%41تخفیف

(اثر محلول­پاشي برگي ساليسيليک­اسيد، آسکوربيک­اسيد، پرولين و گلايسين­ بتائين بر عملکرد و اجزاء عملکرد گياه سورگوم در شرايط تنش خشکي)

تعداد 148صفحه در فایل word

 

زراعت و اصلاح نبات

کارشناسي ارشد

رشته کشاورزي گرايش زراعت

(اثر محلول­پاشي برگي ساليسيليک­اسيد، آسکوربيک­اسيد، پرولين و گلايسين­ بتائين بر عملکرد و اجزاء عملکرد گياه سورگوم در شرايط تنش خشکي)

چکيده :

تحقيق حاضر به منظور بررسي اثر سطوح مختلف آبياري و همچنين محلول­پاشي برگي توسط محلول­هاي ساليسيليک­اسيد، آسکوربيک­اسيد، پرولين و گلايسين­بتائين بر عملکرد، اجزاي عملکرد و برخي خصوصيات فيزيولوژيکي سورگوم در شرايط مزرعه، گلخانه و آزمايشگاه انجام گرفت. اين آزمايش در مزرعه به صورت کرت­هاي خرد شده و در قالب طرح بلوک­هاي کامل تصادفي و در گلخانه و آزمايشگاه به صورت فاکتوريل در قالب طرح کاملا تصادفي و با سه تکرار در سال زراعي 91 به ترتيب در محل مزرعه، گلخانه و آزمايشگاه تحقيقاتي دانشگاه شهيد باهنر کرمان انجام شد. تيمار­هاي آزمايش مزرعه و گلخانه شامل سه سطح آبياري (100، 75 و 50 درصد ظرفيت مزرعه) و پنج سطح محلول­پاشي برگي (ساليسيليک­اسيد، پرولين، گلاسين­بتائين، آسکوربيک­اسيد و بدون محلول­پاشي) بودند. در شرايط آزمايشگاه بذ­رهاي سورگوم توسط محلول ساليسيليک­اسيد و آسکوربيک­اسيد که هر کدام شامل چهار سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 ميلي­مولار) بودند پيش­تيمار شدند و سپس تحت تاثير چهار سطح پتانسيل اسمزي (صفر، 2-، 4- و 6- بار) که توسط پلي اتيلن گلايکول ايجاد شده بود، پارامتر­هاي جوانه­زني آن­ها اندازه­گيري شد. به طور کلي نتايج حاکي از معني­دار شدن اثر تنش خشکي بر صفات اندازه­گيري شده در هر سه شرايط انجام آزمايش بود به گونه­اي که با افزايش شدت تنش از ميانگين صفات کاسته شد. همچنين تاثير محلول­پاشي برگي نيز بر روند تغييرات صفات اندازه­گيري شده در مزرعه و گلخانه معني­دار بود به گونه­اي که بيشترين تاثير در راستاي کاهش اثر تنش عمدتا مربوط به محلول­پاشي ساليسيليک­اسيد و بعد از آن پرولين بود. در آزمايش جوانه­زني نيز غلظت 1 ميلي­مولار ساليسيليک­اسيد و آسکوربيک­اسيد توانسند در شرايط تنش موجب بهبود شاخص­هاي جوانه­زني بذور سورگوم شوند.

کلمات کليدي: پرايمنگ، تنش خشکي، محلول­پاشي برگي، سورگوم، عملکرد

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1 کليات…………………………………… 2

1-2 تاريخچه ………………………………… 3

1-3 کشت سورگوم در ايران………………………. 3

1-4 گياهشناسي سورگوم…………………………. 4

1-5 اكولوژي سورگوم…………………………… 6

1-6 انواع سورگوم…………………………….. 7

1-6-1 سورگوم علوفه­اي…………………………. 7

1-7  ترکيبات شيميايي موجود در سورگوم…………… 8

1-8 کاربرد سورگوم …………………………… 8

1-8-1 مصارف خوراکي…………………………… 9

1-8-2 تغذيه حيوانات………………………….. 9

1-8-3  توليدات صنعتي…………………………. 9

1-8-4 توليد اتانول و باگاس……………………. 10

1-9 تنش­هاي محيطي…………………………….. 10

1-9-1 نقش آب در گياهان……………………….. 11

1-9-2 تنش خشکي………………………………. 12

1-9-3 اثرات خشکي بر رشد و عملکرد………………. 13

1-9-3  اثرات خشکي بر روابط آب ………………… 13

1-9-4  اثرات خشکي بر روابط غذايي ……………… 14

1-9-5 اثرات خشکي بر فتوسنتز…………………… 14

1-10  مکانيسم هاي فيزيولوژيکي تحمل به خشکي……… 15

1-10-1 حفظ آب سلول و بافت…………………….. 15

1-10-2 نقش آنزيم هاي آنتي اکسيدان …………….. 17

1-11 خصوصيات مطلوب يک بوته گياهي براي تحمل خشکي…. 17

1-11-1 تعداد پنجه……………………………. 17

1-11-2 ريشه…………………………………. 17

1-11-3 خوشه…………………………………. 17

1-11-4 برگ………………………………….. 18

1-12 راهبرد ها در شرايط تنش…………………… 18

فصل دوم: بررسي منابع…………………………. 20

2-1 اثر تنش خشکي ­بر تعداد و سطح  برگ گياه………. 21

2-2 اثر تنش خشکي ­بر کلروفيل ( aوb)‌ و کارتنوئيد برگ. 22

2-3 اثر تنش خشکي ­بر محتواي نسبي آب برگ (RWC):….. 24

2-4 اثر تنش خشکي ­بر قطر و ارتفاع ساقه گياه……… 25

2-5 اثر تنش خشکي ­بر عملکرد علوفه تر و خشک………. 26

2-6 شاخص سطح برگ (LAI)……………………….. 28

2-7 مروري بر اثرات حاصل از محلول پاشي برگي آسکوربيک اسيد، ساليسيليک اسيد،پرولين و گلايسين بتائين…………………… 29

2-7-1 آسکوربيک اسيد………………………….. 30

2-7-2 اسيد ساليسيليک…………………………. 31

2-7-3 پرولين و گلايسين بتائين………………….. 34

فصل سوم: مواد و روشها………………………… 37

3-1 آزمايش مزرعه اي………………………….. 38

3-1-1 مشخصات محل و زمان اجراي آزمايش…………… 38

3-1-2 خصوصيات اقليمي محل اجراي آزمايش………….. 38

3-1-3 ويژگي هاي خاک محل اجراي آزمايش…………… 38

3-1-4 طرح مورد آزمايش………………………… 39

3-1-5 مراحل اجراي آزمايش……………………… 40

3-1-6 اعمال تيمار آبياري……………………… 40

3-1-7 اعمال تيمار محلول پاشي………………….. 40

3-1-8 اندازه گيري صفات……………………….. 41

3-2 آزمايش گلخانه اي…………………………. 42

3-2-1 مراحل انجام کار………………………… 42

3-2-2 طرح آماري آزمايش……………………….. 42

3-2-3 اندازه گيري صفات……………………….. 42

3-3 آزمايش جوانه زني…………………………. 43

3-3-1 مراحل انجام کار………………………… 43

3-3-2 اندازه گيري صفات……………………….. 44

فصل چهارم: نتايج و بحث……………………….. 46

4-1 نتايج آزمايش مزرعه……………………….. 47

4-1-1 طول ساقه………………………………. 47

4-1-2 طول سنبله……………………………… 51

4-1-3 قطر ساقه………………………………. 53

4-1-4 تعداد برگ……………………………… 55

4-1-5 تعداد پنجه…………………………….. 57

4-1-6 محتواي کلروفيل a……………………….. 59

4-1-7 محتواي کلروفيل b……………………….. 61

4-1-8 محتواي کلروفيل کل………………………. 63

4-1-9 نسبت کلروفيل a/b……………………….. 65

4-1-10 محتواي کاروتنوئيد……………………… 68

4-1-11  شاخص سطح برگ…………………………. 70

4-1-12 عملکرد علوفه تر……………………….. 73

4-1-13 عملکرد علوفه خشک………………………. 75

4-1-14 وزن تر تک بوته………………………… 77

4-1-15 وزن خشک تک بوته……………………….. 79

4-2 نتايج آزمايش گلخانه………………………. 81

4-2-1 طول برگ……………………………….. 81

4-2-2 عرض برگ……………………………….. 84

4-2-3  وزن خشک اندام هوايي……………………. 86

4-2-4 وزن خشک ريشه…………………………… 88

4-2-5  ارتفاع بوته…………………………… 90

4-2-6 شاخص کلروفيل…………………………… 92

4-2-7 نسبت وزن ريشه به اندام هوايي…………….. 94

4-3 نتايج آزمايش جوانه زني……………………. 96

4-3-1 پرايمينگ توسط محلول آسکوربيک اسيد………… 96

4-3-1-1 درصد جوانه زني……………………….. 96

4-3-1-2 سرعت جوانه زني……………………….. 98

4-3-1-3 ميانگين زمان جوانه زني………………… 99

4-3-1-4 شاخص بنيه بذر………………………… 100

4-3-2 پرايمينگ توسط محلول ساليسيليک اسيد……….. 100

4-3-2-1 درصد جوانه زني……………………….. 100

4-3-2-2 سرعت جوانه زني……………………….. 103

4-3-2-3 ميانگين زمان جوانه زني………………… 104

4-3-2-4 شاخص بنيه بذر………………………… 105

4-4 نتيجه­گيري کلي و پيشنهادات…………………. 105

       منابع………………………………… 107

      پيوست…………………………………. 124

 

 

فهرست جداول

جدول 1-1 مقدار ترکيبات موجود در آرد سورگوم……… 9

جدول 3-1 تجزيه فيزيکي خاک مزرعه در اعماق مختلف….. 39

جدول 3-2 تجزيه شيميائي خاک مزرعه در اعماق مختلف…. 39

جدول3-3  خصوصيات آب آبياري مزرعه………………. 39

جدول 4-1 نتايج تجزيه واريانس صفات اندازه گيري شده در مزرعه   49

جدول 4-2 نتايج تجزيه واريانس صفات اندازه گيري شده در گلخانه  82

جدول 4-3 تجزيه واريانس صفات شاخص هاي جوانه زني بذور سورگوم تحت تاثير تنش خشکي و پرايمينگ آسکوربيک اسيد………… 97

جدول 4-4  مقايسه ميانگين غلظت هاي مختلف آسکوربيک اسيد از لحاظ شاخص هاي جوانه زني……………………………….. 97

جدول 4-5  مقايسه ميانگين پتانسيل هاي اسمزي مختلف از لحاظ شاخص هاي جوانه زني…………………………………… 98

جدول 4-6  مقايسه ميانگين اثر متقابل آسکوربيک اسيد و تنش خشکي  از لحاظ شاخص هاي جوانه زني………………………. 98

جدول 4-7 تجزيه واريانس صفات شاخص هاي جوانه زني بذور سورگوم تحت تاثير تنش خشکي و پرايمينگ ساليسيليک اسيد……….. 101

جدول 4-8  مقايسه ميانگين غلظت هاي مختلف ساليسيليک اسيد از لحاظ شاخص هاي جوانه زني…………………………… 102

جدول 4-9  مقايسه ميانگين پتانسيل هاي اسمزي مختلف از لحاظ شاخص هاي جوانه زني…………………………………… 102

جدول 4-10  مقايسه ميانگين اثر متقابل ساليسيليک اسيد و تنش خشکي  از لحاظ شاخص هاي جوانه زني……………………. 102

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها و نمودار ها

شکل 4-1 مقايسه ميانگين محلول­­هاي مختلف از لحاظ طول ساقه   50

شکل 4-2 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ طول ساقه    50

شکل 4-3  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ طول ساقه……………………………………. 50

شکل 4-4 مقايسه ميانگين محلول­­هاي مختلف از لحاظ طول سنبله  52

شکل 4-5 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ طول سنبله   52

شکل 4-6  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ طول سنبله…………………………………… 52

شکل 4-7 مقايسه ميانگين محلول­­هاي مختلف از لحاظ قطر ساقه   54

شکل 4-8 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ قطر ساقه    54

شکل 4-9  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ قطر ساقه……………………………………. 54

شکل 4-10 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ تعداد برگ 56

شکل 4-11 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ تعداد برگ  56

شکل 4-12  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ تعداد برگ………………………………. 56

شکل 4-13 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ تعداد پنجه    58

شکل 4-14 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ تعداد پنجه 58

شکل 4-15  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ تعداد پنجه……………………………… 58

شکل 4-16 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ محتواي کلروفيل a…………………………………………… 60

شکل 4-17 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل a………………………………………….. 60

شکل 4-18  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل a…………………………………………………………. 60

شکل 4-19 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ محتواي کلروفيل b…………………………………………… 62

شکل 4-20 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل b………………………………………….. 62

شکل 4-21  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل b………………………………………………………… 62

شکل 4-22 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ محتواي کلروفيل کل…………………………………………… 64

شکل 4-23 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل کل…………………………………………. 65

شکل 4-24  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کلروفيل کل……………………….. 65

شکل 4-25 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ نسبت کلروفيل a/b…………………………………………… 67

شکل 4-26 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ نسبت کلروفيل a/b…………………………………………… 67

شکل 4-27  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ نسبت کلروفيل a/b………………………………………………………….. 68

شکل 4-28 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ محتواي کاروتنوئيد…………………………………………… 69

شکل 4-29 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ محتواي کاروتنوئيد…………………………………………… 69

شکل 4-30  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ محتواي کاروتنوئيد……………………….. 70

شکل 4-31 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ شاخص سطح برگ  72

شکل 4-32 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ شاخص سطح برگ…………………………………………… 72

شکل 4-33  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ شاخص سطح برگ……………………………. 72

شکل 4-34 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف  از لحاظ عملکرد علوفه تر…………………………………………… 74

شکل 4-35 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ عملکرد علوفه تر…………………………………………… 74

شکل 4-36  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ عملکرد علوفه تر…………………………. 74

شکل 4-37 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ عملکرد علوفه خشک…………………………………………… 76

شکل 4-38 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ عملکرد علوفه خشک………………………………………… 77

شکل 4-39  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ عملکرد علوفه خشک………………………… 77

شکل 4-40 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف  از لحاظ وزن تر تک بوته…………………………………………… 78

شکل 4-41 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن تر تک بوته…………………………………………… 79

شکل 4-42  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن تر تک بوته………………………….. 79

شکل 4-43 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ وزن خشک تک بوته…………………………………………… 80

شکل 4-44 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن خشک تک بوته…………………………………………… 81

شکل 4-45  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن خشک تک بوته…………………………. 81

شکل 4-46 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ طول برگ   83

شکل 4-47 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ طول برگ    83

شکل 4-48  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ طول برگ………………………………… 83

شکل 4-49 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ عرض برگ   85

شکل 4-50 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ عرض برگ    85

شکل 4-51  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ عرض برگ………………………………… 85

شکل 4-52 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ وزن خشک اندام هوايي…………………………………………… 87

شکل 4-53 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن خشک اندام هوايي………………………………………. 87

شکل 4-54  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن خشک اندام هوايي……………………… 87

شکل 4-55 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ وزن خشک ريشه  89

شکل 4-56 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ وزن خشک ريشه…………………………………………… 89

شکل 4-57  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ وزن خشک ريشه……………………………. 89

شکل 4-58 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ ارتفاع بوته   91

شکل 4-59 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ ارتفاع بوته 91

شکل 4-60  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ ارتفاع بوته…………………………….. 91

شکل 4-61 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ شاخص کلروفيل  93

شکل 4-62 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ شاخص کلروفيل…………………………………………… 93

شکل 4-63  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ شاخص کلروفيل……………………………. 93

شکل 4-64 مقايسه ميانگين محلول­هاي مختلف از لحاظ نسبت وزن ريشه به اندام هوايي…………………………………. 95

شکل 4-65 مقايسه ميانگين سطوح مختلف آبياري از لحاظ نسبت وزن ريشه به اندام هوايي………………………………. 95

شکل 4-66  مقايسه ميانگين اثر متقابل محلول­پاشي و سطوح آبياري از لحاظ نسبت وزن ريشه به اندام هوايي  95

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo