دانلود: بررسي مشكلات و موانع موجود در توسعه گردشگري مجموعه‌هاي فرهنگي

مقدمه

    بشر از ابتدای خلقت به جابجايی و سفر می‌پرداخته است. به‌‌دست آوردن غذا، آب، امنیت یا پیدا کردن منابع جدید، انگیزه‌های اولیه انسان برای تحرک و سفر بودند. اما بعد از آنکه نیازهای اولیه بشر تأمین شد، تفکر و اندیشه سفر برای سرگرمی، لذت و کشف مکان‌های جدید، آغاز شد. مسافرت و کاوش برای یافتن چیزهای تازه، به تأمین امکانات و فناوری تدارک لوازم یا طریقه سفر، بستگی داشته است. مسافران اولیه با پای پیاده یا سوار بر حیوانات اهلی سفر می‌کردند. ساختن قایق و کشتی، سفرهای دریايی را ممکن کرد و اختراع چرخ، روش‌های جدیدی برای مسافرت بر روی زمین را امکان‌پذیر نمود. هر پیشرفت و تکامل در دانش بشری و فناوری، فرصت‌های نوین گردشگری برای افراد انسانی را افزایش داد. در زمانی که تمدن شکل گرفت، جاده‌های بهبود پیدا کرد و حکومت‌ها برپا و مستحکم شدند، میل به سفر به منظور کشف مکان‌های جدید، کاووش برای یافتن منابع و امکانات بهتر زندگی، فراگیری دانش، بازدید و مقاصد مذهبی افزایش یافت .

     گردشگری مجموعه‌ای از اقدامات، خدمات و صنایعی است که به مسافران خدماتی مانند، حمل و نقل، تامین محل‌های اقامت، جایگاه‌های تهیه و تدارک غذا، فروشگاه‌ها و بازارها، محل‌های تجاری و تسهیلات دیگر ارائه می‌دهند و سایر خدمات مهمان‌نوازی برای افراد یا گروه‌هایی که از خانه و محل زندگی خود دور افتاده‌اند را فراهم می‌کند . (مهرياري،1389ص 2 ،tebyan-zn.ir)

      در حال حاضر گردشگري به‌عنوان يكي از بزرگترين و متنوع‌ترين صنايع دنيا مطرح مي‌باشد و رشد سريع آن تغييرات اجتماعي، اقتصادي و محيطي فراواني را به دنبال داشته است و به‌همين دليل نيز به يك حوزه مهم مطالعاتي بين پژوهشگران مبدل شده است. از نظر اقتصادي، گردشگري بين‌المللي بيشترين عايدي را ايجاد مي‌كند، دريافتي‌هاي ارزي حاصل از گردشگري بين‌المللي بيشتر از محصولات نفتي، خودرو و تجهيزات ارتباطي تأمين مي‌شود. گردشگري نقش مهمي در ترغيب سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌ها، ايجاد درآمد براي دولت و اشتغال‌زايي مستقيم و غيرمستقيم در سراسر دنيا داشته است. يكي از اركان توسعه جهانگردي، تقاضا براي آن است كه از ساختار پيچيده‌اي نيز برخوردار است؛ زيرا افزايش يا كاهش سهم يك كشور از درآمدهاي گردشگري جهاني، به عوامل و متغيرهايي بستگي دارد كه با توجه به نوع كشور، مسائل اداري و اجرايي و سطح آمار و اطلاعات موجود مي‌تواند متفاوت باشد. ايران با توجه به امتيازات فراواني كه از نظر تنوع آب و هوايي، جاذبه‌هاي طبيعي، تاريخ و تمدن كهن، آثار باستاني و مذهبي، معماري، صنايع دستي، فرهنگي و جغرافيايي دارد، از قابليت‌هاي فراواني براي تبديل شدن به قطب گردشگري جهاني برخوردار است؛ بنابراين سهم ايران از عايدي‌هاي صنعت گردشگري جهان بسيار ناچيز است.

      امروزه توسعه گردشگری در تمامی عرصه‌ها، چه در سطح ملی و منطقه‌ای و چه در سطح بین‌المللی مورد توجه برنامه‌ریزان دولتی و شرکت‌های خصوصی قرار گرفته است. بسیاری از کشورها به‌صورت فزاینده‌ای به این حقیقت پی‌برده‌اند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به‌خرج دهند و درصدد یافتن راه‌های تازه‌ای برآیند. (لطفی، 1384ص 7) آگاهی جوامع از اینکه گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه‌ای در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می‌دهد، باعث شده است که گردشگری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگي پیدا کند و به‌عنوان یک صنعت تلقی شود. (طهماسبی پاشا و مجیدی، 1384: 13) بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به‌عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می‌دانند. اگر چه در مناطق مختلف، شرایط متفاوت است، گردشگری همواره عامل مهمی برای توسعه اقتصادی به‌حساب می‌آید . (ابراهیمی و خسرويان، 1384ص 6)

     توسعه صنعت گردشگری، به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون میزان بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. اقتصاد ایران نیز اتكاي شدیدی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت دارد و متغیرهای کلان اقتصادی آن با پیروی از قیمت جهانی نفت در طول زمان دچار نوسانات شدیدی می‌شود. روند حاکم بر متغيرهایی مانند تولید ناخالص ملی، سرمایه‌گذاری ناخالص، درآمد سرانه و غیره در سه دهه اخیر اقتصاد ایران، به روشنی نشان‌دهنده این موضوع است. از این‌رو، به‌منظور تنو ع بخشیدن به منابع رشد اقتصادی و درآمدهای ارزی و هم چنین ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در کشور، توسعه صنعت گردشگری از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ چرا که ایران از نظر جاذبه‌های گردشگری جزء ده کشور اول جهان قرار دارد و از پتانسیل بسیار زیادی برای جهانگردی و گردشگری بین‌المللی برخوردار است. (صباغ کرمانی و امیریان، 1379ص 17) از این رو باید زمینه‌های توسعه گردشگری، به‌عنوان یک استراتژی از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی و حقوقی فراهم شود.