مطالعه نمو گل، دانه و برخی عوامل مؤثر بر پوکی پسته (Pistacia vera L.)

فهرست مطالب

1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..1

1-1-ویژگی‌های گیاه‌شناسی پسته…………………………………………………………………………………..2

• رده‌بندی گیاه……………………………………………………………………………………………….2

• ویژگی‌های تیره nacardiaceae………………………………………………………………………..2

1-1-3- ویژگی‌های ریخت‌شناسی سرده Pistacia……………………………………………………………3

1-1-4- ویژگی‌های ریخت‌شناسی Pistacia vera……………………………………………………………3

1-1-5- میوه‌دهی پسته…………………………………………………………………………………………………4

1-1-6- نیاز‌های آب و هوایی و خاک پسته………………………………………………………………………5

1-1-7- فنولوژی پسته…………………………………………………………………………………………………6

1-1-8-مسائل فیزیولوزیکی…………………………………………………………………………………………..6

1-2- انتشار جغرافیایی پسته……………………………………………………………………………………………7

1-2-1- خاستگاه پسته…………………………………………………………………………………………………7

1-2-2- ورود پسته به سایر نقاط جهان……………………………………………………………………………..7

1-3-اهمیت پسته……………………………………………………………………………………………………….7

1-3-1- ارزش غذایی پسته…………………………………………………………………………………………..7

1-3-2- ارزش دارویی پسته…………………………………………………………………………………………..8

1-3-3- موارد استفاده پسته………………………………………………………………………………………….9

1-3-4- اهمیت اقتصادی پسته………………………………………………………………………………………9

1-3-4-1- تولید جهانی پسته……………………………………………………………………………………….9

1-3-4-2- تولید پسته در ایران……………………………………………………………………………………..10

1-4- سطح زیر کشت پسته در جهان و ایران………………………………………………………………….10

1-4-1- جنگل‌های طبیعی پسته ایران…………………………………………………………………………….11

1-5-مروری بر ارقام مطالعه شده در این تحقیق………………………………………………………………..11

1-5-1- کله‌قوچی (Kalleh-Ghochi)…………………………………………………………………………11

1-5-1-1- ویژگی‌های ریخت شناسی…………………………………………………………………………..12

1-5-1-2- ویژگی‌های فنولوژی…………………………………………………………………………………..12

1-5-1-3- ویژگی‌های کمی و کیفی…………………………………………………………………………….12.

