%38تخفیف

دانلود :طبقه بندی سفال ساسانی دره سیمره، مطالعه موردی: قلعه سیرم شاه

گروه آموزشی باستان شناسی

تعداد212 صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد در رشته‌ باستان شناسی گرایش تاریخی

 

 

طبقه بندی سفال ساسانی دره سیمره، مطالعه موردی: قلعه سیرم شاه

 

چکیده:

سفال یکی از بادوام ترین و بیشترین ماده فرهنگی بدست آمده از محوطه‌های باستانی است. این ماده فرهنگی نقش بسزایی در شناخت بسیاری از مسائل گذشته بشر چون شیوه معیشت، ساختار محیط اجتماعی و طبیعت پیرامون آنها ایفا می‌کند. علی رغم این موضوع تاکنون مطالعات دقیق و گسترده ای بر روی سفالهای دوره ساسانی انجام نگرفته است. به منظور مطالعات جامع تر در این حوزه ابتدا باید به مطالعه موردی بپردازیم تا با جمع آوری اطلاعات در این حوزه امکان مقایسه سفال در سطوح گسترده تر را فراهم آوریم. عدم توجه باستان شناسان به سفالهای محوطه‌های ساسانی باعث کمبود اطلاعات در مورد سفالهای این دوره شده است، و این در حالی ست که سفال بیشترین حجم مواد فرهنگی هر محوطه را تشکیل می‌دهد. در این رساله به مطالعه، طبقه بندی و مقایسه سفالهای ساسانی قلعه سیرم شاه می‌پردازیم. اهمیت سفالهای این محوطه به دلیل تک دوره ای بودن آن است. سفال در دوره ساسانی به صورت محلی بوده و هر منطقه از ایران سبک و ویژگی‌های سفالگری خاص خود را دارد. به طور کلی سفالگری دوره ساسانی ادامه سنت سفالگری دوره اشکانی است. مبنای تحقیق حاضر، طبقه بندی و گونه شناسی سفال ساسانی قلعه سیرم شاه و در نهایت مقایسه‌ی آنها با نمونه‌های مشابه در زاگرس مرکزی و دیگر مناطق شناخته شده از دوره ساسانی می‌باشد. سپس با توجه به نتایج بدست آمده از این مقایسات، یک جدول مرجع از نمونه‌های سفالی شاخص دوره ساسانی منطقه سیرم شاه و دیگر مناطق دوره ساسانی طراحی خواهد شد، بطوریکه در پژوهش‌های آتی جدول مذکور قابلیت استفاده به عنوان راهنما را خواهد داشت. منطقه سیمره به عنوان یک منطقه کمتر شناخته شده و همچنین مواصلاتی پراهمیت در ارتباط با فلات ایران و دشت خوزستان در مطالعات باستان شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این روی در شناسایی گونه‌های شاخص سفالهای دوره ساسانی نقش بسزایی ایفا می‌کند. سفالهای قلعه سیرم شاه محلی و بومی هستند که تأثیر و نفوذ سفالگری دیگر مناطق را نیز می‌توان در آن دید. سفالهای ساسانی سیرم شاه از نظر شکل و ویژگی‌های فنی در حوزۀ فرهنگی غرب و جنوب غرب ایران قرار می‌گیرند.  

واژه‌های کلیدی: سفال، دوره ساسانی،  دره سیمره ، قلعه سیرم شاه.

عنوان                                                                                                                                                  صفحه

  مقدمه ……………………………………… 3

فصل اوّل: کلّیات پژوهش ………………………….. 5

1-1: بیان مسأله و اهمیّت و ضرورت پژوهش……………. 7

1-2: اهداف پژوهش………………………………. 7

1-3: سابقه انجام پژوهش ………………………… 8

1-4: پرسش‌های پژوهش…………………………….. 8

1-5: فرضیه‌های پژوهش……………………………. 9

1-6: روش انجام پژوهش…………………………… 9

فصل دوم: کلیات تاریخی و جغرافیایی………………. 11

  2-1: تاریخ ساسانیان…………………………. 13

  2-2: جغرافیای منطقه…………………………. 21

  2-2-1 جغرافیا و محیط زیست دره شهر…………….. 22

  2-2-2: جغرافیا و محیط زیست کوهدشت…………….. 23

  2-3: دره  سیمره…………………………….. 24

  2-4: پیشینه پژوهشی منطقه سیمره……………….. 25

  2-5: پروژه ساخت سد سیمره و کاوش‌های نجات بخشی…… 26

  2-6: قلعه‌ی سیرم شاه…………………………. 26

فصل سوم: سفالگری در دوره ساسانی………………… 35

  3-1: سفالگری در دوره ساسانی………………….. 37

فصل چهارم: توصیف و طبقه بندی سفال سیرم شاه………. 49

4-1: معرفی نرم افزار File Maker…………………… 51

4-1-1: معرفي مؤلفه هاي جدول……………………. 51

4-2: نتایج آماری براساس برنامه SPSS………………. 55

4-3: توصیف و طبقه بندی سفال سیرم شاه……………. 75

 4-3-1: طبقه بندی براساس فرم ظرف……………….. 79

 4-3-2: طبقه بندی براساس وضعیت سفال…………….. 83

 4-3-3: طبقه بندی براساس اندازه………………… 84

 4-3-4: طبقه بندی براساس رنگ پوشش بیرونی………… 84

  4-3-5: طبقه بندی براساس فرم لبه ……………… 84

  4-3-6: طبقه بندی فرم کف …………………….. 104

  4-3-7: طبقه بندی فرم دسته …………………… 110

  4-3-8: طبقه بندی براساس نوع تزئین…………….. 112

فصل پنجم: مقایسه، تجزیه و تحلیل……………….. 125

5-1: مقایسه سفال‌های سیرم شاه با محوطه‌های دوره ساسانی 127

5-2: سفالهای سیرم شاه فاقد نمونه‌ی مشابه………… 140

فصل ششم: نتیجه گیری………………………….. 171

6-1: نتیجه گیری……………………………… 173

فهرست منابع (فارسی و انگلیسی………………….. 177

 

 

 

فهرست جداول

عنوان…………………………………………… صفحه

جدول 4-1: نوع قطعه……………………………. 56

جدول 4-2: فرم ظرف…………………………….. 57

جدول 4-3: میزان پخت…………………………… 58

جدول 4-4: نوع لبه…………………………….. 59

جدول 4-5: قطر لبه…………………………….. 61

 جدول 4-6: نوع کف…………………………….. 62

جدول 4-7: قطر کف……………………………… 63

جدول 4-8: وضعیت سفال………………………….. 64

جدول 4-9: نوع ترکیبات…………………………. 65

جدول 4-10: میزان ترکیبات………………………. 66

جدول 4-11: پرداخت…………………………….. 67

جدول 4-12: نوع پوشش…………………………… 68

جدول 4-13: تزئین سفال…………………………. 69

جدول 4-14: نوع تزئین سفال ها…………………… 70

جدول 4-15: نوع تزئین لبه ها……………………. 71

جدول 4-16: نوع تزئین بدنه ها…………………… 72

جدول 4-17: رنگ سفال ها………………………… 73

جدول 5-1: جدول مقایسات سفالهای سیرم شاه………… 144

فهرست نقشه ها

عنوان………………………………………….   صفحه

نقشه2-1: موقعیت دره شهر، کوهدشت و رودخانه سیمره….. 23

نقشه2-2: رودخانه سیمره مرز استان ایلام و لرستان….. 23

فهرست تصاویر

عنوان…………………………………………… صفحه

تصویر 2-1: قلعه سیرم شاه………………………. 27

تصویر 2-2: عکس هوایی، فاصله قلعه سیرم شاه تا سد سیمره 28

تصویر 2-3: تاج سد سیمره- دید از کوه‌های دربند کبود… 28

تصویر 2-4: محوطه برزقواله و مسیر دسترسی به قلعه سیرم شاه 29

تصویر 2-5: قلعه سیرم شاه، دید از کوه‌های دربند کبود.. 29

تصویر 2-6: موقعیت قلعه سیرم شاه بر روی پشته طبیعی… 30

تصویر 2-7: عکس هوایی قلعه سیرم شاه……………… 30

تصویر 2-8: تقسیم بندی حوضه آبگیر سد سیمره بر اساس موانع طبیعی 31

تصویر 2-9: موقعیت محوطه‌های مختلف در حوزه رودخانه سیمره 31

تصویر2-10: نقشه قلعه سیرم شاه………………….. 33

تصویر 3-1:ریتون سفالی کله گاوی-کیش؛ ریتون سفالی به شکل ماهی-کیش   41

تصویر 3-2: سفال دوره ساسانی بدون لعاب، با نقش قالبی- شوش 44

تصویر 3-3: تنگ سفالی دوره ساسانی با نقش کنده- نیشابور 44

تصویر 3-4: ظرف لوله دار گردن کوتاه ساسانی،تزئینات تراشکاری- قصرابونصر……………………………………. 44

تصویر 3-5: کوزه سه دسته دوره ساسانی،لعاب مشکی- شوش.. 45

تصویر 3-6: تنگ سفالی بدون لعاب دوره ساسانی،نقش کنده فلسی، موزه ملی ایران……………………………………….. 45

تصویر 3-7: تنگ یا گلدان با لعاب سبز دوره ساسانی،لعاب مشکی- کیش،عراق……………………………………………. 45

تصویر 3-8: مناطق هفت گانه با سفالهای مشخصه دوره ساسانی 46

تصویر 4-1: صفحه نرم افزار File Maker………………. 53

تصویر 4-2: صفحه نرم افزار File Maker………………. 53

تصویر 4-3: صفحه نرم افزار File Maker………………. 53

تصویر 4-4: صفحه نرم افزار File Maker………………. 54

تصویر 4-5: صفحه نرم افزار File Maker………………. 54

تصویر 4-6: صفحه نرم افزار File Maker………………. 55

تصویر 4-7: صفحه نرم افزار File Maker………………. 55

تصویر 4-8: سفال کلینکی – سیرم شاه………………. 76

تصویر 4-9: لبه شیاردار، گرد و تخت ……………… 78

تصویر 4-10: لبه سرکبوتری، کوهان دار، بیضوی و اریب… 79

تصویر 4-11: کوزه با لبه تخت متمایل به بیرون……… 80

تصویر 4-12: کوزه با لبه گرد متمایل به بیرون……… 81

تصویر 4-13: کاسه با لبه شیاردار………………… 81

تصویر 4-14: کاسه بزرگ با لبه تخت متمایل به بیرون…. 81

تصویر 4-15: کاسه بزرگ با لبه شیاردار……………. 82

تصویر 4-16: خمره با لبه گرد متمایل به بیرون……… 82

تصویر 4-17: خمره با لبه تخت متمایل به بیرون……… 82

تصویر 4-18: بشقاب با لبه ساده گرد………………. 83

تصویر 4-19: تغار……………………………… 83

تصویر 4-20: لبه‌های شیاردار…………………….. 86

تصویر 4-21: لبه‌های شیاردار…………………….. 87

تصویر 4-22: لبه‌های تخت متمایل به بیرون………….. 88

تصویر 4-23: لبه‌های تخت متمایل به بیرون………….. 89

تصویر 4-24: لبه‌های تخت متمایل به بیرون………….. 90

تصویر 4-25: لبه‌های تخت متمایل به بیرون………….. 91

تصویر 4-26: لبه‌های تخت متمایل به بیرون………….. 92

تصویر 4-27: لبه‌های تخت متمایل به بیرون………….. 93

تصویر 4-28: لبه‌های ایستاده تخت…………………. 94

تصویر 4-29: لبه‌های گرد سرکبوتری………………… 95

تصویر 4-30: لبه‌های ایستاده گرد…………………. 96

تصویر 4-31: لبه‌های ساده گرد……………………. 97

تصویر 4-32: لبه‌های گرد اریب به بیرون……………. 98

تصویر 4-33: لبه‌های ساده تخت……………………. 99

تصویر 4-34: لبه‌های گرد متمایل به بیرون………….. 100

تصویر 4-35: لبه‌های بیضوی………………………. 101

تصویر 4-36: لبه‌های کوهان دار…………………… 101

تصویر 4-37: لبه‌های تخت پهنِ متمایل به بیرون………. 102

تصویر 4-38: لبه گرد متمایل به داخل……………… 103

تصویر 4-39: سفال دارای آبریز…………………… 103

تصویر 4-40: کف تخت……………………………. 104

تصویر 4-41: کف تخت……………………………. 105

تصویر 4-42: کف تخت……………………………. 106

تصویر 4-43: کف تخت……………………………. 107

تصویر 4-44: کف تخت……………………………. 108

تصویر 4-45: کف تخت با تزئین فلسی……………….. 109

تصویر 4-46: کف دیسک شکل……………………….. 109

تصویر 4-47: کف دکمه ای………………………… 109

تصویر 4-48: قطعات باقی مانده از دسته‌های حلقوی……. 110

تصویر 4-49: دسته‌های دماغی شکل………………….. 111

تصویر 4-50: دسته دکمه ای………………………. 111

تصویر 4-51: تزئین استامپی……………………… 112

تصویر 4-52: تزئین فلسی………………………… 113

تصویر 4-53: تزئین فلسی………………………… 114

تصویر 4-54: تزئین فلسی………………………… 115

تصویر 4-55: تزئین فشاری……………………….. 116

تصویر 4-56: تزئین فشاری……………………….. 117

تصویر 4-57: تزئین کنده- خطوط مواج………………. 118

تصویر 4-58: تزئین کنده- شیار ریز……………….. 119

تصویر 4-59: تزئین طنابی انگشتی…………………. 120

تصویر 4-60: تزئین طنابی انگشتی…………………. 121

تصویر 4-61: تزئین طنابی خطی……………………. 122

تصویر 4-62: تزئین طنابی خطی……………………. 123

تصویر 5-1: کوزه‌ها با لبه گرد متمایل به بیرون و اریب به بیرون 128

تصویر 5-2: کوزه‌های گردن دار با لبه متمایل به بیرون. 129

تصویر 5-3: کاسه‌ها با لبه شیاردار………………. 130

تصویر 5-4: کاسه‌ها با لبه اریب به بیرون…………. 130

تصویر 5-5: کاسه با لبه متمایل به بیرون و بدنه پرانتزی 131

تصویر 5-6: کاسه‌های بزرگ دهانه گشاد سیرم شاه…….. 131

تصویر 5-7: خمره ها- سیرم شاه………………….. 132

تصویر 5-8: خمره با لبه ضخیم شده متمایل به بیرون…. 133

تصویر 5-9: خمره با لبه گرد و تخت با لبه مضاعف…… 133

تصویر 5-10: بشقاب‌ها با لبه ساده………………… 134

تصویر 5-11: کف تخت……………………………. 135

تصویر 5-12: خوانچه……………………………. 135

تصویر 5-13: کف دیسک شکل……………………….. 136

تصویر 5-14: نقش استامپی به صورت دوایرمتحدالمرکز-سیرم شاه 137

تصویر 5-15: نقش استامپی-دره شهر و سرگنداب……….. 137

تصویر 5-16: نقش فلسی………………………….. 138

تصویر 5-17: . تزئین طنابی انگشتی……………….. 139

تصویر 5-18: نقش کنده مواج……………………… 139

تصویر 5-19: خمره‌ها با لبه‌های متمایل به بیرون و شیاردار 141

تصویر 5-20: خمره با لبه ضخیم متمایل به بیرون…….. 142

تصویر 5-21: کاسه‌های بزرگ دهانه گشاد…………….. 142

تصویر 5-22: کوزه‌ها با لبه‌های متمایل به بیرون و ساده. 143

 

 

 

 

 

 

 

 

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “دانلود :طبقه بندی سفال ساسانی دره سیمره، مطالعه موردی: قلعه سیرم شاه”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo