احکام و قوانین حاکم بر مکتوبات در فقه امامیه و حقوق موضوعه ی ایران

فهرست

عنوان                                                                                                                 صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………1

مقدمه و کلیات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….2

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….3

تعریف مسأله………………………………………………………………………………………………………………………….5

هدف از طرح پایان نامه……………………………………………………………………………………………………………6

اهمیّت موضوع پزوهش……………………………………………………………………………………………………………7

سؤال اصلی……………………………………………………………………………………………………………………………7

فرضیه…………………………………………………………………………………………………………………………………..7

سؤالات فرعی پژوهش……………………………………………………………………………………………..……………. 8

روش­ها و فنون اجرایی پایان نامه………………………………………………………………………………………………8

پیشینه­ی­­ تحقیق و سابقه ی تاریخی (نظری –تجربی) موضوع تحقیق……………………………………………….8

منابع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..8

فصل اوّل:موازین شرعی و قانونی آزادی مطبوعات……………………………………………....…………………..10

1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..10

1-2-تعریف مطبوعات………………………………………………………………………………………………………11

1-2-1-معنای لغوی و اصطلاحی مطبوعات…………………………………………………..……………………..11

1-2-2-تعریف قانونی مطبوعات………………………………………………...……………….……………………..11

1-3-اهمیّت مطبوعات……………………………………………………………………………………………………….12

1-4-عناصر قانونی مطبوعات………………………………………………………………………………………………13

1-4-1حقوق مطبوعات………………………………………………………………………………………………….13

2-4-1 –رسالت‌ مطبوعات‌………………………………………………………..…………………………………….14

-3-4-1حدود مطبوعات…………………………………………………………………………………………………15

1-5-قانون مطبوعات…………………………………………………………………………………………………………16

1-6-آزادی مطبوعات…………………………………………………………………….………………………………….17

-7-1آزادی مطبوعات از نظر فقه امامیه ……………………………………………...…………………………………24

1-7-1-قرآن کریم……………………………………………………………………….……………………………….24

1-7-2-سنّت……………………………………………………………………………...……………………………….26

1-7-2-1-قاعده ی لاضرر ………………………………………………………..………………………………26

1-7-2-2-شرایط خاص امر به معروف و نهی از منکر……………………...…………………………….26

1-7-3-عقل ……………………………………………………………………………….……………………………. 28

1-7-4- اجماع …………………………………………………………………………...……………………………..28

1-8-قواعد فقهی نشان دهنده ی وجود آزادی ……………………………………………………………………..29

1-8-1-قاعده ی تسلیط…………………………………………………………………………………………………29

1-8-2-اصاله الاباحه……………………………………………………………………………………………………..30

 1-9-محدودیت های آزادی در قوانین ایران …………………………………………...…………………………..30

 1-10-تفاوتهای آزادی در اسلام و غرب…………………………………………………..………………………….. 36

1-11-نگاهی به مسأله­ی ارتداد……………………………………………………………...………………………….39

1-12-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………40

 فصل دوم:جرایم مطبوعاتی …………………………………………………………………………………………………….42

2-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….42

 2-2- تعریف قانونی جرم………………………………………………………………………………………………….43

 2-3-1- تعربف موسّع………………………………………………………………………………………………………43

 2-3-2-تعریف مضّیق……………………………………………………………………………………………………….44

2-4-سابقه­ی تاریخی جرایم مطبوعاتی در ایران…………………………………………………………………….44

2-5-جرایم مطبوعاتی در حوزه­ی حقوق فردی……………………………………………………………………..46

2-5-1-توهین به اشخاص…………………………………………………………………………………………………47

2-5-1-1-معیار تشخیص توهین…………………………………………………………………………………………47

 2-5-1-1-1- مفهوم لغوی…………………………………………………………………………………………………47

 2-5-1-1-2- اندیشه های حقوقی……..……………………………………………………………………………..48

 2-5-1-1-3- قانون …………………………………………………………………………………………………………48

2-5-1-2-توهین مطبوعاتی……………………………………………………………………………………………….49

2-5-1-3-انواع توهین مطبوعاتی به اعتبار طرف توهین …………………………………………………………49

2-5-1-4-عنصر روانی جرم توهین…………………………………………………………………………………….49

2-5-1-5-عنصر مادی جرم توهین……………………………………………………………………………………..49

  2 -5-1-5-1-رفتار فیزیکی……………………………………..…..………………………………………………….50

  2-5-1-5-2- شرایط و اوضاع و احوال……………………………………………………………………………….50

الف-  موهن بودن رفتار………………………………………………………………………………………………50

ب-  وجود مخاطب معيّن……………………………………………………………………………………………51

ج- شخص حقیقی بودن مخاطب…………………………………………………………………………………..51

2-5-2-افتراء…………………………………………………………………………………………………………………..51

 2-5-2-1- تعریف اصطلاحی افتراء……………………………………………………………………...…….52

2-5-2-2-  شایعه پراکنی از دیدگاه احادیث و روایات…………………………………………...……..53

2-5-2-3-افترای مطبوتی……………………………………………………………………………………………53

 2-5-2-4- اهداف ناشی از افتراء……………………………………………………………………………..…54

2-5-2-5-  مسئولیت مدنی ناشی از افتراء…………………………………………………………………....55

2-5-2-6- وجوه افتراق توهین و افتراء…………………………………………………………………………55

2-5-3-نشر اکاذیب…………………………………………………………………………………………………………56

 2-5-3-1-تعریف اصطلاحی  نشر اکااذیب………………………………………………………………..56

 2-5-3-2-  حقّ جواب گویی………………………………………………………………………………….57

2-5-3-3- مجازات……………………………………………………………………………………………….57

2-5-4-سرقت ادبی…………………………………………………………………………………………………………58

2-5-5-تقلید نام یا علامت نشریه­ی دیگر…………………………………………………………………….58

2-5-6-تهدید به وسیله ی مطبوعات…………………………………………………………………………..58

2-6-جرایم مطبوعاتی در قلمرو نظم و امنیت عمومی……………………………………………………………60

2-6-1-انتشار اسناد محرمانه و سری دولتی………………………………………………………………….60

2-6-2-انتشار اسناد محرمانه و سری نظامی………………………………………………………………….60

2-6-3- انتشار مذاکرات جلسات غیر علنی محاکم دادگستری، مراجع قضایی مجلس………….60

 2-6-4-انتشار مذاکرات جلسات غیر علنی مجلس شورای اسلامی……………………………………61

2-6-5- توهین به مقامات و مقدّسات…………………………………………………………………………..61

2-6-5-1-اهانت به رهبر……………………………………………………………………………………61

2-6-5-2- اهانت به مقذسات دینی………………………………………………………………………63

2-7- توهین به سایرادیان رسمی کشور………………………………………………………………………………..66

  2-8-اهانت به اموات………………………………………………………………………………………….…………….66

2-9-تحریک به جرایم علیه امنیت……………………………………………………………………………………….66

2-10-انتشار مطالب علیه قانون اساسی…………………………………………………………………………………67

2-11-انتشار نشریه بدون پروانه………………………………………………………..………………………………..67

2-13- صلاحیت محاکم در رسیدگی به جرایم مطبوعاتی ………………………………………………………68

2-14-مسئولیت مدیر مسئول…………………………………………………………..………………………………….69

2-15-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………….80

فصل سوم: حکم انتشار کتب ضالّه…………………………………………………………………………………………….71

3-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….71

3-2-معنای لغوی ضلال…………………………………………………………………………………………………..74

3-3-مفهوم ضلال از نظر فقها…………………………………………………………………………………………..75

 

3-4-تاریخچه­ کتب ضالّه………………………………………………………………………………………………….78

3-5- احکام کتب ضالّه …………………………………………………………………………………………………..79

3-6- مصادیق ضلال……………………………………………………………………………………………………….80         

3-6-1- انتشار مطالب و تصاویر خلاف اخلاق و عفّت عمومی…………………………………………80          3-6-2-تبلیغ علیه جمهوری اسلامی ایران یا تبلیغ به نفع مخالفین نظام اسلامی…………………….86  

 3-6-3-شبهه افکنی در ضروریات دین ………………………………………………………………………..86

3-7- ادلّه ی اثبات حکم حرمت کتب ضالّه ………………………………..…………………………………….87

3-7-1- ادله ی نقلی…………………………………………………………..…………………………………….87

3-7-1-1- آیات قرآن …………………………………………..…………………………………………….87

3-7-1-1-1- آیات حرمت اعانت براثم و عدوان …………...…………………………………..88

3-7-1-1-2- آیات مربوط به حرمت اشتراء لهو الحدیث ………………………………………88

3 -7-1-1-3-آیات وجوب جهاد با اهل ضلال……………………………………………………..88

3-7-1-1-4-  اجتناب از قول زور……………………………....…………………………………….90

 3-7-1-1-5- آیات افتراء و کذب بر خداوند……………………………………………………….93

  3-7-1-1-6آیات ذم نویسندگان کتب مقدس مجعوله……………………………………………..93

3-7-1-2-روایات…………………………………………………………………………………………………..94

3-7-2- ادله­ی عقلی……………………………………………………………...…………………………………..96

3-7-2-1- قبح استعانت بر انجام جرم………………………………………..………………………………….96

3—7-2-2- لزوم قطع ریشه ی فساد………………………………………...…………………………………..97

3—7-3-3 حسن دفع ضرر احتمالی………………………....……………………………………….…………….97

3-7-3-4 حسن دفع منکر…………….……………………………………………………………………………….98

3-7-3-اجماع  ……………………………………………………………………………………………………………98

3-8 -حفظ کتب ………………………………………………………………………………………………………….99

3-9 -استثنائات حکم کتب ضلال…………………………………………………………………....…………….101

3-10-کتاب­های آسمانی منسوخ…….. …………………………………………………………………………….102

3-11-ماهواره……………………………………………………………………………………………………………..103

3-12نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………….105

نتیجه گیری نهایی……………………………………………………………………………………………………………….107

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………………. 110