%41تخفیف

نقش آموزش مهارت‌های گفت‌وگویی در کنش تفاهمی ساختار و کارکرد گفت‌وگوی کندوکاوی دانش‌آموزان دبستانی

تعداد 249 صفحه فایل word

چکیده پژوهش

گفت­وگو مهارت‌های ویژه‌ای را می‌طلبد و قواعد و اصول خاصی بر مشارکت‌کنندگان تحمیل می‌کند که با گپ، مذاکره و… تفاوت دارد. پژوهش حاضر درصدد است به بررسی ساختار گفت­وگویی که در حلقه کندوکاو کلاس «فلسفه‌برای‌کودکان» در مقطع دبستان­ اجرا می­شود، بپردازد تا از خلال آن، مهارت­های لازم برای شکل‌گیری «گفت‌وگوی کندوکاوی» را شناسایی کرده و کارکرد و پیامد آن را با توجه به نظر متخصصان، تفسیر نماید.

الگوی گفت­وگوی کندوکاویِ ارائه شده در این پژوهش، تلفیقی از مفهوم «تفکر چندبعدی و بازاندیشانه» در آموزش «فلسفه‌برای‌کودکان»، با نظریات گفت‌وگوییِ حوزه میان‌فردی است که در بستر «منطقه تقریبی رشد» شکل می‌گیرد. و نهایتاً کارکرد این الگوی تراکنشی ارتباط، با تلفیق نظریه «کنش تفاهمی» هابرماس و مفهوم «تفکر بازاندیشانه» لیپمن، در دو بعد فردی و اجتماعی بیان می‌شود.

به منظور بررسی موضوع مدنظر این پژوهش، روند گفت­وگوهایِ حدود 200 کلاس «فلسفه‎برای‎کودکان»، در پایه‌های مختلف تحصیلی،  مشاهده توصیفی، متمرکز و گزینشی شد و بر این اساس، از میان مجموع مشاهدات، متن برخی از گفت‌وگوها به صورت هدفمند، انتخاب و تحلیل مکالمه شد. همچنین برای تفسیر کارکرد این نوع آموزش‌های گفت‌وگو محور، مصاحبه متمرکز با 15 تن از اساتید ارتباطات، جامعه‌شناسی و تعلیم و تربیت، که به نحوی در حوزه گفت­وگو صاحب‌نظر بودند، انجام شد.

یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که حلقه­های کندوکاو «فلسفه‌برای‌کودکان» به مثابه «منطقه تقریبی رشد»، با فراهم کردن فضایی برای گفت­وگوی کودکان با یکدیگر، در حضور تسهیلگر (فرد تواناترِ فرهنگ)، می‌تواند نگرشی بازاندیشانه، مسئولانه، انتقادی و خلاقانه در آنها ایجاد کند. تعاملات موجود در این حلقه‌ها، از طریق روندهاي ارتباطي كه گفتار بيشترين نقش را در آنها دارد به صورت نمونه­ای از کنش تفاهمی شکل می­گیرد.

واژگان کلیدی: گفت­وگوی کندوکاوی، آموزش گفت­وگو محور، حلقه کندوکاو، منطقه تقریبی رشد، فلسفه‌برای‌کودکان، کنش تفاهمیف الگوی تراکنشی ارتباط، تحلیل مکالمه

فهرست مطالب

شماره­ صفحه

عنوان                                                                                   

ت

چکیده پژوهش

ح

پیشگفتار

فصل 1: کلیات پژوهش

1

1-1            طرح مسأله

4

1-2 ضرورت و اهمیت موضوع پژوهش

4

1-2-1 ضرورت نظری

5

1-2-2 ضرورت عملی

6

1-3 اهداف پژوهش

6

1-3-1 هدف اصلی پژوهش

6

1-3-2 هدف­های فرعی پژوهش

6

1-4 پرسش بنیادین پژوهش

6

1-4-1 پرسش­های فرعی پژوهش

7

فصل 2: مبانی نظری پژوهش

8

بخش یکم: گفت‌وگو و ارتباطات میان‌فردی

8

     2-1-1 واکاوی مفهوم «گفت­وگو»

10

        2-1-1-1 تفاوت گفت‌وگو با سایر ژانرهای مشابه

10

v    گفت­وگو و مذاکره

10

v    گفت­وگو و گپ و صحبت

11

v    گفت­وگو و مناظره

11

v    گفت­وگو و مباحثه

12

v    گفت­وگو و گفتمان

13

        2-1-1-2 شرایط و پیش­زمینه­های گفت­وگو

13

v    شرایط درونی

14

v    شرایط بیرونی

14

     2-1-2 نظریه­های گفت­وگویی در ارتباطات میان‌فردی

15

        2-1-2-1 گفت­وگوی سقراطی (نمونه­ای از گفت­وگوی انتقادی)

17

v    انواع سه‌گانه بحث سقراطي

17

×     پرسشگری خودجوش يا برنامه‌ريزي نشده

18

×     پرسشگري اکتشافي

18

×     متمرکز یا هدفمند

19

        2-1-2-2 نظریه گفت­وگویی دیوید بوهم (نمونه­ای از گفت­وگوی خلاق)

21

v    آرمان گفت‌وگو از منظر بوهم

21

        2-1-2-3 نظریه گفت­وگویی مارتین بوبر(نمونه­‌ای از گفت­وگوی مراقبتی)

23

        2-1-2-4 نظریه گفت­وگویی ویلیام اسحاق (گفت­وگوی اندیشمندانه و بازاندیشانه)

24

v    چالش گفت­وگو

26

v    میدان­های گفت­وشنودی

26

×     میدان اول: میدان بی­ثباتی (حفظ ادب در فضای گفت‎وگو)

26

×     میدان دوم: تنش در میدان (اختلال در فضای گفت­وگو)

27

×     میدان سوم: تحقیق در میدان و شکوفایی گفت­وگوی اندیشمندانه

28

×     ميدان چهارم: خلاقيت در ميدان (گفت­وگوي زاينده)

28

×     ویژگی‌های مختلف برای سکوت در چهار فضای میدان گفت­وگویی

29

        2-1-2-5 مفاهیم مشترک در نظریات گفت‌وگویی مذکور

29

v    ایجاد فضای مناسب برای گفت‌وگو

29

v    تسهیلگر و راهنمای بحث

30

v    گوش دادن

32

v    احترام گذاشتن

33

v    تعویق قضاوت

33

v    ابراز کردن

34

بخش دوم: گفت‌وگو و یادگیری

34

     2-2-1 جایگاه گفت­وگو در نظام آموزش و پرورش

35

     2-2-2 گفت­وگوی رهایی‌بخشِ پائولو فریره

38

     2-2-3 برنامه آموزشی«فلسفه‎برای‎کودکان»

39

        2-2-3-1 جان دیویی

40

        2-2-3-2 ویگوتسکی(رویکرد اجتماعی- فرهنگی رشد)

42

v    زبان و تفكر

43

v    منطقه تقریبی رشد

45

        2-2-3-3 یادگیری مشارکتی

46

v    یادگیری به عنوان کندوکاو

47

v    حلقه کندوکاو یا اجتماع پژوهشی

52

        2-2-3-4 تفکر زیربنای گفت‌وگوی کندوکاوی

52

v    تفکرانتقادی در گفت­وگوی کندوکاومحور

54

×     تفکر انتقادی با میانجی گفت­وگو

56

v    تفکر خلاق در گفت­وگوی کندوکاومحور

56

×     تفکر خلاق با میانجی گفت­وگو

58

v    تفکر مراقبتی، روحِ گفت­وگوی کندوکاومحور

61

        2-2-3-5 ارزشیابی

62

     2-2-4 مفهوم«کودکی»

65

بخش سوم: کنش مبتنی بر تفاهم؛ محصول گفت­وگو

65

     2-3-1 کنش ارتباطی هابرماس

69

        2-3-1-1 وضعیت آرمانی گفتار و اخلاق گفت­وگو

70

بخش چهارم: پیشینه پژوهش

70

2-4-1    پژوهش­های داخلی

70

        2-4-1-1 پایان­نامه­های علوم تربیتی مرتبط

71

v    پایان‌نامه‌های پیرامون «فلسفه‎برای‎کودکان»

