%34تخفیف

بررسی تنوع ژنتیکی قارچ Sclerotiniasclerotiorumعامل بیماری پوسیدگی ساقه آفتابگردان دراستان آذربایجان‌غربی

تعداد111صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد در رشته بیماری‌شناسی گیاهی

بررسی تنوع ژنتیکی قارچ

Sclerotiniasclerotiorumعامل بیماری پوسیدگی ساقه آفتابگردان دراستان آذربایجان‌غربی

چکیده:

بیماری اسکلروتینای آفتابگردان یا همان ساق سیاه باعاملSclerotinia sclerotiorum (Lib.) de Bary،ازبیماری‌هایمهمآفتابگرداندرجهانوایرانمیباشد. عاملبیماریپلیفاژودارایدامنهمیزبانیوسیعاست. به منظورمطالعه تنوع ژنتیکی در جدایه‌های این قارچ از مناطق کشت آفتابگردان در مناطق مختلف استان آذربایجان‌غربی از جمله ارومیه، خوی، سلماس و روستاهای تابعه در مجموع نه منطقه مختلف از این شهرستان‌ها در تیرماه تا شهریور ماه در زمان گلدهی تا پرکردن دانه‌ها از گیاهان مشکوک به آلودگی که علائم بیماری ساق سیاه بر طوقه آن‌ها آشکار بود نمونه‌برداری صورت گرفت. 98 جدایه از گیاهان آلوده با استفاده از محیط کشت PDA وWA بدست آمد. آزمون بیماریزایی بدلیل خاکزی بودن آن از روش تلقیح به خاک استفاده شد و با بررسی نشانه‌های بیماری و اثبات اصول کخ عامل بیماریزایی این قارچ تشخیص داده شد. در این بررسی ازپنج جفت نشانگر ریزماهواره استفاده گردید. تعداد 21 آلل در بین جمعیت‌ها مشخص شد، که تعداد آلل‌ها از سه تا شش عدد در هر جمعیت متغیر بود. میزان چند شکلی همه آغازگرها 100% گزارش شد. گروه‌بندی جدایه‌ها بر اساس ضریب جاکارد و روش UPGMA صورت گرفت و بر این اساس 43 گروه مشخص گردید در این گروه‌بندی جدایه‌های از جمعیت‌های مختلف در کنار هم قرار گرفتند که نشان دهنده شباهت زیاد آن‌ها است. بیشترین میزان تنوع ژنتیکی مربوط به جمعیت‌ها در جمعیت سلماس (284/0) و کمترین مقدار آن در جمعیت سعدآباد (247/0) دیده شد.با بررسی فاصله ژنتیکی کوچکترین فاصله مربوط به جمعیت‌های سلماس و حمزه‌کندی با مقدار016/0 و بیشترین فاصله مربوط به آخته خانه با حمزه‌کندی با مقدار 087/0 است. با توجه به نمودار جمعیت‌ها دو گروه مشخص شدند، گروه اول شامل جمعیت آخته‌خانه و گروه دوم شامل جمعیت‌های قزلجه، حبشی، برگشاد، حمزه‌کندی، سلماس، خوی، سعدآباد و ارومیه است. تجزیه واریانس مولکولی برای مقایسه تنوع ژنتیکی داخل و بین جمعیت‌ها نشان داد که بیشترین مقدار تنوع در داخل جمعیت‌ها با مقدار 98% و کمترین به مقدار2% ما بین جمعیت‌ها وجود دارد، میزان تنوع ژنتیکی بین جمعیت‌ها کم و در عین حال معنی دار می‌باشد و میزان کم تنوع ژنتیکی ما بین جمعیت‌ها را می‌توان به زیاد بودن جریان ژنی (Nm) به مقدار 47/4 دانست. تمایز ژنتیکی به میزان 10/0 مشاهده گردید. بالا بودن جریان ژنی دلیلی بر شباهت ژنتیکی بالا بین جمعیت‌های مختلف است. این بررسی‌ها نشان داد که می‌توان از نشانگر SSR به عنوان یک روش مفید و سریع برای بررسی تنوع ژنتیکی جدایه‌های S. sclerotiorumاستفاده کرد.

واژگان کلیدی:تنوع ژنتیکیSclerotinia sclerotiorum ، ریز ماهواره، آفتابگردان

فهرست مطالب

 

 

عنوان         صفحه

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………….د

فهرستمطالب……………………………………………………………………………………………………………ه

فهرست جداول………………………………………………………………………………………………………….ی

فهرست شکل‌ها………………………………………………………………………………………………………….ل

فصلاولمقدمهوکلیات 1

مقدمه 2

فصلدومکلیاتوبررسیمنابع 4

2-1- 1 – آشناییباجغرافیایاستانآذربایجانغربی 5

2-1-2- آبوهوایاستان 5

2-1-3-پیشینهآفتابگردان 6

2-1-4- جایگاهاقتصادیآفتابگرداندرجهانوایران 8

2-1-5- خصوصیاتگیاهشناسیآفتابگردان 9

2-1-6- ارقامآفتابگردان 11

2-1-7- سازگاریآفتابگردان 12

2-1-8- ارزشغذاییوکیفیآفتابگردان 13

2-1-9- موقعیتزراعیآفتابگرداندراستانآذربایجان‌غربی 13

2-2- بیماریاسکلروتنیایآفتابگردان 14

2-2-1- عاملبیماری،نامگذاریوردهبندی 14

2-2-2-مرحلهزادآوریجنسی 15

2-2-3- مرحلهزادآوریغیرجنسی 15

2-3- همهگیریبیماری 16

2-3-1-علائمبیماری 16

2-3-2-گسترشبیماری 17

2-3-3- شرایطمحیطی 18

2-3-4- مراحلآلودگیوبیماریزایی 18

2-4- روش‌هایکنترلبیماریاسکلروتینیایآفتابگردان 19

2-4-1- روش‌هایزراعی 19

2-4-1-1-شخمعمیقوازبینبردنبقایایگیاهی 20

2-4-1-2- غرقابکردن 20

2-4-1-3-تناوبزراعی 20

2-4-1-4-کاهشعلف‌هایهرز 20

2-4-1-5- رعایتفاصلهکشت 20

2-4-1-6- استفادهازبذورسالموعاریازآلودگی 21

2-4-1-7- ریشهکنکردنبوته‌هایآلوده 21

2-4-2-کنترلشیمیایی 21

2-4-3-کنترلبیولوژیکی 22

2-4-4- کاربردارقاممقاوم 22

2-4-5- مدیریتتلفیقیکنترلبیماری 23

2- 5 – مطالعاتتنوعژنتیکی 23

2-5-1- نشانگرهایملکولی 24

2-5-2- نشانگرهایDNAمبتنیبرواکنشزنجیره‌ایپلی‌مراز 24

2-5-3- بررسیتنوعژنتیکیبااستفادهازنشانگرهایریزماهواره‌ای (SSR) 25

2-5-4- مزایاومعایبنشانگرهایریزماهواره‌ای 26

2-9- پیشینهاستفادهازنشانگرهایمولکولیدربررسیتنوعژنتیکیS. sclerotiorum 27

فصلسومموادوروش‌ها 31

3-1-جمع‌آورینمونه‌هایگیاهیآلودهبهبیماریساقسیاهآفتابگردان…………………………..32

3-2- جداسازیعاملبیماری 39

3-3- محیط‌هایغذاییمورداستفاده 39

3-3-1- محیطکشتسیب‌زمینی–دکستروز–آگار 39

3-3-2- محیطکشتآب–آگار 40

3 – 4 –شناساییقارچعاملبیماری 40

3 – 4 – 1 –شناساییبراساسخصوصیاتظاهری 40

3 – 4 – 2 –شناساییقارچعاملبیماری 41

3 – 5 –تهیهکشتخالصونگه‌دارینمونه‌ها 41

3 – 5 – 1 –روشنوکهیف 41

3 – 5 – 2 –روشنگه‌داریکشتخالصقارچ 41

3 – 7 –اثباتبیماریزایی 42

3 – 8 –آزمایش‌هایمولکولی 43

3 – 8 -1 –تهیهتودهمیسیلیومیقارچ 43

3 – 8 – 2 –استخراجDNA 44

3 – 8 -3 –بررسیکیفیتنمونه‌هایDNA 46

3 – 8 – 4 –بررسیتنوعژنتیکیقارچS. sclerotiorumبراساسنشانگر‌های ‌SSR 48

3 – 8- 5- تجزیهوتحلیلداده‌هایمولکولی 49

3 -9- واحدارزیابیتنوعژنتیکی 50

3-9-1- شاخصمحاسبهفاصلهژنتیکیافرادبراساسداده‌هایمولکولی 50

3-9-1-1- شاخصجاکارد 51

3-9-1-2- شاخصدایس 51

3-10- گروه‌بندیجدایه‌هایاجمعیت‌ها 51

3-10-1- تجزیهخوشه‌ای 52

3-10-1-1- ضریبهمبستگیکوفنتیک 52

3-10-2- تجزیهبهمختصاتاصلی(PCoA) 53

3-11- معیارهایبرآوردومقایسهکارآیینشانگرها 53

3-11-1- محتوایاطلاعاتچندشکلی 53

3-11-2- نسبتچندگانهموثر 54

3-11-3- شاخصنشانگر 54

فصلچهارمنتایجوبحث 55

4 – 1 – نتایججداسازیجدایه‌ها 56

4 – 1 – 1 –مشخصاتظاهریقارچS. sclerotiorumدرمحیطکشتPDA 56

4 – 1 – 2 –چگونگیتشکیلسختینهقارچS. sclerotiorumبررویمحیطکشتPDA 56

4 – 1 – 3 –مشخصاتمیکروسکوپیقارچS. sclerotiorumدرمحیطکشتPDA 57

4 – 2 –آزمونبیماریزایی 58

4-3 –نتایجآزمایش‌هایمولکولی 58

4 – 3 – 1 –توزیعفراوانیآللهادرجمعیت‌هاوجایگاه‌هایریزماهواره 58

4 – 3 – 2 –ویژگیآغازگرهایاستفادهشدهبرایجدایه‌هایS. sclerotiorum 59

4 – 3 – 3 –آزمونمانتل 63

4 – 3- 4 –گروه‌بندیجدایه‌هایS. sclerotiorum 64

4 – 3- 5 –تجزیهبهمؤلفه‌هایاصلیدرجدایه‌هایموردمطالعه 68

4 – 3 – 6 –تجزیهبهمختصاتاصلیPCoAورسمبایپلاتدرجمعیت‌هابراساسSSR 70

4 – 4 –تنوعژنتیکیجمعیت‌ها 71

4 – 4- 1 –اطلاعاتتنوعژنتیکیپنججایگاهSSRبرایجمعیت‌هایموردمطالعه 71

4- 4- 2- درصدچندشکلیدرجمعیتموردمطالعه 72

4 – 4 – 3 –بررسیفاصلهژنتیکیوشباهتژنتیکیدرجمعیت‌هایموردمطالعه 73

4- 4 – 4 –رسمدندروگرامجمعیت‌هایموردمطالعه 74

4 – 4 – 5 –بررسیمیزانجریانژنیدرجمعیت‌هایS. sclerotiorum 75

4 – 4- 6 –تجزیهواریانسمولکولی 77

4 – 5- بحث 79

4 – 4 –پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………..84

منابع 86

 

 

 

فهرست جداول

 

 

عنوان                                         صفحه

جدول 3-1- مشخصاتجدایه‌هایقارچS. sclerotiorumبدستآمدهازمناطقمختلف 33

جدول3-2- مشخصاتنهجمعیتقارچS. sclerotiorumازنهمنطقهنمونه‌برداریشده. 38

جدول 3 -3 –مشخصاتآغازگرهابرایمطالعهتنوعژنتیکیجدایه‌هایS.sclerotiorum 49

جدول 4 – 1 –آغازگرهاوتوزیعفراوانیآلل‌هادرجمعیت هایقارچS. sclerotiorum 59

جدول 4 -2 –ویژگیآغازگرهایاستفادهشدهبرایجدایه‌های S. sclerotiorum 59

جدول 4 -3 –میزانشاخصنشانگریونسبتچندگانهموثردرآغازگرهایاستفادهشده 60

جدول 4 – 4 –اطلاعاتمربوطبهآلل‌هایموجوددرجمعیت‌هایموردمطالعه 61

جدول 4-5- ضمیمه شکل 4-12………………………………………………………………………………. 68

جدول 4 –6- مؤلفه‌هایحاصلازتجزیهبهمختصاتاصلیدرجمعیت‌هایS. sclerotiorum 71

جدول 4- 7–تخمینتنوعژنتیکیدرجمعیت‌هایS. sclerotiorumبراساسSSR 72

جدول 4- 8- درصدچندشکلیدرجایگاه‌هایژنیجمعیت‌هایمختلفS. sclerotiorum 73

جدول 4 –9–فاصلهژنتیکیو شباهت ژنتیکی جمعیت‌هایقارچS. sclerotiorum 74

جدول 4 –10- میزانجریانژنیدر 21 جایگاهموردمطالعه 76

جدول 4- 11–تجزیهواریانسمولکولیداده‌هایمولکولیتجزیهSSRمربوطبه 5 جمعیت 78

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

 

عنوان             صفحه

شکل 2-1- علائمظاهریبیماریپوسیدگیطوقهآفتابگردان 17

شکل2-2- چرخهبیماریاسکلروتینیایآفتابگردانباعاملS. sclerotiorum. 19

شکل 3-1- موقعیتجغرافیاییجمعیت‌هاینمونه‌برداریشدهروینقشهاستانآذربایجان‌غربی 32

شکل 3-2- الف – سختینه‌ها ونمونه‌هایگیاهآلودهبهبیماریساقسیاهآفتابگردان. 33

شکل 3-3 –نمونه‌های کاغذصافیرویمحیطکشتحاویقارچS. sclerotiorum 42

شکل 3-4 – ریسه‌هایقارچتشکیلشدهبررویبذورگندمبرایتستآزمونبیماریزایی 43

شکل 3- 5 –تودهمیسیلیومقارچداخلمحیطکشتمایع 44

شکل 3 – 6 –عکسژلحاصلازاستخراجDNAقارچS. sclerotiorum 47

شکل 4 – 1 الف – پرگنه‌ها وسختینهقارچدرمحیطکشتPDA 56

شکل 4 – 2 –تشکیلسختینهبررویمحیطکشتPDA 57

شکل 4 – 3- میسیلیومقارچدرمحیطکشتPDA 57

شکل 4 – 4 –نمونه‌های‌شاهدوآلودهدرآزمونبیماریزاییقارچ S. sclerotiorum 58

شکل 4- 5 –نمودارفراوانیآلل‌هادرجمعیت‌هایموردمطالعه 61

شکل 4 -6 –باندهایحاصلازتکثیرآغازگر106درقارچS. sclerotiorum 62

شکل 4 – 7 –باندهایحاصلازتکثیرآغازگر55درقارچS. sclerotiorum 62

شکل 4 – 8 –باندهایحاصلازتکثیرآغازگر110درقارچ S. sclerotiorum 62

شکل 4- 9 –باندهایحاصلازتکثیرآغازگر114درقارچS. sclerotiorum 62

شکل 4 – 10 –باندهایحاصلازتکثیراغازگر17درS. sclerotiorum 63

شکل 4-11 –آزمونمانتلبرایتجزیهخوشه‌ایجدایه‌هایS. sclerotiorum 64

شکل 4- 12 –دندروگرامارتباطژنتیکی 98 جدایهS. sclerotiorumبهروشUPGMA 66

شکل 4- 13 –دندروگرامارتباطژنتیکی 98 جدایهS. sclerotiorumبهروشالحاقمجاور 67

شکل 4- 14 نمودارتجزیهبهمختصاتاصلیجدایه‌هایS. sclerotiorum(دایس) 69

شکل 4 -15 –نمودارسهبعدیبهمولفه‌هایاصلیبینجدایه‌هایS. sclerotiorum 69

شکل 4- 16 –نموداردوبعدیپراکنشجمعیت‌هایS. sclerotiorum 70

شکل 4 – 17 –گروه‌بندیجمعیت‌هایS. sclerotiorumبراساسUPGMA 75

شکل 4- 18 –نمودارمربوطبهتجزیهواریانسمولکولیجمعیت‌هاS. sclerotiorum 77

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo