش‌ها (روش تحقیق) 9

1-7- مشکلات و محدودیت‌های تحقیق.. 12

فصل 2: مبانی نظری و تئوری‌ها

مقدمه

2-2-1- ساختار فضا 16

2-3- مهم‌ترین عوامل تشكيل دهنده ساختار فضائي شهر. 17

2-4- سازمان فضائي.. 18

2-5- توسعه فضائي.. 19

2-6- شکل ریزی فضائي.. 19

2-7- شهر نمودي به عنوان فضاي جغرافيائي.. 20

2-8- عناصر و اجزاي شهري.. 21

2-8-1- بافت شهر. 21

2-8-2- نقشه شهر. 22

2-8-3- سيماي محيط.. 22

2-9- كاركرد شهر. 23

2-9-1- محدوده خدماتي و حریم شهر. 23

2-9-2- توسعه شهري.. 24

2-9-3- مفهوم رشد و گسترش شهر. 25

2-9-3-1- رشد و گسترش فيزيكي بازتابي از فرايند توسعه شهري.. 25

2-10- رويكردها و نظریه‌های تبيين گسترش فيزيكي شهر. 27

2-10-1- نظريه دوايرمتحدالمركز(نظريه ارنست برگس) 27

2-10-2- نظريه توسعه قطاعي (نظريه همرهويت) 28

2-10-3- نظریه ساخت شهر با بررسي‌هاي آماري در نظريه كالوين اشميد. 29

2-10-4- نظریه ساخت چند هسته‌ای(نظريه ادوارد اولمن و چانسي هاريس) 30

2-10-5- نظریه ساخت عمومي شهرها(رابرت ديكنسن) 31

2-10-6- نظریه ساخت طبيعي شهر. 32

2-10-7- نظریه ساخت منطقه واحدهاي مسكوني(نظريه جيمز و انس) 32

2-11- مفهوم اسكان غير رسمي(حاشيه نشيني) 32

2-11-1- اشكال تصرف زمين براي ايجاد حاشيه نشيني.. 34

2-11-2- اشکال و انواع اسكان غيررسمي.. 36

2-11-3- اكولوژي اجتماعي تكوين اسكان غير رسمي: 37

2-12- رويكردها و نظریه‌های تبيين مسأله اسكان غير رسمي: 39

2-12-1- رويكرد ساختاري و تبيين مسأله. 39

2-12-2- رويكرد كاركردي و تبیین تكوين اسكان غيررسمي.. 42

2-12-3- رويكرد تكويني تبيين اسكان غيررسمي: 44

2-13- نظریه‌های اجتماعي و اسکان غير رسمي: 49

2-14- تبيين تئوريك نقش اسكان غير رسمي و گسترش فيزيكي شهر. 53

2-14- تعریف برنامه ریزی کاربری اراضی.. 54

2-15- اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی.. 54

2-16- فرایند برنامه ریزی کاربری زمین.. 56

2-17- انواع کاربری‌ها 57

2-18- معیارهای بهینه در مکان یابی کارکردهای شهری.. 60

2-19- روش‌های ارزیابی کاربری اراضی شهری.. 61

2-19-1- مات ریس سازگاری.. 61

2-19-2- ماتريس مطلوبيت… 61

2-19-3- ماتريس ظرفيت… 62

2-19-4- ماتريس وابستگي.. 62

2-20- نظریه‌های کاربری اراضی شهری.. 62

2-21- تعریف مدل.. 64

2-21-1- انواع مدل.. 64

2-21-1-1- طبقه بندی مدل‌ها بر اساس خواست استفاده کنندگان.. 64

2-21-1-2- طبقه بندی مدل‌ها بر اساس اهداف مورد نظر در برنامه ریزی.. 64

2-21-2- مدل‌های مورد استفاده در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری.. 65

2-22- عوامل موثر در ارزیابی اهمیت کاربری‌های شهری.. 65

2-23- نتیجه‌گیری.. 65

فصل3: شناخت ویژگی‌های جغرافیایی محدوده مورد مطالعه

مقدمه:                                                                                                                            68

3-1-ویژگی طبیعی شهر تبریز. 69

3-2- بررسی شرایط جغرافیایی شهر تبریز. 69

3-2-1-آب و هوا 69

3-2-2-دما 70

3-2-3-بارندگی.. 70

3-2-4-رطوبت نسبی.. 70

3-2-5-باد. 71

3-3-بررسی خصوصیات مورفولوژیکی شهر تبریز. 71

3-3-1-توپوگرافی.. 71

3-3-2- شیب… 72

3-3-3-مطالعات پدولوژیکی.. 72

3-4-بررسی تحولات ساختار اجتماعی-جمعیتی شهر تبریز. 72

3-4-1-ویژگی‌های جمعیتی و تحولات آن در شهر تبریز. 72

3-4-2-بعد خانوار 74

3-4-3-وضعیت اشتغال و درآمد. 75

3-5-توسعه فیزیکی شهر تبریز و تنگناهای توسعه در آن.. 76

3-5-1-توپوگرافی.. 77

3-5-2-زمین ساختی.. 77

3-5-3-اراضی کشاورزی.. 78

3-5-4-محدودیت‌های مصنوعی.. 78

3-6-مورفولوژی بافت شهری تبریز. 78

3-6-1-بافت تاریخی.. 79

3-6-2-بافت سنتی.. 80

3-6-3-بافت روستایی.. 80

3-6-4-بافت حاشیه‌ای.. 80

3-6-5-بافت سنتی نوبنیاد. 80

3-6-6-بافت طراحی شده 81

3-6-7-مجموعه سازی.. 81

3-7-گونه بندی بافت‌های فرسوده شهر تبریز. 82

3-7-1-بافت فرسوده تاریخی تبریز. 83

3-7-2-بافت فرسوده میانی تبریز. 84

3-7-3-بافت فرسوده روستایی تبریز 85

3-7-4-بافت فرسوده حاشیه‌ای تبریز. 85

3-8- نتیجه‌گیری.. 87

 

فصل4: تحلیل یافته‌ها

مقدمه 

4-1- معرفي محدوده مورد مطالعه. 89

4-2- کاربری اراضی محدوده 91

4-3- فرایند تحلیل یافته‌ها و بررسی فاکتورهای تحقیق.. 93

4-4- تحلیل میزان سازگاری ما بین کاربری‌های شهری در منطقه مورد مطالعه. 94

4-4-1- کاربری فضای سبز، مخروبه و بایر. 97

4-4-2- سازگاری کاربری مسکونی با سایر کاربری‌ها 98

4-4-3- کاربری تجاری.. 99

4-4-4- کاربری صنعتی و کارگاهی.. 100

4-4-5- کاربری تاسیسات و خدمات شهری.. 102

4-4-6- کاربری خدماتی.. 103

4-4-7- کاربری مذهبی.. 104

4-4-8- کاربری آموزشی.. 105

4-4-9- کاربری بهداشتی.. 106

4-4-10- کاربری درمانی.. 107

4-4-11- اراضي ورزشي.. 108

4-4-12- کاربری حمل و نقل.. 109

4-4-13- کاربری اداری.. 111

4-5- چارچوب مفهومی مدل AHP. 112

4-5- 1- تكنيك دلفي و انجام مصاحبه جهت اولويت بندي لايه‌ها 112

4-5-1-1- استخراج نتايج دلفي.. 112

4-5-2- تحلیل کاربری‌های محدوده مورد مطالعه. 114

4-6- تحلیل عوامل مكاني – محلي در شکل‌گیری بافت اسکان غیر رسمی محدوده مورد مطالعه. 121

4-6-1- شيب زمین در محدوده مورد مطالعه. 121

4-6-2- دسترسی محدوده مورد مطالعه. 122

4-6-3- خاستگاه روستایی محدوده مورد مطالعه. 124

4-7- تحلیل شرایط ارتقای محیطی در محدوده مورد مطالعه. 127

4-7-1- جمعيت… 127

4-7-2- مصالح ساختمانی.. 129

4-7-3- كيفيت معابر. 130

4-7-4- نظارت بر اصول فني سازه‌ها و چگونگی نظارت شهرداری بر احداث واحدهای مسکونی.. 132

4-7-5- امكانات گذران اوقات فراغت و خدمات رفاهی عمومی.. 132

4-8- نتيجه‌گيري.. 132

 

فصل 5: آزمون فرضیات، نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1-كليات.. 137

5-2- آزمون فرضيات.. 138

5-2-1- فرضيه اول.. 138

5-2-2- فرضيه دوم. 140

5-2-3- فرضيه سوم. 142

5-3- نتیجه‌گیری از خصايص و تنگناهاي موجود در محدوده مورد مطالعه. 144

5-4- پيشنهادات.. 145

منابع و مأخذ. 149

فهرست جداول

جدول 2-1: اهداف کلان در برنامه‌ریزی کاربری اراضی.. 55

جدول3-1: وضعیت میزان بارندگی شهر تبریز در سال 1388. 70

جدول 3-2: روند رشد جمعيت شهر تبريز. 73

جدول 3-3: وضعیت اشتغال در  شهر تبریز بین سالهای(45-85) 75

جدول 3-4: گروههای عمده فعالیت در شهر تبریز1385. 76

جدول 3-5: ترکیب کاربری‌های موجود در شهر تبریز75-85. 82

جدول 3-6: اطلاعات بلوک‌های شناسایی شده بافت فرسوده کل شهر تبریز به تفکیک نوع بافت… 83

جدول 3-7: امکانات و محدودیت‌های بافت‌های فرسوده شهر تبریز به تفکیک گونه‌های مختلف… 86

جدول 4-1: کاربری اراضی بر اساس تعداد و مساحت… 93

جدول 4-2: ماتریس سازگاری کاربری‌ها ایجاد شده در پایگاه اطلاعاتی نقشه. 96

جدول 4-2: نسبت سازگاری کاربری مسکونی با سایر کاربری‌ها 99

جدول 4-3: نسبت سازگاری کاربری تجاری با سایر کاربری‌ها 100

جدول 4-4: نسبت سازگاری کاربری صنعتی و کارگاهی با سایر کاربری‌ها 101

جدول 4-5: نسبت سازگاری کاربری تاسیسات و خدمات شهری با سایر کاربری‌ها 103

جدول 4-6: نسبت سازگاری کاربری خدماتی با سایر کاربری‌ها 104

جدول 4-7: نسبت سازگاری کاربری مذهبی با سایر کاربری‌ها 105

جدول 4-8: نسبت سازگاری کاربری آموزشی با سایر کاربری‌ها 106

جدول 4-9: نسبت سازگاری کاربری بهداشتی با سایر کاربری‌ها 107

جدول 4-10: نسبت سازگاری کاربری درمانی با سایر کاربری‌ها 108

جدول 4-11: نسبت سازگاری کاربری ورزشی با سایر کاربری‌ها 109

جدول 4-12: نسبت سازگاری کاربری حمل و نقل با سایر کاربری‌ها 110

جدول 4-13: نسبت سازگاری کاربری اداری با سایر کاربری‌ها 112

جدول 4-14: طبقه‌بندی کاربری‌ها بر اساس اوزان مدل AHP. 116

جدول 4-15: ماتریس مقایسه دوتایی سازگاری کاربری‌ها 118

جدول 4-16: وزن نهایی سازگاری کاربری‌ها 118

جدول 4-17: سازگاری کاربری‌ها 119

جدول 4-18: کیفیت مصالح ساختمانی محدوده مورد مطالعه. 130

جدول 4-19: درصد واحدهای مسکونی مورد مطالعه دارای پروانه و فاقد پروانه ساختمان در محله ساختمان سنگی   132

جدول 5-1: سازگاری کاربری‌ها 139

جدول 5-2: سازگاری کاربری‌ها 141

جدول 5-3: کیفیت مصالح ساختمانی محدوده مورد مطالعه. 143

جدول 5-4: درصد واحدهای مسکونی مورد مطالعه دارای پروانه و فاقد پروانه ساختمان در محله ساختمان سنگی   143

فهرست اشکال

شكل 1-1: فرايند برنامه‌ريزي و نقش ماتريس هم‌جواری در آن.. 10

شکل 1-2: فرایند و مدل انجام تحقیق.. 11

شكل 2-1: ساخت و توسعه متحدالمركز. 28

شكل 2-2:  ساخت و توسعه قطاعي شهر. 29

شكل 2-3: ساخت و توسعه چند هسته‌ای شهر. 30

شكل 4-1: فرايند انجام تحليل و مدل‌سازی.. 94

شكل 4-2: ماتريس سازگاري.. 94

شكل 4-3: روش‌هاي تحليل در مراحل مختلف تکنيک دلفي.. 94

شکل 4-2: نمونه‌ای از ماتریس سازگاری.. 95

شکل 4-3: دفع نامناسب فاضلاب و زباله در محدوده مورد مطالعه. 130

 

فهرست نمودار

نمودار 3-1: جهت وزش باد در فصول مختلف… 71

نمودار3-2: نیم‌رخ توپوگرافی شهر تبریز. 72

نمودار 3-3: سهم رشد طبيعي، مهاجرت و گسترش فيزيكي در افزايش جمعيت تبريز. 74

نمودار 4-1: درصد سازگاری کاربری‌ها در محدوده مورد مطالعه. 120

نمودار 4-2: سیکل شبکه حمل و نقل در شهرها در ارتباط با کاربری زمین.. 123

نمودار 4-3: ویژگی‌های مشترک سکونتگاه‌های غیر رسمی.. 125

نمودار 5-1: درصد سازگاری کاربری‌ها در محدوده مورد مطالعه، مأخذ: محاسبات نگارنده 140

 

فهرست نقشه‌ها

نقشه 4-1: موقعیت محدوده مورد مطالعه در کشور، استان، شهرستان، شهر، 91

نقشه 4-2: کاربری اراضی بر اساس تعداد و مساحت… 92

نقشه 4-3: سازگاری کاربری فضای سبز، اراضی بایر و مخروبه با سایر کاربری‌ها 97

نقشه 4-4: سازگاری کاربری مسکونی با سایر کاربری‌ها 98

نقشه 4-5: سازگاری کاربری تجاری  با سایر کاربری‌ها 99

نقشه 4-6: سازگاری کاربری صنعتی و کارگاهی  با سایر کاربری‌ها 101

نقشه 4-7: سازگاری کاربری تاسیسات و خدمات شهری با سایر کاربری‌ها 102

نقشه 4-8: سازگاری کاربری خدماتی با سایر کاربری‌ها 103

نقشه 4-9: سازگاری کاربری مذهبی با سایر کاربری‌ها 104

نقشه 4-10: سازگاری کاربری آموزشی با سایر کاربری‌ها 105

نقشه 4-11: سازگاری کاربری بهداشتی با سایر کاربری‌ها 106

نقشه 4-12: سازگاری کاربری درمانی با سایر کاربری‌ها 107

نقشه 4-13: سازگاری کاربری ورزشی با سایر کاربری‌ها 108

نقشه 4-14: سازگاری کاربری حمل و نقل با سایر کاربری‌ها 110

نقشه 4-15: سازگاری کاربری اداری با سایر کاربری‌ها 111

نقشه 4-16 لایه میزان سازگاری کاربری‌ها در محدوده مورد مطالعه. 119

نقشه 4-17: دسترسی محدوده مورد مطالعه، 124

نقشه 4-18: گسترش فیزیکی ادواری تبریز و موقعیت محدوده مورد مطالعه. 126

نقشه 4-19: تراکم جمعیت در محدوده مورد مطالعه 128

نقشه 4-20: کیفیت مصالح ساختمانی.. 129

نقشه 4- 21: وضعیت کیفیت معابر محدوده مورد مطالعه در گذشته و حال و اصلاحات مورد نیاز 131

نقشه 4-22: موقعیت و تعداد مراکز خدمات رفاه عمومی و گذران اوقات فراغت 134

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “دانلود: سازگاری کاربری ها، مدل AHP، ناسازگاری”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo