%33تخفیف

دانلود پایان نامه:مفاد و قلمرو قاعده احسان در فقه امامیه؛ قانون مدنی، قانون تجارت و قانون مجازات اسلامی ایران

تعداد160صفحه در فایل word

مفاد و قلمرو قاعده احسان در فقه امامیه؛ قانون مدنی، قانون تجارت و قانون مجازات اسلامی ایران

کارشناسی ارشد در رشته الهیات گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

قاعده احسان یکی از قواعد مشهور و مسلم فقهی است که مبنای آن آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین و حکم عقل می­باشد. در قرآن کریم، شارع به کرّات به این مفهوم اشاره کرده و برای آن حقیقت شرعیه تأسیس کرده است. اما در توضیح و تفسیر این قاعده، میان فقهای متقدم و فقهای متأخر اختلاف وجود دارد. بدین­صورت که متقدمین تفسیر جامعی از قاعده احسان ارائه داده­اند که مطابق با مقصود شارع در قرآن کریم است. درحالی که متأخرین تعریف ناقصی از احسان بیان نموده و قلمرو آن را بسیار محدود و مضیق جلوه داده­اند. قاعده احسان در حقوق نیز انعکاس یافته و مورد توجه حقوقدانان واقع شده و ذیل مسقطات ضمان در حوزه مسؤولیت مدنی قرار گرفته است. گستره احسان از نظر حقوقدانان و تعاریفشان از این قاعده، به طور کامل بازتاب تعاریف فقهای متأخر و تفاسیر مضیق ایشان است. این در حالی است که از منظر فقهای متقدم، این قاعده قابلیت اثبات ضمان را داشته و قادر به اعطای امتیازات متعددی به محسن می­باشد و در حوزه مسؤولیت کیفری نیز قابل اعمال است. در قوانین موضوعه نیز کم و بیش به احسان توجه شده و مبنای تدوین برخی از قوانین قرار گرفته است اما در عین حال نواقص بسیاری در آن مشاهده می­شود.

کلید واژه: احسان، فقه، حقوق، قانون، رفع و اثبات ضمان، مسؤولیت مدنی و کیفری

 

