دانلود پروژه:بررسی ویژگی‌های نقاشی‌دیواری در آثار معماری زندیه

تعداد241 صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد رشته پژوهش هنر

بررسی ویژگی‌های نقاشی‌دیواری در آثار معماری زندیه

1-1-1. مقدمه و طرح مساله

کریم‌خان زند (حک: 1165-1193ق) را می‌توان تنها پادشاه مقتدر دوره زندیه محسوب کرد و بنیان فرهنگی و هنری این دوره را  به ‌نوعی به او و حکومت او منسوب نمود. او ظاهرا سوادی نداشت اما به ادبیات و علم و هنر علاقه‌مند بود و دربارش محل اجتماع دانشمندان و هنرمندان زمان به‌شمار می‌رفت؛ همچنین پروژه‌های معماری و شهرسازی بسیاری را، خصوصا در شیراز، حمایت کرد که برخی از آنها مانند بازار و حمام وکیل عام‌المنفعه و برخی دیگر چون ارگ و  دیوان‌خانه  جزو بناهای حکومتی بودند. تزئینات این بناها شامل انواع آجرکاری، گچ‌بری،  کاشی‌کاری، حجاری به‌علاوه نقاشی‌دیواری است.

نقاشی‌دیواری هنری دیرینه است و از دوره انسان‌های غارنشین تا زمان حال مورد توجه و استفاده بوده است. سنت نقاشی روی دیوار کم و بیش در دوره زندیه نیز تداوم داشت و امروزه دیوارنگاره‌های تزئینی بر بخش شایان توجهی از آثار معماری موجود زندیه قابل مشاهده است. از آنجا که محل حکومت زندیان شیراز بود، بناهای قابل توجهی از آن دوره در شیراز وجود دارد که دارای تزئینات معماری از جمله نقاشی‌دیواری می‌باشند و در این پژوهش به مطالعه، نقد و بررسی آنها پرداخته شده است.

نهضت فرهنگی و هنری دوره زندیه، پیرو تحولات تاریخی و سیاسی قرن دوازدهم هجری، می‌تواند جریانی کوتاه و گذرا مابین دوره صفوی و قاجار محسوب ‌شود. همین‌طور چون این جریان به‌طور طبیعی متاًثر از صفویه و موثر بر قاجاریه بوده است، می‌توان آن را به‌نوعی حلقۀ واسط و رشته اتصال میان آنها تصور کرد. اما حقیقت آن است که بنیه فرهنگی و هنری زندیه بیش از حیات کوتاه سیاسی خود اثر بخش بوده، تا آنجا که مسبب آغاز جریانی موسوم به «مکتب زند و قاجار» گردیده است.

قطعاً نسبت شکوفایی و اثربخشی رشته‌های هنری دوره زندیه در این جریان از یکدیگر متفاوت بوده است. مسئله این تحقیق نیز بر همین مبنا و بر محور شناخت ماهیت نقاشی‌دیواری در آثار معماری زندیه مطرح می‌شود و با فرض سابقۀ نقاشی‌دیواری زندیه در سنت دیوارنگاری صفویه و اثر آن در نقاشی‌دیواری قاجاریه، ویژگی‌های این نوع از نقاشی، ضمن طبقه‌بندی آثار، سنجیده شده است.