%46تخفیف

مطالعه تحمل به تنش خشکی هیبریدهای جدید آفتابگردان

تعداد91صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد  اصلاح نباتات در رشته کشاورزی( M.Sc )

مطالعه تحمل به تنش خشکی هیبریدهای جدید آفتابگردان

 

چکیده

جمعیت جهان با سرعت بالایی در حال افزایش است و غالباً تولید محصولات کشاورزی به خاطر تنش های مختلف محیطی دچار کاهش میشود. خشکی مهمترین تنش محیطی است که رشد و تولید گیاهان زراعی از جمله آفتابگردان را تحت تاثیر قرار میدهد، بنابراین اصلاح گیاهان برای این شرایط( خشکی) ضروری است . این مطالعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1392 به مدت یکسال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب به مرحله اجرا درآمده است . دراین آزمایش 11 هیبرید جدید آفتابگردان در دو شرایط نرمال و تنش خشکی ارزیابی و از خصوصیات مهم زراعی ، از جمله عملکرد دانه ، وزن هزار دانه ، تعداد روز تا گلدهی ، طول مدت گل دهی ، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع بوته ، تعداد برگ در بوته و قطر طبق، یادداشت برداری به عمل آمده است . نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی داری از نظر آماری برصفات مهمی همچون عملکرد دانه ، قطر طبق، وزن هزاردانه ،تعدادروز تارسیدگی فیزیولوژیک وتعداد دانه در طبق داشت. عملکرد دانه و روغن به عنوان مهمترین  صفت اصلاحی در اثر تنش خشکی به ترتیب 25 و 24 درصد کاهش یافتند. هیبرید های مورد بررسی نیز از نظر اکثر صفات مورد بررسی به استثنای درصد روغن دانه و تعداد دانه در طبق دارای تفاوت معنی داری بودند و این بیانگر تنوع در بین هیبرید های مورد ارزیابی بود.

در بین هیبرید های مورد ارزیابی  RF81-131/1*AF81-222  در هر دو شرایط تنش و نرمال به ترتیب با 4201 و 5815 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه بود. اثرات متقابل محیط و ژنوتیپ نیز تنها برای صفات درصد پروتئین دانه ،درصد روغن،وزن هزاردانه و تعدادروز تا رسیدگی معنی دار بود.

نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت نشان داد که در شرایط نرمال تعداد دانه در طبق و وزن هزاردانه و در شرایط تنش قطر طبق بیشترین تاثیررا به عملکرد دانه داشتند.

دسته بندی ژنوتیپ ها با استفاده از تجزیه کلاستر به روش UPGMA در شرایط نرمال نشان داد که ژنوتیپ ها به سه گروه دسته بندی شدند و ژنوتیپ RF81-131/1*AF81-222  به تنهایی در یک گروه قرار گرفت.

تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس شاخص های تحمل به خشکی و رسم بای پلات نشان داد که  ژنوتیپ های   FAROKH – Hysun33  و RF81-131/1*AF81-222 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به خشکی و دارای پتانسیل عملکرد بالا انتخاب شدند. هیبرید های RF81-65*AF80-429/2/3- F- hybrid- RF81-74*AF80-460/2/1 در هردو شرایط از عملکرد دانه پایینی برخوردار بودند.

لغات کلیدی: تنش، هیبرید، آفتابگردان، رقم، ژنوتیپ.

فهرست مطالب

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….3

کلیات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………4

1-اهمیت دانه های روغنی………………………………………………………………………………………………………………..5

2-پیشینه آفتابگردان………………………………………………………………………………………………………………………….7

3- گیاه شناسی آفتابگردان………………………………………………………………………………………………………………. 7

4- خصوصیات اندام های گیاه آفتابگردان……………………………………………………………………………………………8

5-میزان آب مورد نیاز گیاه آفتابگردان…………………………………………………………………………………………………9

6-اجزاء عملکرد آفتابگردان…………………………………………………. ………………………………………………………..10

7- نقش و اهمیت آب در گیاه……………………………………….  ……………………………………………………………..11

8- تنش های محیطی……………………………………………………………………………………………………………………..12

9-1- تنش محیطی………………………………………………………………………………………………………………………..13

9-1-1- تعریف تنش محیطی………………………………………………………………………………………………………….13

9-1-2- مفهوم مقاومت به خشکی…………………………………………………………………………………………………..13

9-1-3- تقسیم بندی خشکی بر اساس زمان…………………………………………………………………………………….14

9-1-4- سازو کار های فیزیو لوژیک مقاومت به خشکی……………………………………………………………………15

9-1-5- پاسخ های فیزیو لوژیک به خشکی……………………………………………………………………………………..16

10- روش های اصلاحی………………………………………………………………………………………………………………..16

10-1- روشهای اصلاحی جهت تهیه  واریته های پر محصول تحت تنش خشکی…………………………………17

11-اصلاح برای مقاومت به خشکی…………………………………………………………………………………………………18

12-روشهای ارزیابی مقاومت به خشکی………………………………………………………………………………. …………19

13- رهیافت زیست فناوری برای مقاومت به خشکی………………………………………………………………………  20

14- انواع مکانیسم مقاومت به خشکی……………………………………………………………………………………………..20

 15- اجتناب از خشکی………………………………………………………………………………………………………………… 21

16- تحمل خشکی………………………………………………………………………………………………………………………..22 17-فرار از خشکی………………………………………………………………………………………………………………………. 23

فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………………………24

2-1-بررسی مطالعات انجام شده مرتبط با تنش کم آبی در آفتابگردان…………………………………………………..25

2-2- شاخص های مقاومت به خشکی…………………………………………………………………………………………….28

2-2-1- شاخص حساسیت به تنش( SSI)…………………………………………………………………………………. …..28

2-2-2-شاخص تحمل (TOL)………………………………………………………………………………………………. ……..29

2-2-3-شاخص بهره وری متوسط(MP )………………………………………………………………………………………..29

2-2-4-شاخص میانگین هندسی بهره وری( GMP)…………………………………………………………………………30

2-2-5-شاخص تحمل به تنش( STI)……………………………………………………………………………………………..30

2-2-6-شاخص میانگین هارمونیک( HARM)………………………………………………………………………. ……….30

2-2-7-شاخص عملکرد(YI)……………………………………………………………………………………………… …………31

2-2-8-شاخص پایداری عملکرد( YSI)……………………………………………………………………………….. ……….31

3-مطالعات  مربوط به ارزیابی شاخص های مقاومت به خشکی در آفتابگردان………………………………. …….31

4-روش های آماری در اصلاح نباتات………………………………………………………………………………………………32

4-2-1- تجزیه علیت………………………………………………………………………………………………… …………………32

4-2-2-تجزیه به مولفه های اصلی(PCA )……………………………………………………….. ……………………………33

4-2-3- تابع تشخیص……………………………………………………………………………………………….. ………………..34

4-2-4- تجزیه کلاستر……………………………………………………………………………………………… ………………….34

4-2-5- نمایش گرافیکی بای پلات با استفاده  از تجزیه  به مولفه های اصلی……………………………………….35

4-2-6- تجزیه به عامل ها………………………………………………………………………………………….. ………………. 35

فصل سوم………………………………………………………………………………………………………….. ……………………….36

3-1-مواد وروشها………………………………………………………………………………………………… ……………………..37

3-1-1-مشخصات محل اجرای طرح……………………………………………………………………………………………….37

3-2- مواد گیاهی و عملیات زراعی…………………………………………………………………….. …………………………39

3-3- صفات مورد ارزیابی………………………………………………………………………… ………………………………… 39

3-4-صفات مورد ارزیابی……………………………………………………………………………………………………………….40

3-4-1-عملکرد  دانه در شرایط  تنش و غیر تنش……………………………………………………………………………..40

 3-4-2- ارتفاع بوته………………………………… ………………………………………………………………………………….40

3-4-3-قطر طبق……………………………………………………………………………….. ………………………………………..41

3-4-4-وزن هزار دانه……………………………………. …………………………………………………………………………….41

3-4-5-تعدادبرگ در بوته……………………………………………………………………………. ……………………………….41

3-4-6-تعداد روز تا شروع گلدهی………………………………………………………………………………………………….41

3-4-7-تعداد روز تا پایان گلدهی…………………………………………………………………… …………………………….41

3-4-8- تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک………………………………………………… ………………………………….41

3-5- تجزیه و تحلیل  های آماری……………………………………………………………………. ……………………………42

فصل چهارم…………………………………………………………………………………………………………….. ………………….43

4-1- نتایج و بحث…………………………………………………………………………………………………………. …………..44

4-1-1- میانگین مربعات صفات اتدازه گیری شده در تجزیه مرکب داده ها……………………………… …………44

4-1-2- بررسی نتایج  حاصل از  مقایسه میانگین ارقام  برای شرایط تنش و بدون تنش…………………………46

4-2- ضرایب همبستگی بین صفات مطالعه شده در شرایط تنش و نرمال ……………………………. …………….48

4-2-1-شرایط تنش……………………………………………………………………………………………………………… ……..48

4-2-2-شرایط بدون تنش…………………………………………………………………………………………………. ………….49

4-3-رگرسیون گام به گام برای صفات مورد مطالعه در شرایط تنش…………………………………. ………………..52

4-4-رگرسیون گام به گام برای صفات  مورد مطالعه در شرایط  بدون تنش…………………….. ………………….54

4-5- تجزیه علیت…………… ………………………………………………………………………………………………. ………..55

4-5-1 تجزیه علیت عملکرد در شرایط غیر تنش………………………………………………………………………………55

4-6- تجزیه کلاستر بر اساس صفات وارد شده در مدل رگرسیون عملکرد دانه در شرایط تنش………………57

4-7-تجزیه کلاستر براساس  صفات وارد شده در مدل رگرسیون عملکرد دانه در شرایط نرمال………………59

4-7-1-.مقایسه تجزیه کلاستر در شرایط تنش و نرمال………………………………………………………………………59

4-8- نتایج بررسی شاخص های مقاومت به خشکی ………………………………………………………………….. …..61

4-9- همبستگی شاخص های مقاومت به خشکی……………………………………………………………………………..64

4-10- تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس شاخص های مقاومت به خشکی………….. ………………………….66

5- جمع بندی و نتایج……………………………………………………………………………………………………………… …..69

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………….71

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

جدول 3-1- موقعیت جغرافیایی ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد غرب………………………………….. ……………….37

جدول 3-2- مشخصات آب و هوایی منطقه مورد مطالعه در سال زراعی 91-92………………………. …………38

جدول 3-3- فهرست هیبرید های مورد ارزیابی آفتابگردان…………………………………………………….. …………40

جدول 4-1- میانگین مربعات صفات اندازه گیری شده در تجزیه مرکب داده ها…………………… ……………..45

جدول 4-2- میانگین صفات اندازه گیری شده  تحت شرایط نرمال و تنش خشکی……………………………….47

جدول 4-3- ضرایب همبستگی پیرسون بین صفات مورد مطالعه  در شرایط تنش…………………… …………..50

جدول 4-4- ضرایب همبستگی پیرسون بین صفات مورد مطالعه در شرایط بدون تنش………………………….51

جدول 4-5- تجزیه واریانس رگرسیون گام به گام  برای صفات  مورد بررسی در شرایط تنش………………..53

جدول 4-6-  ضرایب b ، مقدار t  و سطح احتمال صفات وارد شده در مدل رگرسیون  گام به گام برای عملکرد دانه در شرایط تنش………………………………………………………………………………………………… ………..53

جدول 4-7-.نتایج تجزیه علیت  عملکرد دانه براساس وزن هزار دانه و تعداد دانه در طبق……………………..54

جدول 4-8- نجزیه رگرسیون گام به گام در شرایط نرمال………………………………………….. …………………… 55

جدول 4-9- ضرایب b، مقدار t ، VIF و سطح احتمال صفات وارد شده  در مدل رگرسیون………………….56

جدول 4-10- تجزیه تابع تشخیص در مدل رگرسییون گام به گام در شرایط تنش……………………….. ………58

جدول 4-11- تجزیه واریانس رگرسیون گام به گام  برای صفات مورد بررسی در شرایط نرمال……………..60

جدول 4-12- مقادیر  شاخص های مقاومت به خشکی در هیبرید های آفتابگردان………….. …………………..63

جدول 4-13- ضرایب همبستگی پیرسون بر اساس  شاخص های  مقاومت به خشکی………………………… 65

جدول 4-14-  مقادیر بار عاملی  شاخص های مقاومت به  خشکی در دو مولفه اول ……………………………67

فهرست اشکال و نمودار ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

شکل 4-1- دندو گرام حاصل از تجزیه  خوشه ای برای صفات وارد شده در مدل رگرسیون گام به گام در شرایط تنش……………………………………………………………………………………………… ………………………………….58

شکل 4-2- دندوگرام حاصل از تجزیه خوشه ای برای صفات وارد شده در مدل رگرسیون گام به گام در شرایط آبیاری کامل/……………………………………………………………………………………………………………………….60

شکل 4-3- نمودار نمایش بای پلات ژنوتیپ ها براساس اولین و دومین مولفه اصلی برای شاخص های مقاومت به خشکی…………………………………………………………………………………………………………. . …………..68

 

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo