بررسی ومقایسه نیمرخ شخصیتی معتادان NA وغیر NAمرد مقیم زندان کرمانشاه

مقدمه

اعتیاد به مواد مخدر اکنون به صورت پدیده ای فرا کنترل، دنیای امروز را تهدید می کند و برای رویارویی با این مشکل و تعدیل آسیب ها و تبعات ناشی از آن و با  توجه به ناکامی سیاست های رسمی و رویکردهای سیاسی – امنیتی در مواجه با این مشکل به سیاست های غیر رسمی، مردمی و مشارکت جویانه به پشتوانه و حمایت مراجع و قدرت های فراسازمانی و جنبش های خودجوش مردمی که شخصاً اعتیاد و رهایی از آن را تجربه کرده اند، نیاز داریم تا در کنار سازمان های ذیربط فعالیت همه جانبه و گسترده ای در این زمینه آغاز گردد. تجربه انقلاب اسلامی و بسیج مردمی نشان داده است که جنبش های آگاه مردمی می توانند در حل معضلاتی که به شیوه های متعارف و معمول قابل حل نیستند، مؤثر واقع شوند. ما در زمینه های اعتیاد، نیاز به حرکاتی انقلابی  داریم، تنها بودجه و دانش آکادمیک کافی نیست و اگر بود، با این همه پزشک، روانشناس، کارشناس و بودجه های کلان در سراسر دنیا، ابعاد این  معضل گستردگی امروزه را نداشت. بنا به تجربة معتادان گمنام، برای رویارویی با اعتیاد، دانش، تجربه، ایمان و عشق در کنار هم می تواند زمینه های کاهش آسیب های این عارضه اجتماعی را فراهم آورند. دلایل پیدایش اعتیاد هنوز پاسخ علمی پیدا نکرده است و در تئوری های موجود، ابهامات فراوانی وجود دارد و تا کنون درمان شناخته شده ای برای این ناخوشی بغرنج پیدا نشده است (تشویقی، 1388، 14 -15).

مصرف مواد مخدر یکی از مهم ترین مشکلات عصر حاضر است که گسترش جهانی پیدا کرده است. هر روز بر شمار قربانیان مصرف موادمخدر افزوده می شود و عوارض آن شامل اختلالات جسمی، روانی، خانوادگی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی سلامت بشر را مورد تهدید قرار می دهد(رحیمی موقر و همکاران،1379 ).

اعتیاد یک حالت مزمن در اثر تکرار مصرف مواد مخدر است که در این حالت با قطع دارو نشانگان محرومیت در شخص معتاد ایجاد می شود و در اثر مصرف مکرر مواد عادت روانی  ایجاد می شود و این عادت فرد را به علت نیاز و تمایل روانی به سوی مصرف مواد ترغیب می کند(شاملو؛ به نقل از رئیسی و همکاران، 1379).

از منظر دیگری سازمان بهداشت جهانی(2002، به نقل  از سهرابی،1387)ویژگی های اعتیاد را اینگونه بیان میکند: نیاز به مصرف یک ماده شیمیایی که عدم مصرف آن سبب ایجاد حالات غیر عادی در بدن شده و برای معتادان غیر قابل تحمل می شود و همچنین تمایل به افزایش تدریجی میزان مصرف دارو برای کسب لذت و آرامش، و در این حالت وابستگی جسمی و روانی به دارو در فرد معتاد افزایش می یابد.

اعتیاد به مواد مخدر لایه های مختلف اجتماعی را درگیر خود ساخته است. در کشور ما حداقل 25 درصد خانواده ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم با این پدیده شوم درگیر هستند و این شرایط جامعه را با یک فاجعه روبه رو نموده است. اعتیاد به خاطر ماهیت تخدیر کننده اش سلامت روانی و اجتماعی را دستخوش نابودی می سازد و این نگرانی اجتماعی ما را بر آن می دارد تا در هر شرایطی که قرار گرفته ایم در یک بسیج عمومی با این معضل رو به رشد مقابله و مبارزه نماییم (سراج خرمی،1382، 6-7).

اعتیاد به مواد مخدر یکی از اساسی ترین مشکلات اجتماعی بشر در عصر حاضر است که سرمایه های عظیم مادی و معنوی را به نابودی می کشاند. سیاست های رسمی و دولتی علیرغم تلاش ها و هزینه های زیاد، کارایی لازم را نداشته است و به سیاست های مشارکت محور نیاز می باشد. یکی از انجمن های شکل گرفته در راستای مبارزه با اعتیاد، انجمن معتادان گمنام(N.A) است که یک انجمن جهانی متشکل از معتادان در حال بهبودی می باشد که هدف اصلی آن کمک به سایر معتادان برای قطع مصرف موادمخدر می باشد.(انجمن جهانی معتادان گمنام).

برای بررسی و شناخت پدیده اعتیاد توجه به جنبه های فردی و جسمی و ژنتیکی، زمینه های روانی و ذهنی و بالاخره مسایل اجتماعی لازم و ضروری است.از این رو، در باره علل و عوامل موثر بر اعتیاد می توان به عوامل فردی، محیطی و اجتماعی اشاره کرد، از میان عوامل فردی می توان ویژگی های شخصیتی را برشمرد. شخصیت عبارت است از مجموعه ای سازمان یافته، واحد و متشکل از خصوصیات ثابت و مداومی که یک شخصیت را از شخص یا اشخاص دیگر متمایز می کند. همچنین می توان گفت شخصیت عبارت است از الگوی نسبتاً پایدار صفات، گرایش ها، ویژگی هایی که تا اندازه ای به رفتار افراد دوام می بخشد(فیست و فیست، ترجمه سید محمدی، 1387). شخصیت عامل تعیین کننده ای است که تمامی رفتارهای انسان را در عرصه زندگی شخصی و اجتماعی تحت تأثیر قرار می دهد و گاهی در اثر صفات ناسازگارانه، فرد و اطرافیان را با مشکل جدی مواجه می کند(ایرانی، 2005).

خصوصیات روانی – شخصیتی معتادان به موادمخدر، صرفاً ناشی از مواد مخدر نیست، بلکه معتادان، قبل از اعتیاد دارای نارسایی های روانی و شخصیتی عدیده ای بوده اند که بعد از اعتیاد به صورت مخرب تری ظاهر و تشدید شده، لذا مسئلة معتاد، تنها مواد مخدر نیست، بلکه در اصل رابطة متقابل شخصیت او و اعتیاد مطرح است.

بررسی های بسیار صورت گرفته تا معلوم شود از دیدگاه روانشناختی کدام ویژگی های شخصیتی، افراد را به مصرف مواد بر می انگیزد. نتایج این بررسی ها حاکی از آن است که عوامل شخصیتی نقشی تعیین کننده در استفاده یا عدم استفاده از داروهای غیر قانونی دارد.(کاپلان و سادوک 2007