فهرست
چکيده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ج
فهرست……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ح
ليست اشکال…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ذ
ليست جداول…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ز
اصطلاحات و اختصارات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. س
فصل 1- کليات و پيشينه تحقيق…………………………………………………………………………………………………………….. 1
1-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2
1-2-بيان مساله…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3
1-3-اهداف تحقيق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 5
1-4-سؤال و فرضيه تحقيق……………………………………………………………………………………………………………………… 5
1-5-پيشينه تحقيق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 6
1-6-ساختار تحقيق……………………………………………………………………………………………………………………………… 10
فصل 2- مباني نظري تحقيق………………………………………………………………………………………………………………… 12
2-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 13
2-2-بحران…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 13
2-2-1-انواع بحران…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 14
2-3-زلزله و بحران ناشي از آن………………………………………………………………………………………………………………. 14
2-3-1-خطر زلزله……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15
2-3-2-منابع لرزه‌اي………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 16
2-3-3-شدت و بزرگي زلزله………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16
2-3-4-آسيب‌ها و خسارات ناشي از زلزله…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17
2-3-5-گسل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 19
2-4-مديريت بحران…………………………………………………………………………………………………………………………….. 19
2-4-1-اهداف مديريت بحران……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 20
2-4-2-فازهاي مديريت بحران…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 20
2-5-نقش GIS در مديريت بحران…………………………………………………………………………………………………………. 22
2-5-1-GIS و فاز کاهش اثرات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 23
2-5-2-GIS و فاز آمادگي…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 23
2-5-3-GIS و فاز پاسخگويي……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 24
2-5-4-GIS و فاز بازسازي……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24
2-6-نقش برنامه‌ريزي شهري در مديريت بحران………………………………………………………………………………………. 24
فصل 3- مواد و روش تحقيق………………………………………………………………………………………………………………… 26
3-1-موقعيت جغرافيايي منطقه…………………………………………………………………………………………………………….. 27
3-2-بررسي ساختار کالبدي منطقه……………………………………………………………………………………………………….. 27
3-2-1-بررسي کاربري‌هاي شهري…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 28
3-2-2-بررسي زيرساخت‌هاي شهري……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 29
3-3-ايجاد پايگاه اطلاعاتي……………………………………………………………………………………………………………………. 30
3-3-1-گردآوري و آماده‌سازي داده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 30
3-3-2-طراحي پايگاه اطلاعاتي………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 31
3-4-تلفيق روش تصميم‌گيري چندمعياره(MCDM) و سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS)…………………………….. 32
3-5-انتخاب معيارهاي ارزيابي آسيب‌پذيري و توليد نقشه‌هاي معيار…………………………………………………………… 33
3-5-1-آسيب‌پذيري ناشي از توپوگرافي و شيب………………………………………………………………………………………………………………………………… 34
3-5-2-آسيب‌پذيري ناشي از ساختار زمين‌شناسي………………………………………………………………………………………………………………………….. 35
3-5-3-آسيب‌پذيري ناشي از نزدیکی به گسل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36
3-5-4-آسيب‌پذيري ناشي از دوري از فضاهاي باز…………………………………………………………………………………………………………………………… 39
3-5-5-آسيب‌پذيري ناشي از جنس مصالح و عمر سازه‌ها…………………………………………………………………………………………………………….. 40
3-5-6-آسيب‌پذيري ناشي از ريزدانگي بافت ساختماني…………………………………………………………………………………………………………………. 41
3-5-7-آسيب‌پذيري ناشي از تعداد طبقات ساختمان……………………………………………………………………………………………………………………… 42
3-5-8-دسترسي به شبکه معابر و تأثير آن بر ميزان آسيب پذيري………………………………………………………………………………………….. 43
3-5-9-آسيب پذيري ناشي از ناسازگاري کاربري‌ها………………………………………………………………………………………………………………………… 45
3-5-10-آسيب پذيري ناشي از تراکم جمعيتي…………………………………………………………………………………………………………………………………. 46
3-6-وزن‌دهي معيارها و قواعد تصميم‌گيري چندمعياري…………………………………………………………………………… 48
3-6-1-روش مبتني بر مقايسه دوبه‌دو…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 48
3-7-راهبردهاي کاهش آسيب پذيري ناشي از زلزله…………………………………………………………………………………. 51
فصل 4- نتايج و يافته‌ها………………………………………………………………………………………………………………………. 52
4-1-تحليل آسيب‌پذيري در برابر زلزله به تفكيك شاخص‌هاي معرفي شده در تحقيق…………………………………… 53
4-1-1-آسيب‌پذيري ناشي از توپوگرافی و شیب………………………………………………………………………………………………………………………………… 53
4-1-2-آسيب‌پذيري ناشي از ساختار زمين‌شناسي………………………………………………………………………………………………………………………….. 55
4-1-3-آسيب‌پذيري ناشي از نزدیکی به گسل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56
4-1-4-آسيب‌پذيري ناشي از تراكم جمعيت……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57
4-1-5-آسيب‌پذيري ناشي از ميزان دسترسي به فضاهاي باز………………………………………………………………………………………………………. 59
4-1-6-آسيب‌پذيري ناشي ازعمر ساختمان‌ها و نوع سازه(مصالح)…………………………………………………………………………………………….. 60
4-1-7-آسيب‌پذيري ناشي از ريزدانگي بافت‌هاي ساختماني………………………………………………………………………………………………………… 62
4-1-8-آسيب‌پذيري ناشي از تعداد طبقات ساختمان……………………………………………………………………………………………………………………… 63
4-1-9-عدم دسترسي به معابر شهري و آسيب‌پذيري ناشي از زلزله…………………………………………………………………………………………. 65
4-1-10- آسيب پذيري ناشي از ناسازگاري کاربري‌هاي همجوار……………………………………………………………………………………………….. 66
4-1-11-آسيب پذيری ناشي از ترکيب متغيرها به روش AHP………………………………………………………………………………………………….. 68
4-2-عناصر سناريو جهت کاهش اثرات زلزله و آمادگی……………………………………………………………………………… 70
4-2-1-ساماندهي کاربري‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70
4-2-1-1-بيمارستان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 70
4-2-1-2-ايستگاه آتش نشانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 72
4-2-1-3-مراکز نظامي و انتظامي……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 74
4-2-1-4-پارک‌ها و فضای باز…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 75
4-2-1-5-ساماندهي سلسله مراتب معابر شهري……………………………………………………………………………………………………………………………….. 76
4-2-1-6-متعادل‌سازي تراکم جمعيت…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 77
4-2-1-7-تجميع و بلند مرتبه سازي…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78
4-2-1-8-بهسازي و مقاوم سازي زيرساخت‌ها………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79
4-2-1-9-آموزش همگاني…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79
4-2-1-10-نقشه جامع بحران……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 80
فصل 5- نتيجه‌گيري و پيشنهادات………………………………………………………………………………………………………. 81
5-1-جمع‌بندي و نتيجه‌گيري……………………………………………………………………………………………………………….. 82
5-2-آزمون فرضيات…………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
5-3-محدوديت‌هاي تحقيق…………………………………………………………………………………………………………………… 84
5-4-پيشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 86
ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91
صفحه |
شماره |
ليست اشکال
شکل 1- 1- الگوريتم مراحل اجراي تحقيق…………………………………………………………………………………………………. 11
شکل 2- 1- فازهاي مديريت بحران…………………………………………………………………………………………………………… 21
شکل 2- 2- نقش برنامه‌ريزي و طراحي شهري در مديريت بحران………………………………………………………………… 25
شکل 3- 1- محدوده مورد مطالعه(منطقه يک شهرداري تبريز) 27
شکل 3- 2- کاربري اراضي منطقه يک… 29
شکل 3- 3- چهارچوبي براي تحليل تصميم چندمعياري فضايي.. 33
شکل 3- 4- نقشه شیب منطقه يک… 34
شکل 3- 5- نقشه زمين‌شناسي منطقه يک… 35
شکل 3- 6- پراکندگي گسل‌هاي اطراف شهر تبريز. 37
شکل 3- 7- فضاهاي باز منطقه يک… 39
شکل 3- 8- ساختمان‌ها بر اساس مصالح و عمر سازه در منطقه يک… 40
شکل 3- 9- شبکه معابر شهري در منطقه يک… 43
شکل 3- 10- موقعيت نقاط خطرزا در منطقه يک… 45
شکل 3- 11- نقشه تراکم جمعيتي منطقه يک… 47
شکل 4- 1- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از شيب… 54
شکل 4- 2- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از شيب… 54
شکل 4- 3- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از ساختار زمين‌شناسي.. 55
شکل 4- 4- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از ساختار زمين‌شناسي.. 56
شکل 4- 5- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از نزديکي به گسل.. 57
شکل 4- 6- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از نزديکي به گسل.. 57
شکل 4- 7- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از افزايش تراکم جمعيت… 58
شکل 4- 8- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از افزايش تراکم جمعيت… 58
شکل 4- 9- نمودار آسيب پذيري ناشي از دوري از فضاهای باز عمومي.. 59
شکل 4- 10- نقشه آسيب پذيري ناشي از دوري از فضاهای باز عمومي.. 60
شکل 4- 11- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از نوع و قدمت سازه 61
شکل 4- 12- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از نوع و قدمت سازه 61
شکل 4- 13- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از ريزدانگي بافت… 62
شکل 4- 14- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از ريزدانگي بافت… 63
شکل 4- 15- نمودار آسيب‌پذيري ناشي از افزايش تعداد طبقات.. 64
شکل 4- 16- نقشه آسيب‌پذيري ناشي از افزايش تعداد طبقات.. 64
شکل 4- 17- نمودار دسترسي و تأثير آن بر ميزان آسيب پذيری.. 65
شکل 4- 18- نقشه دسترسي و تأثير آن بر ميزان آسيب پذيری.. 66
شکل 4- 19- نمودار آسيبب‌پذيري ناشي از ناسازگاري کاربري‌ها 67
شکل 4- 20- نقشه آسيبب‌پذيري ناشي از ناسازگاري کاربري‌ها 67
شکل 4- 21- نمودار آسيب‌پذيری ناشي از ترکيب متغيرها 68
شکل 4- 22- نقشه آسيب پذيری ناشي از ترکيب متغيرها 69
شکل 4- 23- توزيع مکاني بيمارستان‌هاي موجود و پيشنهادي.. 71
شکل 4- 24- توزيع مکاني ايستگاه‌هاي آتش‌نشاني موجود و پيشنهادي.. 73
شکل 4- 25- توزيع مکاني ايستگاه‌هاي پليس…. 74
شکل 4- 26- توزيع مکاني فضاهاي باز و کاربري‌هاي خطرزا 75
شکل 4- 27- شبکه معابر شهري موجود و پيشنهادي.. 76
شکل 4- 28- تراکم‌هاي متفاوت با تراکم متوسط جمعيتي.. 77
شکل 4- 29- مکان‌هاي پيشنهادي جهت ايجاد تراکم‌هاي جديد ساختماني.. 78
شکل 4- 30- منابع آب پيشنهادي در محدوده منطقه يک… 79
شکل 4- 31- نقشه جامع برنامه آمادگي و کاهش اثرات بحران زلزله در منطقه يک… 80
ليست جداول
صفحه |
شماره |
جدول 2- 1- انواع خرابيهاي زمين در زلزله. 17
جدول 3- 1- سطح و سهم کاربري‌هاي مختلف منطقه يک….. 28
جدول 3- 2- طبقات دسترسي به فضاي باز و آسيب‌پذيري… 39
جدول 3- 3- تعداد و درصد ساختمان‌هاي منطقه يک برحسب ساختار. 40
جدول 3- 4- تعداد و درصد ساختمان‌هاي منطقه يک بر حسب سال ساخت…. 40
جدول 3- 5- کلاس‌هاي عمر و مصالح ساختماني و آسيب‌پذيري… 41
جدول 3- 6- تعداد و درصد ساختمان‌هاي منطقه يک بر حسب تعداد طبقات… 42
جدول 3- 7- طبقات تعداد ساختمان‌ها و آسيب‌پذيري… 42
جدول 3- 8- تعداد و درصد ساختمان‌هاي منطقه يک بر حسب تعداد طبقات… 41
جدول 3- 9- کلاس‌هاي مساحت قطعات تفکيکي و آسيب‌پذيري… 42
جدول 3- 10- سلسله‌مراتب و عرض معابر شهري… 44
جدول 3- 11- درصد توزيع انواع شبکه معابر شهري در محدوده مطالعاتي… 44
جدول 3- 12- سلسله‌مراتب شهري و آسيب‌پذيري… 44
جدول 3- 13- فاصله از کاربري‌هاي خطرزا و آسيب‌پذيري… 46
جدول 3- 14- روند جمعيت پذيري شهري تبريز طي سالهاي (1385-1319) 46
جدول 3- 15- کلاس‌هاي تراکم جمعيت و آسيب‌پذيري ناشي از آن.. 47
جدول 3- 16- مساحت و درصد طبقات شیب منطقه يک….. 34
جدول 3- 17- کلاس‌هاي شيب و آسيب‌پذيري… 35
جدول 3- 18- سطح و درصد انواع سازند‌هاي زمين‌شناسي منطقه يک….. 35
جدول 3- 19- کلاس‌هاي ساختار ليتولوژيکي و آسيب‌پذيري… 36
جدول 3- 20- کلاس‌هاي فاصله از گسل و آسيب‌پذيري… 38
جدول 3- 21- ترجيحات AHP.. 49
جدول 3- 22- ميانگين ميزان اهميت عوامل مؤثر در آسيب پذيری روش AHP.. 50
جدول 4- 1- آسيب‌پذيري ناشي از شيب…. 53
جدول 4- 2- آسيب‌پذيري ناشي از ساختار زمين‌شناسي… 55
جدول 4- 3- آسيب‌پذيري ناشي از نزديکي به گسل… 56
جدول 4- 4- آسيب پذيري ناشي از تراکم جمعيتي… 58
جدول 4- 5- آسيب پذيري ناشي از دوري از فضاهای باز عمومي… 59
جدول 4- 6- آسيب‌پذيري ناشي از نوع و قدمت سازه. 61
جدول 4- 7- آسيب‌پذيري ناشي از ريزدانگي بافت…. 62
جدول 4- 8- آسيب‌پذيري ناشي از افزايش تعداد طبقات… 64
جدول 4- 9- دسترسي و تأثير آن بر ميزان آسيب پذيری… 65
جدول 4- 10- آسيبب‌پذيري ناشي از ناسازگاري کاربري‌ها 66
جدول 4- 11- آسيب پذيری ناشي از ترکيب متغيرها 68
جدول 4- 12- ضوابط مکان‌يابي و همجواري کاربري بيمارستان در مقياس منطقه. 70
جدول 4- 13- لايه‌هاي ورودي و وزن‌دهي آن‌ها جهت مکان‌يابي بيمارستان‌ها 71
جدول 4- 14- لايه‌هاي ورودي و وزن‌دهي آن‌ها جهت مکان‌يابي ايستگاه‌هاي آتش‌نشاني… 73
اصطلاحات و اختصارات
اختصارات |
اصطلاحات انگليسي |
معادل فارسي به كار رفته |
AHP |
Analytical Hierarchy Process |
تحليل سلسله مراتبي |
CR |
Consistency Ratio |
نسبت توافق |
DEM |
Digital Elevation Model |
مدل رقومي ارتفاع |
GIS |
Geographic Information System |
سامانه اطلاعات جغرافيايي |
GPS |
Global Positioning System |
سيستم تعيين موقعيت جهاني |
MADM |
Multi Attribute Decision Making |
تصميم‌گيري چند صفته |
MCDM |
Multi Criteria Decision Making |
تصميم‌گيري چند معياره |
MODM |
Multi Objective Decision Making |
تصميم‌گيري چند منظوره |
RMSE |
Root Mean Square Error |
مجذور ميانگين مربعات خطا |
RS |
Remote Sensing |
سنجش از دور |
SDI |
Spatial Data Infrastructure |
زيرساخت داده مکاني |
SMCDM |
Spatial Multi Criteria Decision Making |
تصميم‌گيري چندمعياره فضايي |
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.