75

        2-4-1-2 پایان­نامه­های با موضوع گفت‌وگو در بستر علوم اجتماعی و ارتباطات

77

        2-4-1-3 پایان­نامه­های با رویکرد میان‌رشته‌ای

78

     2-4-2 پژوهش­های خارجی

78

        2-4-2-1 پژوهش­های مرتبط با «فلسفه‎برای‏کودکان»

79

        2-4-2-2 سایر پژوهش‌های مرتبط

82

بخش پنجم: چارچوب مفهومی پژوهش

84

v    مدل مفهومی

86

فصل 3: روش پژوهش

87

3-1 روش پژوهش

88

     3-1-1 مشاهده همراه با مشارکت

89

        3-1-1-1 مراحل مشاهده همراه با مشارکت

90

     3-1-2 تحلیل مکالمه

92

        3-1-2-1 روش اجرای تحلیل گفت‌وگو

95

v    سازوکار نوبت‌گیری

95

v    سازوکار توالی و طراحی نوبت

96

v    انتخاب واژگان و تأثیر آن بر شفافیت گفتار

96

v    سازوکار اصلاح

96

v    سازمان ساختار

96

        3-1-2-2 تحلیل مکالمه و تفاوت آن با سایر رویکردها نظیر تحلیل گفتمان

97

×     تفاوت‌های اصلی تحلیل مکالمه با سایر رویکردها از نظر«تن هاو»

97

     3-1-3 مصاحبه متمرکز

98

        3-1-3-1 مؤلفه­های مصاحبه متمرکز

99

3-2 جامعه آماری، روش نمونه­گیری و حجم نمونه

99

     3-2-1 جامعه آماری

99

     3-2-2 روش نمونه­گیری و حجم نمونه

100

3-3 رویه گردآوری داده­ها

100

3-4 پایایی و روایی پژوهش

101

     3-4-1 پایایی و روایی در داده­های کیفی

102

3-5 فنون مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده­ها

103

فصل 4: یافته‌های پژوهش

104

بخش اول: توصیف و تفسیر مشاهدات همراه با مشارکت

104

     4-1-1 روند اجرای گفت­وگوی کندوکاوی در کلاس­های «فلسفه‌برای‌کودکان»

107

     4-1-2 تحلیل مکالمه و مشاهدات همراه با مشارکت

107

        4-1-2-1 گفت­وگو پیرامون مفهوم «درستی و نادرستی»

127

        4-1-2-2 گفت­وگو پیرامون چیستی مفهوم «زمان»

140

        4-1-2-3 گفت­وگو پیرامون چیستی «هنر»

154

     4-1-3 مفهوم‌سازی مهارت‌های مشاهده شده در گفت‌وگوی کندوکاوی

154

        4-1-3-1 الگوی تعامل کندوکاوی

154

v    گوش دادن فعالانه

155

v    مشارکت در بحث

156

v    احترام گذاشتن

157

v    پیوند و انسجام بحث

158

v    خودتصحیحی

161

v    بررسی اختلاف نظر

162

        4-1-3-2 مهارت­های استدلالی و مفهومی

162

v    دلیل آوردن

163

v    شفاف‌سازی معانی

164

v    مثال زدن

165

v    تمایز قائل شدن

166

v    بررسی پیامدها و پیش‌فرض‌ها

168

    جمع‌بندی جداول الگوهای کندوکاو و مهارت‌های استدلالی و مفهومی

170

        4-1-3-3 مهارت­های ارتباط غیرکلامی

173

بخش دوم: توصیف و تفسیر یافته­های مصاحبه متمرکز

173

     4-2-1 ضرورت و کارکرد آموزش گفت­وگوی کندوکاوی

179

     4-2-2 نقش یادگیری و اجرای گفت­وگو در توسعه جوامع

184

     4-2-3 زمینه­های فرهنگی و اجتماعی تضعیف‌کننده آموزش مهارت­های گفت­وگویی

187

     4-2-4 زمینه­های فرهنگی و اجتماعی تقویت‌کننده آموزش مهارت­های گفت­وگوی

189

     4-2-5  فراگیری و عمومیت بخشی آموزش مهارت­های گفت­وگویی در سطح جامعه

191

     4-2-6 تفسیر کنش­های مشاهده شده در فیلم توسط مصاحبه‎شوندگان

195

فصل 5: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

196

5-1 جمع­بندی پژوهش

197

     5-1-1 مشاهدات و تحلیل گفت‌وگوها

198

     5-1-2 مصاحبه متمرکز

199

5-2 نتیجه­گیری

201

5-3 موانع و مشکلات پژوهش

202

5-4 پیشنهادهای پژوهش

203

منابع و مآخذ

204

منابع فارسی

209

منابع انگلیسی

211

پیوست

212

پروتکل­های مشاهده کلاس «فلسفه‎برای‌کودکان»

218

قرارداد پیاده‌سازی تحلیل مکالمه

220

اسامی مصاحبه‌شوندگان و کد اختصاص یافته به آنها

222

لیست بازیابی داده‌ها

231

چکیده انگلیسی

                                                                                

فهرست جداول

41

جدول(2-1): تقاوت دیدگاه پیاژه و ویگوستکی به آموزش کودکان

53

جدول(2-2): طبقه‎بندی تفکر بلوم

55

جدول(2-3): ارتقا مهارت‎های فکری با میانجی گفت‎وگو

66

جدول(2-4): انواع کنش از منظر هابرماس

109

جدول(4-1): تحلیل گفت‌وگوی کلاسی پیرامون مفهوم «درستی»

128

جدول(4-2): تحلیل گفت‎وگوی کلاسی پیرامون چیستی «زمان»

141

جدول(4-3): تحلیل گفت‎وگوی کلاسی پیرامون چیستی «هنر»

154

جدول(4-4): مفهوم‎سازی گوش کردن فعالانه

156

جدول(4-5): مفهوم‎سازی الگوی مشارکت در بحث

157

جدول(4-6): مفهوم‎سازی مهارت احترام گذاشتن

157

جدول(4-7): مفهوم‌سازی الگوی پیوند و انسجام در بحث

159

جدول(4-8): مفهوم‎سازی مهارت خودتصحیحی

161

جدول(4-9): مفهوم‎سازی الگوی بررسی اختلاف نظر

163

جدول(4-10): مفهوم‎سازی مهارت دلیل آوری

164

جدول(4-11): مفهوم‎سازی مهارت شفاف‌سازی معانی

165

جدول(4-12): مفهوم‎سازی مهارت مثال زدن

166

جدول(4-13): مفهوم‎سازی مهارت تمایز قائل شدن

167

جدول(4-14): مفهوم‎سازی الگوی بررسی پیامدها و پیش‎فرض‌ها

170

جدول(4-15): انواع سؤالات تسهیلگر از روند بحث

173

جدول(4-16): ضرورت و کارکرد آموزش گفت­وگوی کندوکاوی از نظر مصاحبه­شوندگان

179

جدول(4-17): نقش یادگیری و اجرای گفت­وگو در توسعه جوامع از نظر مصاحبه‌شوندگان

184

جدول(4-18): زمینه­های فرهنگی و اجتماعی تضعیف‌کننده آموزش مهارت­های گفت­وگویی از دیدگاه صاحب‌‌نظران

187

جدول(4-19): زمینه­های فرهنگی و اجتماعی تقویت‎کننده آموزش مهارت­های گفت­وگویی از دیدگاه صاحب‌نظران

189

جدول(4-20): فراگیری و عمومیت بخشی آموزش مهارت­های گفت­وگویی در سطح جامعه از دیدگاه صاحب‌نظران

191

جدول(4-21): تفسیر کنش­های مشاهده‌شده در فیلم توسط مصاحبه‌شوندگان

فهرست اشکال

شکل(2-1): مراحل رسیدن به گفت‌وگوی آرمانی

25

شکل(2-2): میدان‌های گفت‌وشنود

29

شکل(2-3): منطقه تقریبی رشد

44

­­­­شکل(2-4): ارتباط میان گفت‌وگو و کندوکاو

48

شکل(2-5): مدل تفکر چندبعدی لیپمن

52

شکل(2-6): بازنویسی الگوی تفکر چندبعدی لیپمن

83

مدل مفهومی پژوهش

85

شکل(4-1) ساختار گفت‌وگو پیرامون مفهوم «درستی»

126

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “نقش آموزش مهارت‌های گفت‌وگویی در کنش تفاهمی ساختار و کارکرد گفت‌وگوی کندوکاوی دانش‌آموزان دبستانی”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo