%41تخفیف

ماهیت و گستره‌ی هدایت الهی و مسئله‌ی پلورالیزم

تعداد 330 صفحه فایل word

چکیده‌ی تحقیق

یکی از صفات فعلی خداوند هدایتگری او است. خدای متعال همه مخلوقات خود را در مقام خلقت هدایت نموده و تمام موجودات عالم مشمول هدایت تکوینی پروردگار هستند. ولی از میان موجودات، نوع انسان را علاوه بر چنین هدایتی، هدایت فطری کرده است. به این معنا که هر انسانی بر اساس سرشت خود یک سری امور حقیقی و بنیادی را ادراک کرده، و نسبت به حقیقت و کمالات معنوی گرایش درونی دارد. حتی از میان خود انسانها افرادی به خاطر لیاقت و کسب شایستگی از هدایت خاص خداوند نیز بهره مند می شوند.

همچنین خداوند متعال در هر دوره ای عموم ملل و اقوام را هدایت تشریعی نموده و برای سعادتشان از طریق رسولان خود به صورت مرحله ای معارف و قوانینی را در اختیارشان گذاشته، و همه را موظف نموده است که از آخرین قوانین او اطاعت کنند تا در طریق صراط مستقیم قرار گیرند، و اگرنه جزء گمراهان خواهند بود. 

و اما در مورد رابطه‌ی هدایت الهی با پلورالیزم دینی باید بگوییم که دین اسلام در بُعد معرفتی انحصارگرا است. و تمام علمای اسلام معتقدند که اسلام کاملترین و آخرین هدایت تشریعی الهی است که باید از آن تبعیت کرد، زیرا ادیان دیگر یا از ریشه باطلند و یا منسوخ شده اند، پس در صورت تبعیت از آنها نمی توان از عذاب الهی نجات یافت، مگر افرادی که جهلشان از روی تقصیر نیست، بلکه جاهلان قاصر و مستضعفان فکری هستند. و چون اکثر افراد بشر مستضعف فکری محسوب می شوند، به دلیل عدل و حکمت و رحمت خداوند، در صورت پایبندی آنها به فطرت و التزام به دین و باورهای خودشان، رستگار می شوند.

و لکن در این میان رویکرد دیگری است که از آن به عنوان شمول گرایی یاد می شود. شمول گرایی با این قرائت که تنها یک راه برای رستگاری وجود دارد که همه باید از آن اطاعت کنند، ولی خداوند متعال هدایت خود را به انحای گوناگون، در ادیان مختلف نیز قرار داده، مورد پذیرش اسلام است. شکی نیست که ادیان دیگر به ‌یک اندازه از هدایت حق  برخوردار نیستند. زیرا ریشه‌ی برخی از ادیان آسمانی و برخی دیگر غیر آسمانی است.

 

واژگان کلیدی: هدایت، ضلالت، تکوین، تشریع، فطرت، پلورالیزم، دین

 

فهرست مطالب

 

کلیات

موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 2

تعريف مساله………………………………………………………………………………………………………………. 2

سئوالهای تحقيق………………………………………………………………………………………………………….. 2

ضرورت انجام تحقيق…………………………………………………………………………………………………… 3

پیشینه‌ی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. 4

هدف تحقيق…………………………………………………………………………..…………………………………… 5

فرضيههاى تحقيق………………………………………………………………………………………………………… 6

جنبه نوآورى تحقيق…………………………………………………………………………………………………….. 7

روش تحقيق………………………………………………………………………………………………………………. 7

 روش گردآوری…………………………………………………………………………………………………………. 8

سازماندهی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 8

فصل اول: هادی و مضل بودن خدا

مقدمه فصل………………………………………………………………………………………………………………. 10

واژه شناسی و اصطلاح شناسی هدایت………………………………………………………………………….. 10

حقیقت و جایگاه هدایت…………………………………………………………………………………………….. 15

وجوب هدایت بر اساس رحمت و حکمت…………………………………………………………………….. 19

رابطه‌ی خلقت و ربوبیت با هدایت……………………………………………………………………………….. 23 انحصار هدایت در خدا………………………………………………………………………………………………. 26

 

گستره‌ی هدایت الهی………………………………………………………………………………………………….. 29

انواع هدایت الهی………………………………………………………………………………………………………. 37

الف: هدایت تکوینی عموم موجودات……………………………………………………………………………. 37

ب: هدایت تکوینی خصوص انسان……………………………………………………………………………….. 39

1- شامل عام؛ هدایت فطری………………………………………………………………………………………… 39

2- شامل خاص…………………………………………………………………………………………………………. 39

قسم اول: هدایت معصومین؛ ویژه رهبران الهی………………………………………………………………… 39

قسم دوم: هدایت غیر معصومین؛ مخصوص شایستگان……………………………………………………… 40

1- ویژه علماء؛ هدایت علمی………………………………………………………………………………………. 40

2- ویژه مؤمنین؛ هدایت معنوی……………………………………………………………………………………. 43

ج: هدایت تشریعی…………………………………………………………………………………………………….. 46

هدایت عام و خاص به سوی خدا…………………………………………………………………………………. 51

اضلال الهی………………………………………………………………………………………………………………. 55

حقیقت اضلال الهی……………………………………………………………………………………………………. 56

ضلالت امری عدمی……………………………………………………………………………………………………. 70

موانع هدایت الهی از نگاه قرآن کریم …………………………………………………………………………… 72

رابطه ی هدایت الهی با اختیار انسان…………………………………………………………………………….. 75

 

فصل دوم: هدایت فطری

مقدمه‌ی فصل………………………………………………………………………………………………………. 82

ماهیت فطرت………………………………………………………………………………………………………. 82

ويژگي‌هاي فطرت…………………………………………………………………………………………………. 87

الف: ذاتی و عمومی بودن………………………………………………………………………………………. 88

ب: فعال و ثابت بودن……………………………………………………………………………………………. 89

ج: حجیت و مقبولیت……………………………………………………………………………………………. 90

1- حجیت ادراک فطری………………………………………………………………………………………… 90  

2- حجیت احساس فطری……………………………………………………………………………………… 94

مقتضیات هدایت فطری…………………………………………………………………………………………. 95

1- کمال طلبی…………………………………………………………………………………………………….. 96 

2 – زیبایی خواهی………………………………………………………………………………………………. 97

3 – حقيقت‌‌ طلبی………………………………………………………………………………………………… 98

4- خیر طلبی و اجتناب از ضرر…………………………………………………………………………… 100

5- گرایش اخلاقی…………………………………………………………………………………………..…. 101

الف: حس شکرگزاری………………………………………………………………………………………… 102

ب: حس نوع دوستی………………………………………………………………………………………….. 103

ج: حس عدالت خواهی………………………………………………………………………………………. 105

  د: حس الگوپذيري………………………………..……………………………………………………….... 106

 6- جاودانگی‌خواهی…………………………………………………………………………………………. 107

فطری بودن دین………………………………………………………………………………………………… 109

هدایت به توحید اولین طلب فطرت دینی…………………………………………………………………… 116

هدایت فطری متقین قبل از هدایت قرآن……………………………………………………………………. 121

هدایت فطری انسان در قرآن……………………………………………………………………………………. 126

هدایت وجدان اخلاقی……………………………………………………………………………………………. 133

نمونه هایی از هدایت وجدان اخلاقی………………………………………………………………………… 138

الف: نظارت و قضاوت منصفانه وجدان…………………………………………………………………….. 138 

ب: سرزنش وجدان……………………………………………………………………………………………….. 139

ج: عذاب وجدان………………………………………………………………………………………………….. 140

د: غیر قابل تسلیم بودن وجدان……………………………………………………………………………….. 141

هدایت وجدان اخلاقی در قرآن و روایات………………………………………………………………… 141

ثابت و همگاني بودن وجدان اخلاقی………………………………………………………………………. 148

فصل سوم؛ هدایت تشریعی

مقدمه‌ی فصل………………………………………………………………………………………………………. 151

هدایت تشریعی به وسیله‌ی وحی……………………………………………………………………………. 151

وحی شناسی………………………………………………………………………………………………………. 154

هدایت تشریعی فوق تجربه‌ی دينی…………………………………………………………………………. 156

اثبات هدایت تشریعی الهی…………………………………………………………………………………… 159

الف: لطف الهی………………………………………………………………………………………………….. 160

ب: محدودیت هدایت فطری………………………………………………………………………………… 164

ج: طغیان هوای نفس…………………………………………………………………………………………… 166

د: نیاز جامعه به قوانین سازنده……………………………………………………………………………… 168

پاسخ شبهه براهمه در مورد بعثت انبیاء…………………………………………………………………….. 175

تکامل هدایت تشریعی…………………………………………………………………………………………… 176

ماهیت دين و شریعت از نگاه قرآن………………………………………………………………………….. 180

استمرار هدایت الهی و فلسفه‌ی خاتميت………………………………………………………………….. 184

الف: بلوغ عقلی بشر…………………………………………………………………………………………….. 186

ب: وجود هادیان معصوم………………………………………………………………………………………. 186

هدايت تشریعی امام……………………………………………………………………………………………… 188

 هدایت به صراط مستقیم………………………………………………………………………………………. 193

رابطه‌ی سُبل الهی با صراط مستقیم…………………………………………………………………………. 196

هدایت تشریعی از منظر یهودیت و مسیحیت……………………………………………………………. 200

 اول: هدایت تشریعی در یهودیت………………………………………………………………………….. 200

 دوم: هدایت تشریعی در مسيحيت…………………………………………………………………………. 205

قرآن، مظهر هدایت هادی مطلق…………………………………………………………………………….. 210

 

فصل چهارم؛ هدایت الهی و مسأله‌ی پلورالیزم

مقدمه‌ی فصل……………………………………………………………………………………………………… 219

رویکردهایی در مورد تنوع ادیان……………………………………………………………………………. 220

معنای دین در بحث پلورالیزم………………………………………………………………………………… 222

نقد و برسی انحصارگرايى…………………………………………………………………………………….. 225

نقد و بررسی پلورالیزم دینی…………………………………………………………………………………. 230

پلورالیزم رفتاری………………………………………………………………………………………………… 234

پلورالیزم رستگارى از نگاه اسلام…………………………………………………………………………….. 244

دسته اول: معاندان…………………………………………………………………………………………………. 246

دسته دوم: جاهلان مقصر……………………………………………………………………………………….. 249

دسته سوم: جاهلان قاصر……………………………………………………………………………………….. 250

پلورالیزم معرفتی………………………………………………………………………………………………….. 259

نقد و بررسی شمول گرایی…………………………………………………………………………………….. 268

نقد و بررسی «دلیل هدایت» دکتر سروش………………………………………………………………… 274

خاتمه

نتیجه گیری نهایی………………………………………………………………………………………………… 293

فهرست منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………… 299

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………….… 313

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo