دانلود: آگاهی از نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران

مقدمه

گردشگری را می‌‌توان از اصلي ترين اركان اقتصادي جهان و نيز از مفاهيم، اشكال و اركان توسعه ي پايدار دانست.((Rattanasuwongchai, 1998 که رشد روزافزون و پرشتاب آن بسياري از صاحبنظران را بر آن داشته است که قرن بيستم را قرن گردشگري بنامند. آنتونيو ساوينياك، دبير كل پيشين سازمان جهانگردی در 1998، اعلام کرد:گردشگري در پايان قرن بيستم به صنعت شماره يك جهان تبديل خواهد شد. (Gee, 1994, 16) براین اساس می‌‌توان دلیل اصلی توسعه گردشگری را غلبه بر پایین بودن سطح درآمد و ارائه فرصت‌های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه دانست که می‌‌تواند امیدهایی را برای کاهش فقر بخصوص در نواحی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده‌اند، فراهم آورد.(پاپلی یزدی، سقایی،151،1382)در حال حاضر، روش اساسی که در توسعه‌ی گردشگری به کار می‌‌رود، نیز نایل شدن به توسعه پایدار است‌. سیاست توسعه پایدار گردشگری امروزه یک رویکرد عمومی است که از طریق دولت‌‌ها مورد توجه قرار گرفته است. (Altinay and hussain, 2005, 274) نمی توان این نقش را نادیده گرفت که گردشگري به عنوان بزرگترين صنعت خدماتي دنيا، جايگاه ويژه‌ای در توسعه مناطق جغرافيايي دارد (فتوحی و همکاران، 1391، 23)جاذبه‌های گردشگري متناسب با ميزان جذابيت‌های خود می‌توانند گردشگران را به سوي خود جلب كنند. در واقع ساختار گردشگري يك مكان در برگيرنده عواملي است كه می‌تواند انگيزه بيشتري را براي تقاضاي گردشگري در آن مكان فراهم آورد. (Law,2002,142) شکل‌گیری این تقاضاها زمانی امکان پذیر می‌‌باشد که سنجش موجودي و توان بالقوه سرزمين با ملاك‌‌ها و معيارهاي مشخص و از پيش طرح‌ریزی شده باشد تا به عنوان پايه‌ای براي تصميم گيري و برنامه‌ریزی استفاده از زمين در تمام نقاط جهان به كار گرفته شود و در قالب مطالعات برنامه‌ریزی و مديريت زيست محيطي به منظور حصول به اصل توسعه پايدار باشد(قرخلو و همكاران، 52،1388) امروزه، تجربيات نظري و اجرايي متعددي در سطح دنيا براي مطالعه، بررسي، برنامه‌ریزی و مديريت مناطق گردشگري وجود دارد، كه همگام با پيشرفتهاي فناوري روندصعودی دارند. (فتوحی و همکاران، 1391، 23) ايران در زمينه گردشگري، علي رغم توانمندي تاكنون نتوانسته به جايگاه شايسته‌ای در اين صنعت دست يابد‌.( بیدختی و نظری، 1388، 49)از این رو با توجه به تجارب کشورهای مختلف منطقه در جهت شناسایی و استفاده از مناطق مستعد در داخل کشور خود و با در نظر داشتن پتانسیل های گردشگری مناطق خود توانسته اند بهره برداری اقتصادی خوبی را برای کشورشان رقم بزنند. لذا با اين نگرش در ایران نیز، طرح مناطق نمونه در مرداد ماه سال 1383 مطرح و آيين نامه اجرايي تشكيل و اداره مناطق نمونه در شوراي عالي ميراث فرهنگي و گردشگري تصويب شد. (افتخاری و همکاران، 60)مهم ترين ويژگی مناطق نمونه گردشگری هدايت و مديريت سرمايه‌‌ها وسرمايه گذاري دريك فضاي جغرافيايي با ظرفيت‌های لازم است. (توکلی و همکاران، 1389، 73) مناطق نمونه گردشگری در کشور، طی چند سال اخیر بسیار مورد توجه برنامه‌ریزان و مدیران گردشگری قرار گرفته است و به همین جهت برنامه های مختلفی برای هریک از این مناطق تدوین و اجرا شده است.(نوری کرمانی و کاویانی، 1390) باتوجه به اینکه تفکر ایجاد مناطق نمونه گردشگری در کشور به چند سال اخیر بر می‌‌گردد بنابراین مطالعه راجع به ابعاد مختلف مناطق نمونه گردشگری بسیار محدود بوده است.(نوری و تقی زاده، 1392، 75)

این پژوهش در پنج فصل در مورد نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران گردآوری شده است که در فصل اول مساله تحقیق و اهداف و فرضیات وجامعه آماری، حجم نمونه و روش گردآوری ذکر شده است در فصل دوم به بیان مبانی نظری و تعاریف جامع در مورد گردشگری و مناطق نمونه آن آورده شده است. در فصل سوم در سه بخش جغرافیای طبیعی، جغرافیای انسانی و معرفی کلی مناطق نمونه گردشگری به بررسی محدوده تحقیق(استان مازندران) پرداخته شده است. در فصل چهار به تجزیه و تحلیل داده‌های آماری در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی پرداخته شده است. و در نهایت در فصل پنج نتایج گرفته شده و محدودیت‌‌ها و پیشنهادات در مورد موضوع عنوان شده است.