1-5-2- احمد‌آقایی(Ahmad-Aghaii)………………………………………………………………………….12

1-5-2-1- ویژگی‌های ریخت‌شناسی…………………………………………………………………………….13

1-5-2-2- ویژگی‌های فنولوژی……………………………………………………………………………………13

1-5-2-3- ویژگی‌های کمی و کیفی…………………………………………………………………………….13

1-6- مروری بر عوامل محیطی مطالعه شده در این تحقیق…………………………………………………..13

1-6-1- آبیاری…………………………………………………………………………………………………………13

1-6-2- بافت خاک……………………………………………………………………………………………………14

1-7- مراحل نمو تخمک……………………………………………………………………………………………..15

1-8- پدیده پوکی………………………………………………………………………………………………………18

1-8-1- زمان ایجاد پوکی……………………………………………………………………………………………19

1-8-1-1- پوکي در زمان تشکيل ميوه…………………………………………………………………………..19

1-8-1-2- پوکي در زمان پر شدن ميوه………………………………………………………………………….20

1-8-2- عوامل مؤثر بر پوکی……………………………………………………………………………………….20

1-8-2-1- عوامل ژنتيکي……………………………………………………………………………………………21

1-8-2-2- گلچه‌های نابارور………………………………………………………………………………………..21

1-8-2-3- گرده‌افشانی……………………………………………………………………………………………….21

1-8-2-4- عوامل تغذيه‌اي…………………………………………………………………………………………..22

1-8-2-5- عوامل هورموني و تنظيم‌کنند‌‌هاي رشد……………………………………………………………22

1-8-2-6- تنش‌های محيطي…………………………………………………………………………………………23

1-8-2-7- آفات و بیماری‌ها………………………………………………………………………………………..23

1-8-2-8- سال‌آوری و اثر آن روی پوکی……………………………………………………………………..23

1-8-3- تفاوت ارقام ایران از لحاظ پوکی……………………………………………………………………….24

1-9- هدایت آوندی میو پسته……………………………………………………………………………………….24

1-10- خندانی……………………………………………………………………………………………………………25

1-11- ریزش گل‌های پسته…………………………………………………………………………………………..26

1-12- فاکتور‌های مؤثر بر زیست‌پذیری پسته…………………………………………………………………..27

1-13- گرده‌افشانی دستی…………………………………………………………………………………………….28

1-14- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………..30

2- مواد و روش‌ها……………………………………………………………………………………………………….31

2-1- مواد و وسایل مورد نیاز………………………………………………………………………………………..32

2-1-1- مواد و وسایل مورد نیاز مطالعه‌ تخمک میوه‌های پوک، مراحل نمو بساک و تخمک در برش‌های میکروتومی…………………………………………………………………………………………………..32

2-1-2- مواد وسایل مورد نیاز مطالعه‌ی رویش و رشد لوله گرده به صورت In vitro………………32

2-1-3- مواد و وسایل مورد نیاز مطالعه‌ی رویش و رشد لوله گرده به صورت In vivo……………32

2-1-4- مواد وسایل مورد نیاز مطالعه هدایت آوندی میوه‌ها……………………………………………….32

2-1-5- مواد و وسایل مورد نیاز مطالعه ریزش گل‌ها و میوه‌ها، ویژگی‌های ریخت‌شناسی و ناهنجاری میوه……………………………………………………………………………………………………………33

2-1-6- مواد وسایل مورد نیاز برای گرده‌افشانی دستی………………………………………………………31

2-2- منطقه و نحوه نمونه‌برداری ……………………………………………………………………………………33

2-2-1- معرفی منطقه و گیاهان مورد مطالعه…………………………………………………………………….33

2-2-2- روش نمونه‌برداري و طرح آزمايش………………………………………………………………………33

2-2-2-1- مشخصات خاک باغ‌های مورد مطالعه ……………………………………………………………35

2-2-2-2- اندازه‌گیری بافت خاک……………………………………………………………………………….35

2-3- برآورد نياز گرمایی……………………………………………………………………………………………..36

2-4- مطالعه تخمک میوه‌های پوک،  مراحل نموی بساک میکروتومی………………………………..37

2-4-1- روش تهیه محلول‌های مورد نیاز در برش‌های میکروتومی……………………………………….39

2-5- مطالعه رویش و رشد لوله گرده به صورت In vitro………………………………………………….39

2-6- مطالعه رویش و رشد لوله گرده به صورت In vivo…………………………………………………..39

2-6-1- روش آماده‌سازی محلول‌های مورد نیاز برای مطالعه رویش و رشد لوله گرده در شرایط طبیعی……………………………………………………………………………………………………………………….41

2-7- مطالعه هدایت آوندی میوه‌ها…………………………………………………………………………………41

2-7-1- روش تهیه محلول رنگ فلورسئین‌دی‌سدیم………………………………………………………….41

2-8- مطالعه ریزش گل‌ها و میوه‌ها، ویژگی‌های ریخت‌شناسی و نا‌هنجاری میوه……………………..42

2-9- نحوه گرده‌افشانی دستی و مقایسه کارایی گرده‌افشانی باز با گرده‌افشانی دستی……………….42

3- نتایج…………………………………………………………………………………………………………………….43

3-1- نتایج مطالعه تشریحی و ریخت‌شناسی گل‌های ماده…………………………………………………..44

3-2- نتایج مطالعه تشریحی و ریخت‌شناسی گل‌های نر………………………………………………………44

3-3- نتایج مطالعه مراحل نموی تخمک………………………………………………………………………….45

3-4- نتایج مطالعه مراحل نموی بساک……………………………………………………………………………48

3-5- نتایج مطالعه تشریحی میوه‌های پوک………………………………………………………………………49

3-6- نتایج مربوط به تعیین نیاز گرمایی…………………………………………………………………………..50

3-7- مطالعه رویش و رشد لوله‌های گرده 21 درخت نر مجاور باغات پسته به صورت In vitro………………………………………………………………………………………………………………………..50

3-8- نتایج مطالعه هدایت آوندی میوه‌ها در شرایط دور آبیاری و خاک متفاوت…………………….51

3-9- مطالعه ریزش گل‌ها و برخی ویژگی‌های ریخت‌شناسی و ناهنجاری میوه دو رقم کله‌قوچی و احمدآقایی در شرایط دو دور آبیاری و خاک متفاوت……………………………………………………….51

3-9-1- نتایج پوکی و نیمه‌پوکی…………………………………………………………………………………..51

3-9-2- نتایج وزن میوه……………………………………………………………………………………………….52

3-9-3- نتایج اونس……………………………………………………………………………………………………52

3-9-4- نتایج خندانی………………………………………………………………………………………………….53

3-10- نتایج مطالعه تشریحی میوه‌های پوک دو رقم کله‌قوچی و احمدآقایی در شرایط دو دور آبیاری و خاک متفاوت………………………………………………………………………………………………..53

3-10-1- میوه‌های پوک پارتنوکارپ…………………………………………………………………………….53

3-10-2- میوه‌های پوک دارای فقط اندوسپرم…………………………………………………………………54

3-10- 3- میوه‌های پوک دارای رویان کروی………………………………………………………………….55

3-10- 4- میوه‌های پوک دارای رویان قلبی…………………………………………………………………….55

3-10- 5- میوه‌های پوک دارای رویان لپه‌ای…………………………………………………………………..56

3-11- تعیین نوع بافت خاک باغات پسته………………………………………………………………………..57

3-12- مقایسه کارایی گرده‌افشانی باز (شاهد) با گرده‌افشانی دستی دو رقم کله‌قوچی و احمدآقایی…………………………………………………………………………………………………………………57

3-12-1- گل‌های فاقد گرده………………………………………………………………………………………..57

3-12-2- ریزش گل‌ها………………………………………………………………………………………………..57

3-12-3- پوکی…………………………………………………………………………………………………………58

4- بحث……………………………………………………………………………………………………………………59

4-1- مطالعه تشریحی و ریخت‌شناسی گل‌های ماده و نر…………………………………………………….60

4-2- مطالعه مراحل نموی تخمک…………………………………………………………………………………61

4-3- مطالعه مراحل نموی بساک…………………………………………………………………………………..62

4-4- مطالعه تشریحی میوه‌های پوک……………………………………………………………………………..63

4-5- مطالعه رویش و رشد لوله های گرده 21 درخت نر مجاور باغات پسته به صورت In vivo…………………………………………………………………………………………………………………………64

4-6- مطالعه هدایت آوندی میوه‌های دو رقم کله‌قوچی و احمدآقایی در شرایط دور آبیاری و خاک متفاوت ……………………………………………………………………………………………………………65

4-7- بحث در نتایج مربوط به ریخت‌شناسی و ناهنجاری میوه در شرایط دور آبیاری و خاک متفاوت……………………………………………………………………………………………………………………..65

4-7-1- مطالعه ریزش گل …………………………………………………………………………………………..65

‌4-7-2- پوکی و نیمه پوکی …………………………………………………………………………………………67

4-7-3- وزن میوه……………………………………………………………………………………………………….68

4-7-4- اونس……………………………………………………………………………………………………………68

4-7-5- خندانی ………………………………………………………………………………………………………..69

4-8- بحث در نتایج ویژگی‌های تشریحی میوه‌های پوک در شرایط دور آبیاری و خاک متفاوت…………………………………………………………………………………………………………………….70

4-8-1- پارتنوکارپی…………………………………………………………………………………………………..70

4-8-2- اندوسپرم……………………………………………………………………………………………………….72

4-8-3- رویان کروی………………………………………………………………………………………………….73

4-8-4- رویان قلبی…………………………………………………………………………………………………….74

4-8-5- رویان لپه‌ای……………………………………………………………………………………………………74

4-9- بحث در نتایج مقایسه کارایی گرده‌افشانی باز (شاهد) و گرده‌افشانی دستی دو رقم کله‌قوچی واحمدآقایی در تولید میوه……………………………………………………………………………………………75

4-10- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………..76

4-11- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………….78

پیوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………………..79

منابع……………………………………………………………………………………………………………………….102