%31تخفیف

مطالعه تاثیر گنبد نمکی کرسیا داراب بر منابع آبی مجاور  

کارشناسی ارشد در رشته‌ی

 زمین­شناسی- آب‌شناسی

 

 

مطالعه تاثیر گنبد نمکی کرسیا داراب بر منابع آبی مجاور

 

چکیده

کلیدواژگان: گنبد نمکی- کرسیا- آبخوان

شور شدن آب­های سطحی و زیرزمینی از مهمترین چالش های رو به رشد حفظ منابع آبی در کشورهایی با موقعیت آب و هوایی گرم و خشک می باشد و این موضوع در جنوب ایران به علت درصد بالای رخنمون گنبدهای نمکی تشدید شده است.عملکرد گسل­هایی مانند قطر-کازرون و کره بس در بخش جنوبی کشور و قرار گیری سازندتبخیری هرمز در این منطقه موجب رخنمون تعدادزیادی گنبد نمکی شده که تعداد زیادی ازآن­ها در استان فارس واقع شده­است.

دشت داراب از قطب­های مهم کشاورزی استان فارس محسوب می شود و همچنین در ناحیه آب و هوایی گرم و خشک قرار گرفته­است، لذا حفظ منابع آبی در این منطقه ازاهمیت ویژه­ای برخوردار است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر گنبد نمکی کرسیا داراب بر منابع آبی مجاور آن می­باشد.

براساس بررسی­های ژئومورفولوژیکی، زمین­شناسی، هیدروژئولوژیکی و هیدروشیمی یون­های اصلی و فرعی و مطالعات ایزوتوپی  تاثیر سطحی و زیرسطحی این گنبد نمکی بر آبخوان­های مجاور تعیین گردید و مشخص شد که گنبد نمکی کرسیا آبخوان­ آبرفتی در غرب خود را به صورت زیر سطحی تحت تاثیر قرار داده­است. همچنین با بررسی پیزومترهایی که در جنوب گنبد نمکی کرسیا در آبرفت حفر گردیده بود تعیین شد که گنبد نمکی  آبرفت جنوب خود را به صورت سطحی تحت تاثیر قرار داده­است. همچنین در شرق گنبد نمکی کرسیا، شورابه گنبد نمکی درون آهک نفوذ کرده و سپس وارد آبرفت مجاور گردیده و آبخوان آبرفتی در شرق خود را به صورت غیر مستقیم تحت تاثیر قرار داده است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1- سنگ نمک…. 3

1 – 2 – انحلال نمک…. 3

1 – 3 – حلالیت هالیت.. 4

1-4 – شوری و انواع آن. 6

1 – 5 – تعیین منابع شوری. 6

1 – 6- روش های شیمیایی تعیین انحلال نمک.. 7

1 – 7 – روش های ایزوتوپی تشخیص انحلال نمک.. 18

1 – 8 – گنبد های نمکی. 24

1 – 9 – مکانیزم تشکیل گنبد های نمکی در ایران. 26

1 – 10 – عوامل موثر در تشكيل دياپيرهاي نمكي. 26

1 – 11 – منشا گنبد‌های نمکی. 27

1 – 12 – چینه شناسی و تکتونیک گنبدهای نمکی. 28

1 – 13 – زمین ریخت شناسی گنبد های نمکی. 30

1 – 14-  هیدروژئولوژی گنبدهای نمکی. 33

1 – 15 – پراکندگی گنبد های نمکی در جهان. 37

1 – 16 – گنبدهای نمکی ایران. 38

1-17-  مطالعه گنبدهای نمکی استان فارس.. 40

1-18- مروری بر پژوهش های گذشته. 44

فصل دوم: منطقه مورد مطالعه

2-1- موقعیت جغرافیایی گنبد نمکی کرسیا 47

2-2- زمین شناسی منطقه. 48

2-3- زمین شناسی عمومی دشت داراب 53

2-4- ریختار دشت داراب… 54

2-5-  قسمت های مختلف دشت داراب 56

2-6- چشمه های پیرامون دشت داراب 56

2-7- ساختار دشت داراب 57

2-8- پایانه دارابدشت و خروجی آن.. 58

2-9- چینه شناسی منطقه مورد مطالعه 58

2-9-1- سری هرمز. 58

2-9-2- سازند سروک (SV) 65

2-9-3- واحد رادیولاریتی (Rd) 65

2-9-4- سازند تربور (Kt) 66

2-9-5- سازند ساچون 66

2-9-6- سازند جهرم 66

2-9-7- سازند آسماری 67

2-9-8- سازند رازک 67

2-9-9- سازند آغا جاری 67

2-9-10- کنگلومرای بختیاری 68

2-10- بارندگی  در ایستگاه‌های هواشناسی در محدوده داراب بارندگی ماهانه. 69

2-11- نمودار بارندگی-ارتفاع. 71

فصل سوم: روش مطالعه

3-1- تهیه نقشه زمین شناسی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) 73

3- 2- محل های نمونه برداری و پارامترهای هیدروشیمیایی اندازه گیری شده 74

3 – 3 – روش نمونه برداری.. 77

3 – 4 – اندازه گیری پارامترهای هیدروشیمیایی.. 79

3 – 4 – 1 – اندازه گیری هدایت الکتریکی (EC) و درجه حرارت (T) 79

3 – 4 – 2 – اندازه گیری آنیون ها 80

3 – 4 – 2 – 1 –اندازه گیری یون کربنات (CO32-) 80

3 – 4 – 2 – 2 – اندازه گیری یون بیکربنات (HCO3) 80

3 – 4 – 2 – 3 – اندازه گیری یون کلر (Cl) 80

3 – 4 – 2 – 4 –اندازه گیری یون سولفات (SO42-) 80

3 – 4 – 3 – اندازه گیری کاتیون ها 81

3 – 4 – 3 – 1 – اندازه گیری یون کلسیم (Ca+2) 81

3 – 4 – 3 – 2 – اندازه گیری یون منیزیم (Mg2+) 81

3 – 4 – 3 – 3 – اندازه گیری یون های سدیم (Na+) و پتاسیم (K+) 81

3 – 5 – محاسبه درصد خطای آزمایش…. 82

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- گنبد نمکی کرسیا 84

4-2- موقعیت چشمه های شورابه و چشمه های کارستی منطقه مورد مطالعه. 86

4-3- آنالیز یون های اصلی. 87

4-4- آنالیز عناصر فرعی و کمیاب.. 91

4-5- آنالیز ایزوتوپی. 98

4-6- آبخوان های مجاور گنبد نمکی کرسیا 100

4-6-1-  آبخوان آهکی میلک…. 100

4-6-1-1- محل تخلیه آبخوان.. 101

4-6-1-2- تاثیر گنبد نمکی کرسیا بر  آهک میلک…. 102

4-6-1-3- توزیع شوری در شرق گنبد نمکی.. 103

4-6-1-4- نسبت های یونی.. 105

4-6-1-5- بررسی نتایج ایزوتوپی در تعیین منشا شوری.. 110

4-6-1-6-  بررسی تبادل کاتیونی در چاه w2.. 111

4-6-1-8- بررسی پدیده اختلاط در چاههای w2,ww67,ww68.. 112

4-6-1-9- نحوهی تاثیرگذاری گنبد نمکی کرسیا بر آبخوان آهکی میلک…. 115

4-6-1-10- مدل پیشنهادی جریان در کوه میلک…. 118

4-6-1- آبخوان آهکی شاه نشین.. 123

4-6-2-1- محل تخلیه آبخوان آهکی شاه نشین.. 124

4-6-2-2- تاثیر گنبد نمکی کرسیا بر  آهک شاه نشین.. 125

4-6-2-3- مدل عمومی جریان در آبخوان شاه نشین.. 126

4-6-1- آبرفت دشت داراب… 133

4-6-3-1- بررسی چاه‌های موجود در آبرفت دشت داراب… 135

4-6-3-2- بررسی نقشه هم تراز آب زیرزمینی در دشت داراب : 138

4-6-3-3- عمق سطح ایستابی در دشت داراب… 140

4-6-3-4- تیپ آب در دشت داراب نمودار پایپر  مربوط به نمونه های

آنالیز شده در آلمان.. 143

4-6-3-5- توزیع شوری در آبهای زیرزمینی آبرفت دشت داراب… 144

4-6-3-6- تاثیر گنبد نمکی کرسیا بر آبرفت دشت داراب… 148

4-6-3-7- بررسی نسبت های یونی.. 152

4-6-3-10- بررسی ایزوتوپی در نمونه ی  w 19 و w 24 در آبرفت دشت

داراب… 155

4-6-3-11- تاثیر گنبد نمکی کرسیا بر آبخوان آبرفتی در شرق.. 156

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-نتیجه گیری.. 160

5-2- پیشنهادات… 162

منابع

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 161

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………. 163

چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                       صفحه

جدول 1-1- قابلیت انحلال کانیهایی که به صورت متجانس حل میشوند. 5

جدول1-2 – پارامترهاي شيميايي پیشنهاد شده جهت تفکیک منابع شوري.. 7

جدول 1-3- تقسیم بندی گنبدها از نظر فعالیت (گروه فعال) 31

جدول1-4 – تقسیم بندی گنبدهای نمکی از نظر فعالیت (گروه غیر فعال) 32

جدول1- 5 –  تقسيم بندي آبهاي زيرزميني بر اساس كل مواد جامد محلول 36

جدول4-6 – نتایج آنالیز یونهای اصلی نمونه های برداشت شده از محدوده کرسیا 88

جدول4- 7 – نتایج آنالیز یونهای اصلی نمونه های برداشت شده از محدوده کرسیا 90

جدول4- 8 – نتایج آنالیز ICP-MS نمونه های برداشت شده از محدوده کرسیا، بر

حسب  ppb)) 94

جدول4- 9- نتایج کروماتوگرافی یونی نمونه های برداشت شده از محدوده کرسیا 98

جدول4- 10 –نتایج آنالیز ایزوتوپی (S:چشمه،W:چاه،R:آب رودخانه رودبال) 99

جدول4-11- هدایت الکتریکی و دبی چشمه های شاهیجان و کرسیا در سال 1364. 102

جدول4-12 – نتایج آنالیز یون های اصلی در شرق گنبد نمکی.. 103

جدول4-13- بررسی تبادل کاتیونی در چاه w2. 112

جدول 4-15- نتایج بررسی اختلاط در نمونه های w2,ww67,ww68. 114

جدول4-16- جدول بارندگی – ارتفاع در ایستگاه های هواشناسی.. 119

جدول4- 17- نتایج بررسی بیلان در آهک میلک  طی سال های 63-. 120

جدول4-18- محاسبه دبی خروجی از آهک میلک طی سال های 92-82. 121

جدول 4-19- آنالیز یون های اصلی چشمه گلابی(S4) 126

جدول 4-20- نتایج بررسی بیلان در آهک شاه نشین.. 128

جدول21-4- نتایج آنالیز یون های اصلی در چاه های آبرفتی.. 137

جدول4- 22- چاه اکتشافی شماره 1. 150

جدول4- 23- چاه اکتشافی شماره 2. 151

فهرست شکل‌ها

عنوان                                                                                    صفحه

 

شکل 1-1- افزایش حلالیت هالیت با افزایش درجه حرارت بر حسب میلیگرم بر لیتر

   و درصد وزنی.. 5

شکل1- 2- ترکیب نسبت وزنی سدیم به کلر برای شورابه های میادین نفتی.. 8

شکل1- 3 – نسبت مولی (Ca+Mg)/SO4 در مقابل Na/Cl 10

شکل 1-4 – منحنی های اختلاط برای آب های شیرین و منابع شوری مختلف… 11

شکل 1-5- پراکندگی نقاط در شورابه های انحلال نمک (گروهA) بسیار کمتر از

   شورابه های حوض های عمیق (گروهC) 12

شکل 1-7 – گروهA ، انحلال هالیت – گروهC، آب حوزهای عمیق – گروهB، مخلوط

  گروهA.. 14

شکل1- 8 – تفکیک بین آب های حاصل از انحلال نمک و شورابه های میادین نفتی

    با استفاده از نسبت وزنی ید به کلر. 15

شکل1- 9 – تعیین منبع شوری با استفاده از نسبت ید به کلر. 16

شکل 1-10 – طبقه بندی آب شور براساس مقدار TDS و Br 17

شکل1- 11 – دیاگرام piper تغییر یافته برای ترکیب شیمیایی چشمه های شور و

     آب های سطحی …………………………………………………………………………………………

شکل1- 12 –  نمایش Meteoric Water Line و انحراف آن به وسیله ی تبخیر. 19

شکل1- 13 – تفکیک آبهای تغذیه محلی از آب های غیر محلی.. 21

شکل1- 14 – ترکیب ایزوتوپ های محیطی آبهای زیرزیمنی.. 22

شکل1- 15 – (a) ارتباط بین  اکسیژن 18 با عمق و (b) کلر با عمق.. 23

شکل1- 16- نقشه ی پراکندگی سن نهشته های تبخیری جهان.. 37

شکل1- 17- پراکندگی گنبد های نمکی جنوب ایران.. 39

شکل1- 18 –  نقشه نشان دهنده حوضه تبخیری هرمز و توزیع دیاپیرهای نمکی

    رخنمون یافته و مدفون در کمربند چین – راندگی زاگرس و حوضه خلیج               فارس 41

شکل1- 19 – گنبدهای نمکی استان فارس (نکویی 1392) 42

شکل1- 20 –  گنبدهای نمکی مورد مطالعه در پایان نامه های مهدی زاده (1391) و

   نکویی (1392) 42

شکل1- 21 –  نقشه پراکندگی گنبدهای نمکی استان فارس… 43

شکل1- 22 – راه های دسترسی به گنبدهای نمکی استان فارس… 43

شکل2- 23 – موقعیت گنبد نمکی کرسیا در سیستم مختصات  UTM… 47

شکل2-24 – موقعیت ساختمانی گنبد نمکی کرسیا، و سازند های اطراف آن.. 48

شکل2-25 – موقعیت گسل های تراستی محدوده گنبد نمکی کرسیا 50

شکل2-26 – موقعیت گسل های نرمال محدوده گنبد نمکی کرسیا 52

شکل2- 28- تصویر شماتیک ستون چینه شناسی هرمز. 64

شکل2- 29 – متوسط بارندگی ایستگاه های مختلف در دشت داراب طی

  سال های 90-80. 68

شکل2- 30- متوسط ماهانه بارندگی در ایستگاه درب قلعه طی سال های 90-80. 69

شکل2- 31- متوسط ماهانه بارندگی در ایستگاه ده خیر طی سال های 90-80. 70

شکل2- 32- متوسط ماهانه بارندگی در ایستگاه گوزون طی سال های 90-80. 70

شکل2- 33- نمودار بارندگی – ارتفاع مربوط به ایستگاه های هواشناسی منطقه مورد

  مطالعه. 71

شکل3- 34 – نقشه زمین شناسی گنبد نمکی کرسیا داراب.. 73

شکل3- 35 – موقعیت نقاط نمونه برداری برای آنالیز یون های اصلی.. 75

شکل3-36  – موقعیت نمونههای برداشت شده برای آنالیز عناصر فرعی و کمیاب.. 76

شکل3- 37- موقعیت نمونه های برداشت شده برای آنالیز ایزوتوپی.. 76

شکل3- 38 – ظروف نمونه حاوی نمونه های ایزوتوپی گنبد نمکی کرسیا و کرمستج لار. 78

شکل3- 39- نمونه برداری از چاه در جنوب گنبد نمکی کرسیا 79

شکل4- 40 –نیمرخ ارتفاعی گنبد نمکی کرسیا داراب در دو جهت AB,CD.. 85

شکل4-41- نمایی از گنبد نمکی کرسیا و جهت شورابه ها به سمت جنوب.. 86

شکل4-42- موقعیت چشمه های شورابه و تمرکز آنها در شرق گنبد نمکی.. 87

شکل4- 43 – موقعیت نقاط نمونه برداری برای آنالیز یون های اصلی.. 88

شکل4-44 – موقعیت داده های عناصر فرعی و کمیاب.. 93

شکل4- 45- موقعیت نمونه های ایزوتوپی.. 99

شکل4-46- موقعیت آبخوان های مجاور گنبد نمکی کرسیا 100

شکل4- 47- آهک تربور کوه میلک در شرق گنبد نمکی کرسیا 101

شکل4-48- موقعیت چشمه های کرسیا و شاهیجان.. 102

شکل4-49 – نقشه پراکندگی هدایت الکتریکی بر حسب میلی زیمنس بر سانتی متر. 104

شکل4-50 – نقشه تیپ آب در شرق گنبد نمکی.. 104

شکل4-51 – نقشه پراکندگی غلظت کلر بر حسب میلی اکی والان بر لیتر. 105

شکل4-52 – نقشه پراکندگی نسبت  مولی سدیم به کلر. 106

شکل4-53 – نمودار نسبت مولی سدیم به کلر در نمونه های برداشتی از شرق گنبد. 107

شکل4-54- نمودار نسبت مولی سولفات به کلر در نمونه های مختلف… 108

شکل4-55- نقشه پراکندگی نسبت وزنی برم به کلر. 109

شکل4-56- نقشه پراکندگی نسبت لیتیم به کلر. 109

شکل4-58- موقعیت چاه های w2,w8 در شرق گنبد نمکی.. 111

شکل4- 59- موقعیت نقاطی که پدیده اختلاط در آن ها مورد بررسی قرار گرفته شد. 113

شکل4-61- موقعیت محل مقطع زمین شناسی در جهت AB.. 116

شکل4-62- آبرفت دره کرسیا 116

شکل4-63- موقعیت گسل های F1,F2  و آبخوان آهکی a. 117

شکل4-64- عبور شورابه چشمه  از روی آهک تربور و نفوذ آن از طریق شکستگی های

آهک در دره ی کرسیا 118

شکل4-65- موقعیت چشمه های کرسیا و شاهیجان و آهک تغذیه کننده این چشمه ها 119

شکل4-66- نمودار بارندگی – ارتفاع در ایستگاه های محدوده مورد مطالعه در

   سال های 1363-1355. 120

شکل4-67- مدل عمومی جریان در کوه میلک… 122

شکل4- 68- آهک تربور تاقدیس شاه نشین در غرب گنبد نمکی کرسیا 124

شکل4-69- موقعیت چشمه گلابی در دامنه تاقدیس شاه نشین.. 125

شکل4-70- نمودار ایزوتوپی O18  نسبت به دوتریوم. 126

شکل4-71- موقعیت چشمه ی گلابی و آهک های تغذیه کننده این چشمه. 127

شکل4-72- نمودار بارندگی – ارتفاع در ایستگاه های محدوده مورد مطالعه طی

  سال های 1382-1392. 127

شکل4-73- نیمرخ ارتفاعی از چشمه گلابی تا آهک تاربور تغذیه کنندهa4)) 129

شکل4-74- موقعیت منطقه ای که مقطع زمین شناسی تهیه گردید. 130

شکل4-75- مقطع زمین شناسی در جهت AB- موقعیت چشمه گلابی.. 130

شکل4-76- موقعیت آهک سروک و جهت شیب لایه ها 131

شکل4-77- مدل عمومی جریان در آبخوان آهکی شاه نشین.. 132

شکل4-78- موقعیت گنبد نمکی کرسیا ودشت داراب.. 134

شکل4-79- موقعیت گنبد نمکی کرسیا ودشت داراب  بر روی نقشه زمین شناسی.. 134

شکل4-80- موقعیت چاه های نمونه برداری شده در آبرفت… 136

شکل4=81-نقشه جهت عمومی جریان آب زیرزمینی در محدوده دشت داراب.. 139

شکل4-82- عمق سطح ایستابی در چاه های مشاهده ای در سال 92 بر اساس اطلاعات

    سازمان آب.. 141

شکل4-83- نقشه هم عمق  آب زیرزمینی در محدوده دشت داراب.. 141

شکل4-84- نقشه تیپ آب با استفاده از داده های سازمان آب منطقه ای فارس… 142

شکل4-85- تیپ آب در دشت داراب.. 143

شکل4-86- نمودار پایپر مربوط به نمونه های آنالیز شده در آلمان.. 144

شکل4-87- نقشه پراکندگی هدایت الکتریکی  نمونه های برداشت شده توسط سازمان                                           آب 145

شکل4- 88- نقشه پراکندگی هدایت الکتریکی نمونه های برداشت شده در

    اردیبهشت 92و93. 145

شکل4-89- انطباق چاه های با EC بالا با خط عمق کمتر از 10 متر. 146

شکل4-90- نقشه پراکندگی غلظت کلر بر حسب میلی گرم بر لیتر بر اساس داده های

    سازمان آب.. 147

شکل4-91- نقشه پراکندگی غلظت یون کلر در نمونه های برداشته در اردیبهشت ماه… 147

شکل4-93- ورود شورابه گنبد نمکی کرسیا به دشت داراب از طریق دره کرسیا 148

شکل4-94- ورود شورابه گنبد نمکی کرسیا به دشت داراب 149

شکل4- 95 – تصویر شوره زار ایجاد شده در جنوب گنبد نمکی.. 149

شکل4-96- موقعیت پیزومتر P1وP2  در پایین دست گنبد نمکی کرسیا 151

شکل4-97- نقشه پراکندگی نسبت مولی سدیم به کلر. 152

شکل4-98- نمودار نسبت وزنی برم به کلر در نمونه های موجود در آبرفت… 153

شکل4-99- نسبت وزنی برم به کلر در نمونه های موجود در آبرفت… 153

شکل4-100- نمودار مولی لیتیم به کلر در نمونه های موجود در آبرفت… 154

شکل4-101- نسبت مولی لیتیم به کلر در نمونه های موجود در آبرفت… 154

شکل4-102- موقعیت چاه w19  و چاه w24 در آبرفت دشت داراب.. 155

شکل4-103 – نمودار اکسیژن18 نسب به دوتریوم. 155

شکل4-104- موقعیت نقاط تحت تاثیر گنبد نمکی کرسیا 156

شکل4-105- نحوه تاثیر گذاری گنبد نمکی بر آبخوان مجاور. 158

1 دیدگاه برای مطالعه تاثیر گنبد نمکی کرسیا داراب بر منابع آبی مجاور  

  1. Frryev

    allergy pills for adults different types of allergy medicine can flonase make you sleepy

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo