بررسی تنوع ژنتیکی لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان جهت گزینش ژنوتیپ‌های برتر

کلیدواژه: تنوع ژنتیکی، لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان، صفات زراعی، عملکرد دانه

چکیده

محدود بودن اراضی کشاورزی و افزایش رشد جمعیت باعث شده است که تلاش‌های زیادی برای افزایش عملکرد در واحد سطح از راه های مختلف مانند عملیات پیشرفته زراعی و گزینش ژنوتیپ‌های برتر صورت گیرد. در امر گزینش برای تولید ارقام جدید مطلوب و سازگار، اولین و مهمترین گام، اطلاع از وجود تنوع ژنتیکی است. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 96 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی دو رقم روشن (متحمل به خشکی) و سوپرهد 2 (پرمحصول) به همراه والدین برای شناسایی ژنوتیپ‌های مناسب با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. به غیر از دو صفت تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله از نظر بقیه صفات بین لاین‌های مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. عملکرد دانه، بیوماس، تعداد سنبله و عملکرد کاه تنوع ژنتیکی بالاتری نسبت به سایر صفات داشتند. تعداد روز تا سنبله‌دهی، ارتفاع بوته، طول گردن سنبله، سطح برگ پرچم و وزن هزاردانه از وراثت‌پذیری بالایی برخوردار بودند. طول گردن سنبله، تعداد سنبله، عملکرد دانه و سطح برگ پرچم بیشترین درصد بازده ژنتیکی را داشتند. در مقایسه میانگین‌ها، لاین‌های 172، 123، 110 و 106 به عنوان برترین لاین‌ها از نظر عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن شناسایی شدند. تجزیه رگرسیون چندگانه و علیت نشان داد که تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه و وزن هزاردانه مهمترین اجزای موثر بر عملکرد دانه هستند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس کلیه صفات و نیز بر اساس عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن در رگرسیون گام به گام با داده‌های استاندارد شده و به روش Ward لاین‌ها را در چهار خوشه گروه‌بندی کرد. در هر دو تجزیه لاین‌های گروه اول از نظر عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن برتر بودند.