مدیریت سرمایه درگردش و سودآوری Working Capital Managemen and Profitability

• مقدمه

بنگاههای اقتصادی حضور اثر بخش در عرصه اقتصادی دارند. این اثر بخشی به لحاظ مالی با دو شاخص قدرت نقدینگی و سودآوری تعیین می شود. سودآوری به اصطلاح علامت سلامت بنگاه و قدرت نقدینگی علامت ادامه حیات بنگاه اقتصادی است. به عبارت دیگر اگر شرکتی سودآور نباشد، بیمار است، ولی اگر نقدینگی نداشته باشد، بقای آن در خطر  است. گرچه هر دو این عوامل با اهمیت هستند، ولی نقدینگی از اهمیت بیشتری برخوردار است.[1]

در سالهای اخیر بسیاری از شرکتها با وضعیت نامناسب نقدینگی مواجه اند که بررسی عوامل مرتبط با این وضعیت حائز اهمیت است. مدیریت سرمایه در گردش کارا، به عنوان یکی از ابعاد مهم شیوه های مدیریت مالی، در همه اشکال سازمانی شناخته شده است. وجود ادبیات وسیع که بدان اشاره خواهد شد نشان می دهد که مدیریت سرمایه در گردش کارا، به طور مستقیم روی نقدینگی و سودآوری شرکتها تاثیر می گذارد .احتمال ورشكستگي براي شركتهايي كه در معرض مديريت نادرست سرمايه در گردش قرار دارند، حتي با وجود سودآوري مثبت، افزایش می یابد .مديريت سرمايه در گردش با داراييها و بدهي هاي جاري سروكار دارد. داراييهاي جاري يك شركت قسمت قابل توجهي از كل دارائي هاي آن را تشكيل مي دهد .سطوح بيش از حد دارائي هاي جاري مي تواند منجر به تحقق بازده سرمايه گذاري كمتر از حد متعارف شود .با وجود اين، شركتهايي كه دارائيهاي جاري كمي دارند در روند عادي عمليات، كمبودها و مشكلاتي خواهند داشت. مديريت سرمايه در گردش كارا، شامل برنامه ريزي وكنترل دارائي ها و بدهي هاي جاري به گونه اي است كه ريسك ناتواني در برآورده كردن تعهدات كوتاه مدت از يك طرف و اجتناب از سرمايه گذاري بيش از حد در دارائي های جاری را از طرف ديگر، برطر ف نمايد .[2]

یکی از معیارهای جامع مدیریت سرمایه در گردش، چرخه تبدیل به نقد[1] است، که همه جریانات مالی وابسته به موجودی کالا، دریافتنی ها و پرداختنی ها را در نظر می گیرد. پیوند سنتی بین چرخه تبدیل به نقد با سودآوری و ارزش شرکت این است که کاهش چرخه تبدیل به نقد، با کاهش مدت زمانی که وجوه نقد در سرمایه در گردش حبس می شود، ارزش بازار و سودآوری شرکت را افزایش می دهد. این امر می تواند با کوتاه شدن دوره تبدیل موجودیها، بوسیله فروش کالاها به مشتریان و کوتاه شدن دوره وصول مطالبات، با تسریع در وصول و با طولانی شدن دوره تعویق پرداختنی ها بوسیله تاخیر در پرداخت به تامین کنندگان تحقق یابد. از طرف دیگر کوتاه بودن چرخه تبدیل به نقد می تواند به سودآوری شرکت لطمه وارد کند. کاهش دوره تبدیل موجودیها می تواند هزینه های کمبود را افزایش دهد، کوتاه شدن دوره وصول دریافتنی ها باعث می شود شرکت مشتریان معتبرش را از دست دهد و طولانی شدن دوره تعویق پرداختنی ها می تواند به شهرت اعتباری شرکت صدمه وارد کند. بنابراین دستیابی به سطوح مطلوب موجودیها، دریافتنی و پرداختنی ها، هزینه های نگهداری و فرصت آنها را حداقل می کند و منجر به یک چرخه تبدیل به نقد بهینه می شود.[3]

مدیریت سرمایه در گردش، بعد از آشفتگی های مالی اواخر سال 2000، بیشتر مورد توجه محققین قرار گرفته است و نیاز به بررسی بیشتری نیز دارد.[4]

اهمیت سرمایه در گردش از این حقیقت نشات می گیرد که سطوح سرمایه در گردش، بر روی سودآوری و سطح ریسکی که شرکت می تواند متحمل شود و در نهایت بر ارزش شرکت موثر است. بحرانهای نقدینگی اخیر اهمیت مدیریت و کنترل سرمایه در گردش را پر رنگ تر می کند. مدیران برای رسیدن به سرمایه در گردش بهینه باید بده بستان بین بیشینه سازی سودآوری و نقدینگی را کنترل کنند. از یک مدیریت سرمایه در گردش بهینه انتظار می رود که به صورت مثبت برای شرکت ایجاد ارزش کند. تحقیقات تجربی در اقتصادهای پیشرفته دنیا نشان داد که مدیریت سرمایه در گردش کارا، ارزش بازار یک شرکت را افزایش می دهد و در نهایت تاثیر مثبتی بر ارزش صاحبان سهام دارد.[5]

هدف از این تحقیق بررسی این موضوع است که آیا مدیریت سرمایه در گردش تاثیری بر سودآوری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارد؟

[1] Cash Conversion Cycle