دانلود پروژه: اصول یادمانی طراحی مسجد در معماری معاصر ایران ( نمونه موردی : طراحی مسجد مجموعه سعدآباد )

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                        صفحه

فهرست تصاویر…………………………………. ه

فهرست نمودارها……………………………….. ز

فهرست جدول ها………………………………… ح

فهرست نقشه ها………………………………… ح

فصل اول : مقدمه و کلیات پژوهش…………………… 1

1-1-مقدمه ، مبانی نظری و تعریف مسئله…………….. 2

1-1-1-اهمیت مساجد در فرهنگ اسلامی……………… 3

1-1-2-کارکرد های مسجد در معماری اسلامی ایرانی…… 4

1-1-3-معماری اسلامی در دوران معاصر…………….. 6

1-2-اهداف پژوهش ………………………………. 6

1-3-سؤالات تحقیق……………………………….. 6

1-4- فرضیه ها ، پیش فرض ها……………………… 7

1-5-روش تحقیق…………………………………. 7

1-6-قلمرو تحقیق……………………………….. 7

1-6-1-قلمرو موضویی………………………….. 7

1-6-2-قلمرو جغرافیایی……………………….. 7

1-7-جنبه جدید و نوآوری بودن…………………….. 7

1-8-ساختار تحقیق………………………………. 7

فصل دوم : حوزه نظری پژوهش، پیشینه پژوهش………….. 9

2-1-مقدمه……………………………………. 10

2-2-جریانات فکری در معماری معاصر ایران………….. 11

2-2-1-دوره اول ، دوره ناصری…………………. 12

2-2-2-دوره دوم ، دوره پهلوی اول……………… 14

2-2-3-دوره سوم ، دوره پهلوی دوم……………… 23

2-2-4-دوره چهارم، دوره پس از انقلاب اسلامی……… 25

2-3-نوگرایی در مساجد………………………….. 28

2-4-معماری یادمانی……………………………. 32

2-4-1-نقش ها و کارکردهای یادمان ها…………… 32

2-4-2-انواع یادمان ها………………………. 33

2-4-3-معماری یادمانی ایران در دوران پس از اسلام… 34

فصل سوم : روش شناسی تحلیل آثار معماری…………… 39

3-1- مقدمه ، ادبیات تحلیلی آثار معماری………….. 40

3-1-1-تجزیه و تحلیل معماری به قلم سیمون آنوین…. 40

3-1-2-مفاهیم پایه در معماری به قلم ادوارد وایت… 41

3-1-3-معماری و اندیشه نقادانه به قلم وین اتو….. 41

3-1-4-تجزیه و تحلیل فرم (لوکوربوزیه)…………. 42

3-1-5-تجزیه و تحلیل و نقد شاهکارهای معماری به قلم راجر.اچ.کلارک و مایکل پاوز………………………………… 42

3-1-6-پویه شناسی صور معماری به قلم رودولف آرنهایم 43

3-1-7-روند طراحی به قلم سام میلر…………….. 43

3-2-چارچوب نظری و ادبیات تحلیلی پژوهش حاضر………. 44

3-2-1-ایده های ساختار دهنده طرح (کانسپت)……… 46

3-2-2-شکل و فرم در بنا……………………… 46
3-2-3-هویت………………………………… 48
3-2-4-مصالح……………………………….. 49

3-2-5-فناوری………………………………. 50

3-2-6-رابطه با بافت و محیط پیرامون…………… 50

3-3-تحلیل یافته ها……………………………. 52

3-3-1-تحلیل یافته های توصیفی………………… 52

3-3-2-تحلیل یافته های کالبدی-محتوایی…………. 55

3-3-3-تحلیل نتایج………………………….. 55

3-4-نتیجه گیری……………………………….. 56

3-4-1-وضعیت موجود مساجد معاصر ایران………….. 56

3-4-2-یادمانی بودن مساجد معاصر ایران…………. 57

فصل چهارم : نمونه های مورد بررسی……………….. 61

4-1-مقدمه……………………………………. 62

4-2-تحلیل و بررسی مسجد دانشگاه تهران……………. 63

4-2-1-ایده های ساختار دهنده طرح یا کانسپت…….. 64

4-2-2-شکل و فرم……………………………. 66

4-2-3-مصالح……………………………….. 68

4-2-4-فناوری ساخت………………………….. 68

4-2-5-رابطه با بافت و محیط پیرامون…………… 69

4-2-6-هویت………………………………… 70

4-3-تحلیل و بررسی مسجد و کانون توحید……………. 71

4-3-1-ایده های ساختار دهنده طرح یا کانسپت…….. 72

4-3-2-شکل و فرم……………………………. 74

4-3-3-مصالح……………………………….. 77

4-3-4-رابطه با بافت و محیط پیرامون…………… 77
4-3-5-هویت………………………………… 78

4-4-تحلیل و بررسی نمازخانه دانشگاه شهید باهنر کرمان. 79

4-4-1-ایده های ساختار دهنده طرح……………… 80

4-4-2-شکل و فرم……………………………. 82

4-4-3-مصالح……………………………….. 84

4-4-4-رابطه با بافت و محیط پیرامون…………… 85

4-4-5-هویت………………………………… 85

4-5-نتیجه گیری……………………………….. 85

فصل پنجم : تحلیل بستر طرح……………………… 86

5-1-مقدمه……………………………………. 87

5-1-1-مساحت شهرستان………………………… 88

5-1-2-ناهمواری ها و زمین لرزه ها…………….. 88

5-1-3-اقلیم و آب و هوا……………………… 89

5-1-4-فراوانی آب ، پوشش گیاهی غنی……………. 89

5-1-5-جمعیت شهرستان………………………… 89

5-1-6-راه ها و فاصله ها…………………….. 90

5-2-شهر شمیران (تجریش)………………………… 91

5-3-ناحیه 3………………………………….. 94

5-3-1-محله دربند…………………………… 95

5-3-2-مجموعه سعدآباد……………………….. 95

5-3-3-معرفی سایت………………………….. 100

5-4-نتیجه گیری………………………………. 101

فصل ششم : فرآیند طراحی……………………….. 102

6-1-مقدمه…………………………………… 103

6-2-چارچوب طراحی…………………………….. 104

نتیجه گیری………………………………….. 116

فهرست منابع…………………………………. 118

چکیده انگلیسی……………………………….. 121

 

فهرست تصاوير

عنوان                                                                                                                        صفحه

تصویر 2-1:اهرام مصر ، تاج محل در هند ، نمونه ای از آرامگاه ها و مقبره های یادمانی………………………………….. 33

تصویر 2-2 : مقبره امیر اسماعیل سامانی…………… 35

تصویر 2-3: مقبره امیر اسماعیل سامانی……………. 36

تصویر 2- 4: برج مقبره سلطان قابوس………………. 36

تصویر 2- 5:آرامگاه سلطان سنجر………………….. 37

تصویر 2- 6: آرامگاه ابوعلی سینا در همدان………… 38

تصویر 2- 7: آرامگاه خیام ، نیشابور……………… 38

تصویر3-1:دیدگاه جوامع غربی و شرقی نسبت به رابطه میان انسان و طبیعت 50

تصویر 3- 2: سه امکان ارتباط بین ساختمان و محیط…… 51

تصویر 3- 3: چهار نوع ارتباط بین ساختمان و زمین…… 51

تصویر 4-1:نمونه مساجد مورد بررسی……………….. 62

تصویر 4-2: موقعیت بنا در مجموعه دانشگاه تهران……. 63

تصویر 4-3:مدارک طراحی مسجد دانشگاه تهران………… 63

تصویر 4-4: جهت مسجد…………………………… 64

تصویر 4-5: نمای مسجد دارای تعادل بصری است……….. 64

تصویر 4-6: راست : پلان و محور قبله به عنوان محور تقارن آن  65

تصویر 4-7: مرکزیت در گنبدخانه………………….. 65

تصویر 4-8: پلان گنبدخانه……………………….. 65

تصویر 4-9 : عناصر شکل دهنده حجم اصلی مسجد……….. 66

تصویر 4-10 : تناسبات عناصر تشکیل دهنده در نما……. 66

تصویر 4-11 : ترتیب چیدمان فضاها از باز به بسته…… 67

تصویر 4-12 : ورودی های مسجد……………………. 67

تصویر 4-13 : مقطعی از مسجد و شاخص های فرمی به کار رفته در طراحی آن 68………………………………………………

تصویر 4-14 : استفاده از سنگ برهنه سفید در سطوح نمای مسجد  68

تصویر 4-15 : نمای داخلی گنبد خانه و هشت جفت ستون گنبد 69

تصویر 4-16 : تصویری از دانشگاه تهران و فضاها و بناهای اطراف   69

تصویر 4-17 : موقعیت مسجد و کانون توحید در تهران….. 71

تصویر 4-18:مدارک طراحی مسجد و کانون توحید……….. 71

تصویر 4-19: معرفی فضای نمازخانه………………… 72

تصویر 4-20: جهت اصلی ساختمان و جهت قسمت نمازخانه…. 72

تصویر 4-21: محورهای حرکتی……………………… 73

تصویر 4-22:نمای شمالی بنا……………………… 73

تصویر 4-23: اجزاء تشکیل دهنده پلان زیرزمین……….. 74

تصویر 4-24: عناصر تشکیل دهنده حجم کلی مسجد و کانون توحید  75

تصویر 4-25:  نمای شمالی و تقسیمات آن……………. 75

تصویر 4-26:  فضاهای باز ، نیمه باز ، بسته و نیمه بسته در زیرزمین و طبقه همکف……………………………………. 75

تصویر 4-27:  مسیر رسیدن به نمازخانه و ورودی آن…… 76

تصویر 4-28:  مقطعی از بنا و شاخص های فرمی به کار رفته در آن   76

تصویر 4-29:نمای شمالی…………………………. 77

تصویر 4-30 : مقطع مسجد و کانون توحید……………. 77

تصویر 4-31 : نمونه ای از تزئینات به کار رفته در مسجد و کانون توحید 78

تصویر 4-32 : موقعیت نمازخانه در محوطه دانشگاه شهید باهنر کرمان 79

تصویر 4-33 : مدارک طراحی نمازخانه دانشگاه شهید باهنر کرمان    79

تصویر 4-34: چرخش کل بنای نمازخانه نسبت به خیابان اصلی 80

تصویر 4-35 : برشی از نمازخانه که نحوه تابیدن نور از سقف گنبدی شکل  80

تصویر 4-36 : نمای بیرونی نمازخانه………………. 81

تصویر 4-37: نمای شمالی نمازخانه………………… 81

تصویر 4-38 : احجام تشکیل دهنده مجموعه نمازخانه دانشگاه شهید باهنر کرمان……………………………………….. 82

تصویر 4-39 : ورودی های نمازخانه………………… 82

تصویر 4-40 : معرفی فضاهای باز ، نیمه باز، بسته و نیمه بسته و سلسله مراتب ورودی………………………………….. 83

تصویر 4-41: نمایی از فضای داخلی نمازخانه………… 84

تصویر 4-42: نمایی از محراب که از سنگ مرمر ساخته شده است   84

تصویر 4-43: کتیبه های استفاده شده در نمای بیرونی و نمای داخلی نمازخانه……………………………………………. 85

تصویر 5-1 : ویژگی ها و تهدید های اصلی منطقه یک تهران 92

تصویر 5-2: نمایی از مجموعه کاخ های سعدآباد………. 96

تصویر 5- 3: كاخ شهوند (كاخ موزه سبز )…………… 99

تصویر 5- 4: كاخ سفید (كاخ موزه ملت)…………….. 99

تصویر 5-5: نمایی از ورودی اصلی سایت……………. 101

تصویر 5-6: ساختمان کتابخانه……………………. 10

تصویر 6-1: مدل سه بعدی از طرح پیشنهادی ، نمایی از ورودی مسجد  114

تصویر 6-2: مدل سه بعدی از طرح پیشنهادی ، دید پرنده. 114

تصویر 6-3: مدل سه بعدی از طرح پیشنهادی ، نمای شمالی 115

 

فهرست نمودار ها

عنوان                                                                                                                        صفحه

نمودار -1-1: ساختار پژوهش………………………. 8

نمودار2-1 : جریانات و رخدادهای زمان حکومت ناصرالدین شاه   13

نمودار2-2 : مهم ترین سبک های معماری رایج در دوره ناصری 14

نمودار2-3 : مهمترین تفکرات و اندیشه های بوجود آمده در دوره پهلوی اول……………………………………………. 15

نمودار2-4: عوامل تأثیر گذار بر معماری و شهر سازی دوره پهلوی اول    16

نمودار2-5 :  نمودار سبک شناسی آر – نوو در غرب و ایران 22

نمودار2-6 : مهمترین تغییرات و تحولات تأثیر گذار بر معماری دوره پهلوی دوم…………………………………………. 23

نمودار2-7 : گرایش های مختلف رمانتیسم در معماری دوره پهلوی اول و دوم 24

نمودار 2-8 : تحولات و بستر های تاریخی اجتماعی  دوره تاریخ معاصر ایران……………………………………………. 29

نمودار 3-1- : ساختار نظری و ادبیات تحلیلی پژوهش….. 45

نمودار 3-2- : فرآیند طراحی در معماری گذشته ایران ، از نیاز تا فرم  46

نمودار 3-2- : ارتباط حقیقی هویت با انسان و مؤلفه هایش 48

نمودار 3-3 : درصد اعتباری کلید واژه کانسپت………. 53

نمودار 3-4 : درصد اعتباری کلید واژه شکل و فرم……. 53

نمودار 3-5 : درصد اعتباری کلید واژه هویت………… 53

نمودار 3-6 : درصد اعتباری کلید واژه مصالح……….. 53

نمودار 3-7 : درصد اعتباری کلید واژه فناوری………. 54

نمودار 3-8 : درصد اعتباری کلید واژه بافت………… 54

نمودار 3-9 : درصد اعتباری کلید واژه یادمانی بودن…. 54

نمودار 3-10 : میانگین کلید واژه های مورد بررسی…… 54

نمودار6-1: الگوی طراحی مسجد یادمانگرا و عوامل تأثیر گذار بر میزان یادمانی بودن ……………………………….. 103

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                        صفحه

جدول2-1: معرفی موضوعی فضاهای عملکردی در تاریخ ایران. 18

جدول2-2 : مقایسه معماری گذشته ایران (معماری سنتی) با معماری دوره پهلوی اول…………………………………………. 20

جدول2-3: دسته بندی سبک های معماری معاصر ایران از دیدگاه صاحب نظران 28

جدول 3-1- : انواع اقلیم ایران ، شیوه های سازگاری معماری ایرانی با آنها……………………………………………. 47

جدول 3-2- : برخی نیازهای مساجد ، راهکارهای معماری و شاخص های فرمی  48

جدول 3-3 : نمونه ای از جدول بررسی کلید واژه ها…… 52

جدول 3-4 : شاخص های توصیفی هریک از کلید واژه ها….. 53

جدول 3-5 : بررسی رابطه همبستگی میان یادمانی بودن و سایر کلید واژه  55

جدول 3-6 : میزان همبستگی و نوع همبستگی کلید واژه یادمانی بودن با سایر کلید واژه ها…………………………………. 56

جدول 3-7 : الگوی طراحی مسجد یادمانی…………….. 60

جدول 5-1 : جمعیت شهرستان شمیران به تفکیک مناطق و شهر ها   90

جدول 5-2 : تحلیل وضعیت منطقه یک تهران ، نقاط قوت و ضعف منطقه  93

 

فهرست نقشه ها

عنوان                                                                                                                        صفحه

نقشه 5-1: استان تهران به تفکیک شهرستان………….. 87

نقشه 5-2: تقسیمات کشوری سال 1377 ، شهرستان شمیران ، به روایت آمارنامه سال 1379 استان تهران………………………….. 87

نقشه 5-3: موقعیت منطقه یک در شهر تهران………….. 91

نقشه 5-4: نقشه نواحی منطقه یک شهر تهران…………. 94

نقشه 5-5: ناحیه 3 ، موقعیت محله دربند…………… 95

نقشه 5-6: ورودی های سایت……………………… 100

نقشه 5-7: مسیر های سایت………………………. 100

نقشه 6-1: موقعیت بنای مسجد در سایت پیشنهادی…….. 105

نقشه 6-2: پلان گنبدخانه……………………….. 106

نقشه 6-3: پلان بام……………………………. 107

نقشه 6-4: برش A……………………………… 108

نقشه 6-5: برش B……………………………… 109

نقشه 6-6: نمای شمالی…………………………. 110

نقشه 6-7: نمای جنوبی…………………………. 111

نقشه 6-8: نمای غربی………………………….. 112

نقشه 6-9: نمای شرقی………………………….. 113