                                                            فهرست

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………1

تعریف مسأله…………………………………………………………………………………………………………………………….2

سؤال های اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………2

فرضیه­های اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………2

سوابق پژوهشی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..3

بیان روش و مراحل انجام کار تحقیق…………………………………………………………………………………………….3

نتایج علمی قابل پیش­بینی از تحقیق……………………………………………………………………………………………….4

فصل اول: کلیات………………………………………………………………………………………………5

  • مقدمه…………………………………………………………………………………………………..6

    1-2- مفهوم لغوی احسان………………………………………………………………………………..6

    1-3- مفهوم اصطلاحی احسان………………………………………………………………………….7

        1-3-1- احسان در اصطلاح فقهای متأخر……………………………………………………………………………….7

        1-3-2 – احسان در اصطلاح فقهای متقدم…………………………………………………………………………….16

    1-4- مفهوم احسان در قرآن………………………………………………………………………….19

    1-5- مستندات و مدارک قاعده احسان……………………………………………………………22

                                                        فهرست

    1-6 – قلمرو قاعده احسان……………………………………………………………………………..27

            1-6-1- رفع مسؤولیت از محسن……………………………………………………………………………………..27

            1-6-2 – ایجاد مسؤولیت علیه محسن­الیه…………………………………………………………………………..29

            1-6-3 – اباحه تصرفات محسن……………………………………………………………………………………….32

            1-6-4 – برداشتن بار اثبات از دوش محسن……………………………………………………………………….33

فصل دوم: رابطه قاعده احسان و دیگر قواعد فقهی…………………………………………………34

    2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………..35

    2-2- احسان و اتلاف…………………………………………………………………………………….35

        2-2-1- قاعده اتلاف………………………………………………………………………………………………………..35

        2-2-2 – رابطه قاعده احسان و قاعده اتلاف…………………………………………………………………………..38

    2-3 – احسان و احترام مال مسلمان………………………………………………………………….39

        2-3-1- قاعده احترام مال مسلمان……………………………………………………………………………………….39

        2-3-2- رابطه قاعده احسان و قاعده احترام……………………………………………………………………………41

    2-4 – احسان و ائتمان…………………………………………………………………………………..42

        2-4-1- قاعده ائتمان…………………………………………………………………………………………………………42

        2-4-2 – رابطه قاعده احسان و قاعده ائتمان…………………………………………………………………………..47

    2-5 – احسان و اضطرار………………………………………………………………………………….48

                                                           فهرست

        2-5-1- قاعده اضطرار………………………………………………………………………………………………………48

        2-5-2 – رابطه قاعده احسان و قاعده اضطرار…………………………………………………………………………53

    2-6 – احسان و بیّنه………………………………………………………………………………………55

        2-6-1 – قاعده بیّنه…………………………………………………………………………………………………………..55

        2-6-2 – رابطه قاعده احسان و قاعده بیّنه………………………………………………………………………………58

    2-7 – احسان و غرور…………………………………………………………………………………….59

        2-7-1- قاعده غرور…………………………………………………………………………………………………………59

        2-7-2- رابطه قاعده غرور و قاعده احسان…………………………………………………………………………….62

    2-8 – احسان و لا ضمان علی المستعیر………………………………………………………………63

        2-8-1- قاعده لا ضمان علی المستعیر…………………………………………………………………………………..63

        2-8-2 – رابطه قاعده احسان و لاضمان علی المستعیر………………………………………………………………66

فصل سوم: احسان در آثار و نوشته­های حقوقی    …………………………………………………..68

    3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………..69

    3-2- تعریف احسان……………………………………………………………………………………..69

    3-3 – عناصر مفهومی احسان…………………………………………………………………………..70

    3-4- آثار احسان…………………………………………………………………………………………73

                                                           فهرست

        3-4-1- امتیازات محسن در قبال محسن الیه…………………………………………………………………………..73

        3-4-2- تعهدات محسن در قبال اشخاص ثالث………………………………………………………………………74

        3-4-3 – صحت عمل حقوقی محسن…………………………………………………………………………………..75

    3-5 – احسان و حسن نیت……………………………………………………………………………..75

        3 – 5 – 1 – مفهوم حسن نیت……………………………………………………………………………………………..76

        3- 5-2 – رابطه قاعده احسان و مفهوم حسن نیت……………………………………………………………………77

فصل چهارم: احسان در قانون…………………………………………………………………………….80

    4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………..81

    4-2 – احسان در قانون اساسی………………………………………………………………………..81

    4-3 – احسان در قانون مدنی…………………………………………………………………………82

        4-3-1- نیکی به دیگران……………………………………………………………………………………………………82

        4-3-2- عمل متعارف و عقلایی………………………………………………………………………………………….96

    4-4- احسان در قانون مسؤولیت مدنی……………………………………………………………..98

    4-5 – احسان در قانون مجازات اسلامی……………………………………………………………99

        4-5-1- عمل متعارف و عقلایی………………………………………………………………………………………….99

        4 -5-2- نیکی به دیگران…………………………………………………………………………………………………110

                                                            فهرست

    4-6- احسان در قانون تجارت………………………………………………………………………111

        4-6-1- نیکی به دیگران………………………………………………………………………………………………….111

        4-6-2- عمل متعارف و عقلایی………………………………………………………………………………………..112

    4-7- قلمرو احسان در قوانین مورد بررسی……………………………………………………..113

        4-7-1- رفع ضمان از ذمه محسن………………………………………………………………………………………114

        4-7-2- اثبات ضمان بر ذمه محسن الیه و طرف مقابل عمل محسنانه………………………………………..115

        4-7-3 – اباحه تصرف در مال و جسم دیگران……………………………………………………………………..116

        4-7-4 صحت عمل حقوقی محسن……………………………………………………………………………………117

فصل پنجم: نواقص و خلأهای احسان در قانون……………………………………………………118

    5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………119

    5-2- نواقص احسان در قانون………………………………………………………………………119

        5-2-1- نواقص احسان در قانون مدنی……………………………………………………………………………….119

        5-2-2 – نواقص احسان در قانون مجازات اسلامی………………………………………………………………..126

    5-3 – خلأهای احسان در قانون………………………………………………………………….. 127

جمع­بندی و نتیجه­گیری………………………………………………………………………………….130

فهرست منابع و مراجع…………………………………………………………………………………….133

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo