%38تخفیف

دانلود: بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و توسعه منطقه‌ای  در ایران

تعداد 145صفحه در فایل word

دكتري در رشته‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

 

بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و توسعه منطقه‌ای

 در ایران

کلید واژه ها: کیفیت زندگی، شاخص‌های توسعه انسانی، تعادل پایدار منطقه‌ای، همگرایی منطقه‌ای، استان‌های ایران.
چکیده

موضوع نابرابری، توسعه متعادل و بهبود کیفیت زندگی مناطق توجه زیادی را در میان برنامه‌ریزان، محققان و سیاست‌گذاران به خود جلب کرده است. رشد متعادل همه مناطق کشور همراه با کاهش نابرابری‌های بین استان‌ها در برخورداری از امکانات و کیفیت زندگی مطلوب برای ثبات سیاسی، یکپارچگی ملی و حیات اقتصادی امری مهم به شمار می‌آید. نابرابری‌های منطقه‌ای یکی از مشکلات اصلی در کشور ایران به شمار می‌آید و استان‌های ایران از چنین نابرابری‌های رنج می‌برند. همسو با چنین نگرانی‌های تحقیقاتی، هدف این تحقیق بررسی همگرایی شاخص‌های مختلف کیفیت زندگی و ضریب تأثیر این شاخص‌ها بر  توسعه منطقه‌ای و کاهش نابرابری‌ها در میان استان‌های ایران است. بر این اساس مبتنی بر سیری در مبانی نظری کیفیت زندگی و نابرابری منطقه‌ای، شاخص توسعه انسانی و ابعاد مربوطه آن به همراه شش شاخص شامل شاخص اشتغال، میزان مشارکت اقتصادی، دسترسی به آب سالم، میزان اراضی جنگلی و مرتعی و در آمد متوسط خانوار در طول دوره 1375، 1385 و 1390 به عنوان شاخص‌های پایه جهت سنجش کیفیت زندگی و رشد اقتصاد منطقه‌ای در میان استان‌ها به عنوان نماینده توسعه منطقه‌ای انتخاب شدند. بعد از ایجاد پایگاه داده لازم برای هر کدام از شاخص‌ها و بررسی توصیفی از هر کدام از این نماگرهای کیفیت زندگی،  بحث همگرایی منطقه‌ای و تأثیر شاخص‌های مختلف کیفیت زندگی بر  همگرایی میان استان‌های برخوردار و محروم با استفاده از تحلیل‌های همگرای بتا و سیگما مورد بررسی قرار گرفت. برای جهت‌دهی به سیاست‌ها و اولویت دهی به آن‌ها به منظور تعادل پایدار منطقه‌ای در بلندمدت، رابطه بلندمدت و علی شاخص‌های کیفیت زندگی با توسعه منطقه‌ای با استفاده از تکنیک های هم انباشتگی و علیت گرانگیر مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصله بیان می‌دارند که  به طور کلی رتبه‌بندی بین استان‌ها بر حسب کیفیت زندگی آن چنان تغییری نکرده است اما شاخص‌های کیفیت زندگی افزایش‌ را نشان می‌دهند و همگرایی نسبی هم در تحلیل‌های بتا و هم سیگما( به استثنای شاخص اشتغال و مشارکت اقتصادی) مشاهده می‌شود. به عبارتی اگر چه هنوز نابرابری میان استان‌ها وجود دارد اما کیفیت زندگی در میان تمام استان‌ها افزایش داشته است اگرچه این حرکت در شاخص‌های مختلف و ضریب تأثیر آن‌ها بر توسعه منطقه‌ای متفاوت بوده است. یافته‌ها همچنین حاکی از آن‌اند که همگرایی شاخص‌های اقتصادی مهم‌ترین مسئله می‌باشند و درحالی‌که این شاخص بیش‌ترین ضریب تأثیر را بر کاهش نابرابری و فقر داشته است کمترین میزان همگرایی را در استان‌های مختلف به خود اختصاص داده است.

در بررسی رابطه بلندمدت بین شاخص‌ها، نتایج حکایت از آن داشت که رابطه علّی میان رشد اقتصادی مناطق و اشتغال با شاخص‌های کیفیت زندگی در استان‌های ایران وجود دارد درحالی‌که این رابطه به طور عکس معنادار نبوده است. به عبارت دیگر بهبود در این شاخص‌ها می‌تواند در بلندمدت منجر به بهبود کیفیت زندگی به طور معنادار شود اما این رابطه به طور عکس هم اکنون برقرار نیست، در نتیجه اگر می‌خواهیم به سمت توسعه پایدار منطقه‌ای حرکت کنیم و سیاست‌های کاهش نابرابری در میان استان‌ها را در پیش بگیریم به نظر می‌رسد با توجه به نتایج این مطالعه باید توجه ویژه‌ایی به رشد اقتصادی در سیاست‌های منطقه‌ای نسبت به دیگر شاخص‌ها در میان استان‌ها داشته باشیم.

 

فهرست مطالب:                                                                                         صفحه                                                                                

فصل اول: مقدمه و کلیات پژوهش

1-1- مقدمه. 1

2-1- بیان مسئله پژوهش… 3-1

3-1- ضرورت و اهمیت پژوهش… 4-3

4-1- اهداف پژوهش… 5-4

5-1- فرضیه‌های پژوهش… 6-5

6 -1- سؤال‌های پژوهش… 6

7-1- پیشینه پژوهش… 17- 6

8-1- روش‌شناسی پژوهش… 20-17

9-1- محدودیت‌های پژوهش… 12

فصل دوم: مبانی نظری

1-2- مقدمه. 24-23

2-2- سیر تحول مفهوم کیفیت زندگی………………………………………………………………………. 26-24

3-2- مدل های مفهومی…………………………………………………………………………………………….32-26

1-3-2- قلمروها………………………………………………………………………………………………… 27

2-3-2- وابستگی مفهومی…………………………………………………………………………………28-27

3-3-2- مقیاس جغرافیایی…………………………………………………………………………………29-28

4-3-2- نوع شاخص……………………………………………………………………………………….30-29

5-3-2- ویژگی شاخص‌ها………………………………………………………………………………………….30

6-3-2- مقیاس تحلیل………………………………………………………………………………………………..31

7-3-2- مسئله اندازه‌گیری……………………………………………………………………………………….32

4-2- شاخص توسعه انسانی معیاری جهت سنجش کیفیت زندگی …………………………….85-32

1-4-2- شاخص توسعه انسانی چیست؟………………………………………………………………….35-34

2-4-2- شاخص توسعه انسانی قبل از 2010………………………………………………………….. 39- 35

3-4-2- شاخص توسعه انسانی به عنوان شاخص توانمندی……………………………………….. 41-39

4-4-2- سهم شاخص توسعه انسانی در ادبیات توسعه……………………………………………. 43-41

5-4-2- انتقادهای پیشین………………………………………………………………………………………..49-43

6-4-2- شاخص توسعه انسانی 2010…………………………………………………………………… 58-49

1-6-4-2- انتخاب ابعاد و شاخص‌ها…………………………………………………………………. 51-50

2-6-4-2- شاخص‌ها…………………………………………………………………………………… 54-51

3-6-4-2- شکل تابع……………………………………………………………………………………..58-54

5-2- چارچوب نظری در زمینه نابرابری منطقه ای…………………………………………………………..61-58

6-2- همگرایی منطقه‌ای………………………………………………………………………………………………70-61

7-2- روابط میان شاخص‌های کیفیت زندگی و رشد اقتصادی…………………………………………..73-70

8-2- جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………74-73

فصل سوم:  ضرورت‌ها و چالش های برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای در ایران

1-3- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….78-76

2-3- موانع و مسائل توسعه منطقه ای در ایران……………………………………………………………….82-78

3-3- جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………84-82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج

1-4- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………86

2-4- اطلاعات و داده‌ها……………………………………………………………………………………………….91-86

3-4- نتایج حاصل از روش موریس…………………………………………………………………………….111-91

4-4-شاخص وضعیت عرصه‌های طبیعی…………………………………………………………………….122-111

5-4- دسترسی به آب سالم……………………………………………………………………………………….125-122

6-4- شاخص اشتغال……………………………………………………………………………………………….130-125

7-4- شاخص درآمد متوسط (شهری-روستایی)…………………………………………………………..133-130

8-4-تحلیل همگرایی منطقه‌ای (تحلیل بتا)…………………………………………………………………..142-133

9-4- تحلیل همگرایی منطقه‌ای (تحلیل سیگما)……………………………………………………………147-142

10-4-رابطه بین شاخص‌های کیفیت زندگی و رشد منطقه‌ای………………………………………….153-147

11-4- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………153-153

فصل چهارم: نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاد‌ها

1-5- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….156

2-5- بررسی فرضیات پژوهش…………………………………………………………………………………..158-156

3-5- نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد‌ها……………………………………………………………………………..161-158

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………170-162

فهرست جداول

جدول 1-1: شاخص‌ها و سنجه‌های بکار گرفته‌شده در تحقیق……………………………………………………19

جدول 1-2: تغییرات شاخص توسعه انسانی بین 1990 تا 2010…………………………………………………37

جدول 2-2: توزیع تفاوت‌های بین رتبه‌های درآمد سرانه و شاخص توسعه انسانی………………………..42

جدول 3-2: تأثیر تغییر در روش‌شناسی بر رتبه‌بندی توسعه انسانی……………………………………………..58

جدول 1-4: اطلاعات ورودی پژوهش در رابطه با امید به زندگی در میان استان‌های مختلف…………..87

جدول 2-4: اطلاعات ورودی پژوهش در رابطه با میانگین سال‌های تحصیل…………………………………88

جدول 3-4: اطلاعات ورودی پژوهش در رابطه با امید به تحصیل……………………………………………….89

جدول 4-4: اطلاعات ورودی پژوهش در زمینه درآمد سرانه (ریال) ……………………………………………90

جدول 5-4: مقادیر بیشینه و کمینه شاخص‌ها…………………………………………………………………………….91

جدول 6-4: نتایج حاصل از زیر شاخص امید به زندگی در میان استان‌های ایران …………………………..93

جدول 7-4: نتایج حاصل از زیر شاخص میانگین سال‌های تحصیل در میان استان‌های ایران در ………..95

جدول 8-4: نتایج حاصل از زیر شاخص امید به تحصیل در میان استان‌های ایران……………………………97

جدول 9-4: نتایج حاصل از شاخص آموزش در میان استان‌های ایران………………………………………….100

جدول 10-4: نتایج حاصل از شاخص درآمد سرانه در میان استان‌های ایران………………………………….102

جدول 11-4: شاخص توسعه انسانی در بین استان‌های ایران……………………………………………………….104

جدول 12-4: بررسی روند توسعه شاخص توسعه انسانی و درآمد سرانه در بین استان‌ها………………..107

جدول 13-4: بررسی روند شاخص آموزش و امید به زندگی در بین استان‌ها………………………………..109

جدول 14-4: نتایج به دست آمده از وضعیت اراضی جنگلی و مراتع در استان‌های ایران در 1374…….113

جدول 15-4: نتایج به دست آمده از وضعیت اراضی جنگلی و مراتع در استان‌های ایران در 1384…….114

جدول 16-4: نتایج به دست آمده از وضعیت اراضی جنگلی و مراتع در استان‌های ایران در 1389…….115

جدول 17-4: نتایج به دست آمده از میزان مساحت اراضی جنگلی به مساحت استان………………………116

جدول 18-4: نتایج به دست آمده از میزان کل مساحت اراضی مرتعی به مساحت استان…………………..119

جدول 19-4: نتایج به دست آمده از میزان کل مساحت اراضی مرتعی متراکم به مساحت استان…………120

جدول 20-4: میزان مساحت اراضی مرتعی نیمه متراکم و فقیر به مساحت استان…………………………….121

جدول 21-4: جمعیتی که به آب آشامیدنی سالم پایدار دسترسی دارند. به تفکیک استان (به درصد)…..124

جدول 22-4: نرخ مشارکت اقتصادی و میزان اشتغال در کل کشور به تفکیک استان………………………..126

جدول 23-4: درآمد متوسط شهری و روستایی به تفکیک استان……………………………………………………..131

جدول 24-4: تحلیلی از همگرایی بتا مطلق در شاخص توسعه انسانی در میان استان‌های ایران…………..134

جدول 25-4: تحلیلی از همگرایی بتا مطلق در اراضی جنگلی و مرتعی میان استان‌های ایران………………137

جدول 26-4: تحلیلی از همگرایی بتا مطلق در دسترسی به آب سالم میان استان‌های ایران………………….139

جدول 27-4: تحلیلی از همگرایی بتا مطلق در شاخص اشتغال میان استان‌های ایران…………………………140

جدول 28-4: تحلیلی از همگرایی بتا مطلق در شاخص درآمد متوسط میان استان‌های ایران……………….141

جدول 29-4: همگرایی سیگما در شاخص توسعه انسانی میان استان‌های ایران………………………………..142

جدول 30-4: همگرایی سیگما در اراضی جنگلی و مراتع در ایران………………………………………………….144

جدول 31-4: همگرایی سیگما و دسترسی به آب سالم………………………………………………………………….145

جدول 32-4: همگرایی سیگما و اشتغال………………………………………………………………………………………146

جدول 33-4: همگرایی سیگما و درآمد متوسط خانوار………………………………………………………………….147

جدول 34-4: تأثیر شاخص‌های کیفیت زندگی بر رشد منطقه‌ای…………………………………………………….148

جدول 35-4: نتایج علیت گران گیر در استان‌های ایران…………………………………………………………………151

فهرست نمودارها

نمودار 1-1: مراحل و فرایند تحقیق…………………………………………………………………………………………….20

نمودار 1-4: روند کلی شاخص توسعه انسانی و ابعاد مربوطه در سال‌های 1375، 1385،1390…………..106

نمودار 2-4: وضعیت کلی اراضی جنگلی و مراتع در استان‌ها در سال 1374، 1383 و 1389……………..116

نمودار: 3-4: روندهای همگرایی سیگما در شاخص توسعه انسانی در میان استان‌ها…………………………143

نمودار 4-4: همگرایی سیگما در اراضی مرتعی و جنگلی……………………. ………………………………………145

فهرست شکل‌ها

شکل 2-1: مدل مفهومی از کیفیت زندگی جامعه………………………………………………………………………21

شکل 2-2: ساختار پنج بعدی در جهت تحقیق در زمینه کیفیت زندگی………………………………………..32

شکل 3-2: محبوبیت شاخص توسعه انسانی، گزارش توسعه انسانی و گزارش بانک جهانی…………..33

شکل 4-2: تبدیل درآمد در شاخص استاندارد زندگی، روش‌های مختلف…………………………………….39

شکل 5-2: ارتباط بین رشد اقتصادی و تغییرات در سلامت و آموزش …………………………………….43

شکل 6-2: منحنی‌های ایزو- قابلیت‌ها متناظر با فرضیات جایگزینی مختلف…………………………………55

شکل 7-2: فرضیه رشد تعادلی………………………………………………………………………………………………..65

شکل 8-2: فرضیه همگرایی صعودی……………………………………………………………………………………….66

شکل 9-2: فرضیه همگرایی نزولی…………………………………………………………………………………………..66

شکل 10-2: فرضیه واژگونی ارزش‌ها………………………………………………………………………………………67

شکل 11-2: فرضیه واگرایی……………………………………………………………………………………………………67

نقشه 1-4: امید به زندگی در میان استان ها……………………………………………………………………………….95

نقشه 2-4: میانگین سال های تحصیل  در میان استان ها……………………………………………………………..96

نقشه 3-4: شاخص امید به تحصیل در میان استان ها………………………………………………………………….98

نقشه 4-4: شاخص آموزش در میان استان ها………………………………………………………………………….101

نقشه 5-4: شاخص درآمد سرانه در میان استان ها……………………………………………………………………103

نقشه 6-4: شاخص توسعه انسانی در میان استان ها………………………………………………………………….105

نقشه 7-4:میزان مشارکت اقتصادی در میان استان ها…………………………………………………………………127

نقشه 8-4: نرخ اشتغال در میان استان ها………………………………………………………………………………….128

شکل 9-4: همگرایی سیگما در شاخص توسعه انسانی میان استان‌های ایران…………………………………143

فصل اول

کلیات پژوهش

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “دانلود: بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و توسعه منطقه‌ای  در ایران”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo