عوامل مرتبط با گرایش مادران به داشتن فرزند دوم در شهر تهران

فهرست مطالب

عنوان                                                                                  صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2 طرح مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-3 ضرورت و اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-4 اهداف اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-4-1 هدف اصلی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4-2 اهداف فرعی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-5 سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1 نظریه روانشناسی اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-1-1 نظریه عمل معقول: عمل می­کنم درصورتی‌که قصد داشته باشم، قصد دارم درصورتی‌که ………………………… 12

2-2 نظریه های اجتماعی- فرهنگی باروری……………………………………………………………………………………………………… 14

2-2-1 نظریه نوسازی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 14

2-2-2 نظریه لی­وین و اسکریم شاو……………………………………………………………………………………………………………… 16

2-2-3 نظریه ارزش فرزندان……………………………………………………………………………………………………………………….. 17

2-3 نظریه های جامعه شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-3-1 نظریه حمایت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-3-2 نظریات سبک زندگی………………………………………………………………………………………………………………………. 22

2-4 عوامل زمینه­ای تأثیرگذار بر باروری…………………………………………………………………………………………………………. 26

2-4-1 سن در اولین ازدواج………………………………………………………………………………………………………………………… 26

2-4-2 تولد نخستین فرزند………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-4-3 باروری و موقعیت اقتصادی و اجتماعی……………………………………………………………………………………………… 28

2-5 پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 29

2-5-1 تحقیقات انجام‌شده درزمینه‌ی تک‌فرزندی………………………………………………………………………………………….. 29

2-5-2 تحقیقات انجام‌شده درزمینه‌ی گرایش به داشتن فرزند دوم و سوم……………………………………………………….. 31

2-5-3 تحقیقات انجام­شده درزمینه‌ی سایر متغیرهای مربوط به باروری…………………………………………………………… 33

2-7 فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………. 35

فصل سوم: روش­شناسی پژوهش

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 37

3-2 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 37

3-3 جمعیت آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………… 38

3-4 واحد نمونه­ای………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

3-5 روش نمونه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

3-6 حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 38

3-7 تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم………………………………………………………………………………………………………………. 39

3-7-1 موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

3-7-1-1 گرایش به داشتن فرزند دیگر……………………………………………………………………………………………………. 39

3-7-2 عوامل…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

3-7-2-1 ارزش فرزندان………………………………………………………………………………………………………………………… 40

3-7-2-2 سبک زندگی…………………………………………………………………………………………………………………………… 41

3-7-2-2-1 مدیریت بدن…………………………………………………………………………………………………………………… 42

3-7-2-2-2 رفتار مصرفی………………………………………………………………………………………………………………….. 42

3-7-2-2-3 رفتار خانوادگی………………………………………………………………………………………………………………. 42

3-7-3 حمایت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………… 43

3-7-4 سن………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

3-7-5 سن ازدواج……………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

3-7-6 سن اولین فرزند آوری……………………………………………………………………………………………………………………… 45

3-7-7 پایگاه اقتصادی اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………….. 45

3-7-8 تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 45

3-7-9 درآمد……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 46

3-7-10 مساحت منزل مسکونی………………………………………………………………………………………………………………….. 46

3-7-11 وضعیت شغلی………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

3-7-12 وضعیت فعالیت……………………………………………………………………………………………………………………………… 47

3-8 نحوه جمع آوری داده­ها…………………………………………………………………………………………………………………………… 47

3-9 فنون مورداستفاده برای تجزیه‌ وتحلیل داده­ها……………………………………………………………………………………………. 47

3-10 اعتبار و پایایی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 48

3-10-1 اعتبار (Validity)…………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

3-10-1-1 آزمون تحلیل عامل………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-10-2 پایایی (Reliability)…………………………………………………………………………………………………………………………. 51

فصل چهارم: تجزیه‌ و تحلیل داده­ها و یافته­های تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 53

4-1 یافته­های توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 53

4-1-1 ویژگی­های اجتماعی جمعیتی پاسخگویان و همسرانشان:…………………………………………………………………….. 54

4-1-1-1 منطقه سکونت:……………………………………………………………………………………………………………………….. 54

4-1-1-2 محله سکونت:…………………………………………………………………………………………………………………………. 54

4-1-1-3 سن پاسخگویان……………………………………………………………………………………………………………………….. 55

4-1-1-4 سن همسران…………………………………………………………………………………………………………………………… 55

4-1-1-5 میزان تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………… 56

4-1-1-7 شاغل و غیر شاغل بودن پاسخگویان قبل از مادر شدن………………………………………………………………… 57

4-1-1-8 وضعیت شغلی پاسخگویان……………………………………………………………………………………………………….. 58

4-1-1-9 وضعیت فعالیت همسران………………………………………………………………………………………………………….. 58

4-1-1-10 وضعیت شغلی همسران…………………………………………………………………………………………………………. 59

4-1-1-11 مساحت منزل مسکونی………………………………………………………………………………………………………….. 59

4-1-1-12 میزان درآمد………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

4-1-2 ویژگی­های مربوط به باروری…………………………………………………………………………………………………………….. 60

4-1-2-1 سن ازدواج……………………………………………………………………………………………………………………………… 60

4-1-2-2 تعداد فرزندان…………………………………………………………………………………………………………………………. 61

4-1-2-3 سن زایمان هنگام فرزند اول…………………………………………………………………………………………………….. 61

4-1-2-4 سن زایمان هنگام فرزند دوم…………………………………………………………………………………………………….. 62

4-1-2-5 سن زایمان هنگام فرزند سوم……………………………………………………………………………………………………. 63

4-1-3 نگرش‌های پاسخگویان نسبت به باروری……………………………………………………………………………………………. 64

4-1-3-1 تعداد فرزندان، تعداد فرزندان قصد شده، تعداد فرزندان ایده آل قبل از تولد اولین فرزند، تعداد فرزندان مطلوب برای خانواده:     64

4-1-3-2 گرایش به داشتن فرزند دیگر……………………………………………………………………………………………………. 65

4-1-3-2-1 نحوه­ی ساختن شاخص گرایش به داشتن فرزند دیگر: (متغیر وابسته)………………………………… 66

4-1-3-3 ارزش فرزندان………………………………………………………………………………………………………………………… 67

4-1-3-3-1 نحوه­ی ساختن شاخص ارزش فرزندان:…………………………………………………………………………… 69

4-1-3-4 سبک زندگی…………………………………………………………………………………………………………………………… 69

4-1-3-4- 1 نحوه­ی ساختن شاخص سبک زندگی……………………………………………………………………………… 71

4-1-3-5 حمایت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………….. 71

4-1-3-5-1 نحوه­ی ساختن شاخص حمایت اجتماعی…………………………………………………………………………. 73

4-1-3-6 نحوه­ی ساختن شاخص پایگاه اقصادی-اجتماعی خانواده…………………………………………………………… 73

4-2 یافته های مقایسه­ای…………………………………………………………………………………………………………………………………. 74

4-2-1 مقایسه بین سن پاسخگویان و تعداد فرزندان……………………………………………………………………………………… 74

4-2-2 مقایسه­ بین سطح تحصیلات و تعداد فرزندان…………………………………………………………………………………….. 75

4-2-3 مقایسه بین تعداد فرزندان و تمایل پاسخگو به داشتن فرزند دیگر………………………………………………………… 76

4-2-4 مقایسه بین سن پاسخگویان و تمایل به داشتن فرزند دیگر…………………………………………………………………… 77

4-2-5 مقایسه بین تعداد فرزندان و تمایل زوجین به داشتن فرزند دیگر…………………………………………………………. 78

4-2-6 مقایسه بین تعداد فرزندان و تمایل، قصد و برنامه‌ریزی پاسخگویان………………………………………………………. 79

4-2-7 مقایسه بین سن پاسخگویان و تمایل، قصد و برنامه‌ریزی برای داشتن فرزند دیگر…………………………………. 81

4-3 یافته­های استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 83

4-3-1 آزمون فرضیه­ها……………………………………………………………………………………………………………………………….. 83

4-3-1-1 فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

4-3-1-2 فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………… 86

4-3-1-3 فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

4-3-1-4 فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

4-3-1-5 فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………………………………. 94

4-3-1-6 فرضیه ششم……………………………………………………………………………………………………………………………. 97

4-3-1-7 فرضیه هفتم…………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

فصل پنجم: خلاصه و نتیجه‌گیری

5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 103

5-2 خلاصه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

5-3 یافته­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 104

5-4 مقایسه نتایج و یافته ها با نظریه­های مورداستفاده……………………………………………………………………………………. 106

5-5 مقایسه نتایج و یافته ها با پژوهش­های مرتبط پیشین………………………………………………………………………………. 107

5-6 نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 109

5-7 پیشنهادات عملی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 110

5-8 پیشنهادات پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………………………. 111

منابع:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 112

پیوست………………………………………………………………………………………………………………… 119

 

فهرست جداول

جدول 2-1: مقوله های مربوط به ارزش فرزندان…………………………………………………………………………………………………… 19

جدول 3-1 میزان آلفای متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 51

جدول 4-1 توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب منطقه سکونت…………………………………………………………………. 54

جدول 4-2 توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب محله سکونت………………………………………………………………….. 54

جدول 4-3 توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب نسل­های تاریخی به تفکیک منطقه………………………………………. 55

جدول 4-4 توزیع فراوانی و درصدی همسران برحسب گروههای سنی به تفکیک منطقه……………………………………………… 56

جدول 4-5 توزیع درصدی پاسخگویان و همسرانشان برحسب میزان تحصیلات به تفکیک جنس و منطقه سکونت            56

جدول 4-6 توزیع پاسخگویان برحسب وضع فعالیت به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………………….. 57

جدول 4-7 توزیع پاسخگویان برحسب شاغل و غیر شاغل بودن قبل از مادر شدن……………………………………………………….. 57

جدول 4-8 توزیع پاسخگویان برحسب وضع شغلی به تفکیک منطقه………………………………………………………………………… 58

جدول 4-9 توزیع همسران برحسب وضعیت فعالیت به تفکیک منطقه……………………………………………………………………….. 58

جدول 4-10 توزیع همسران برحسب وضعیت شغلی به تفکیک منطقه………………………………………………………………………. 59

جدول 4-11 توزیع پاسخگویان برحسب مساحت منزل مسکونی به تفکیک منطقه سکونت………………………………………….. 59

جدول 4-12 توزیع پاسخگویان برحسب میزان درآمد به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………………… 60

جدول 4-13 توزیع پاسخگویان برحسب سن ازدواج به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………………….. 61

جدول 4-14 توزیع پاسخگویان برحسب تعداد فرزندان به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………………. 61

جدول 4-15 توزیع پاسخگویان برحسب سن اولین زایمان به تفکیک منطقه سکونت…………………………………………………… 62

جدول 4-16 توزیع پاسخگویان برحسب سن دومین زایمان به تفکیک منطقه سکونت…………………………………………………. 63

جدول 4-17 توزیع پاسخگویان برحسب سن سومین زایمان به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………… 63

جدول 4-18 توزیع پاسخگویان برحسب تعداد فرزندان، قصد شده، ایده آل و مطلوب به تفکیک منطقه سکونت             65

جدول 4-19 توزیع پاسخگویان برحسب گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت………………………………….. 66

جدول 4-20 توزیع پاسخگویان برحسب ارزش فرزندان به تفکیک منطقه سکونت…………………………………………………….. 68

جدول 4-21 توزیع پاسخگویان برحسب سبک زندگی به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………………. 70

جدول 4-22 توزیع پاسخگویان برحسب حمایت­های اجتماعی به تفکیک منطقه سکونت……………………………………………. 72

جدول 4-23 مقایسه سن پاسخگویان با تعداد فرزندان به تفکیک منطقه سکونت………………………………………………………… 74

جدول 4-24 مقایسه بین سطح تحصیلات و تعداد فرزندان به تفکیک منطقه سکونت…………………………………………………… 75

جدول 4-25 مقایسه بین تمایل پاسخگویان به داشتن فرزند دیگر و تعداد فرزندان……………………………………………………….. 76

جدول 4-26 مقایسه بین تمایل پاسخگویان به داشتن فرزند دیگر با سن آن‌ها……………………………………………………………… 78

جدول 4-27 مقایسه بین تعداد فرزندان و تمایل زوجین به داشتن فرزند دیگر……………………………………………………………… 79

جدول 4-28 مقایسه بین تمایل، قصد و برنامه‌ریزی پاسخگو برای آوردن فرزند دیگر با تعداد فرزندان…………………………… 80

جدول 4-29 مقایسه بین تمایل، قصد وبرنامه‌ریزی برای آوردن فرزند دیگر با سن پاسخگویان………………………………………. 81

جدول 4-30 مقایسه بین فرزند ناخواسته و تعداد فرزندان………………………………………………………………………………………… 82

جدول 4-31 رابطه بین ارزش فرزندان و گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه………………………………………………. 85

جدول 4-32 رابطه بین سبک زندگی و گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت……………………………………. 88

جدول 4-33 رابطه بین حمایت اجتماعی و گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت……………………………….. 91

جدول 4-34 رابطه بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده و گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت          93

جدول 4-35 رابطه بین وضعیت اشتغال پاسخگویان با گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت…………………. 96

جدول 4-36 رابطه بین سن ازدواج پاسخگویان و گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت………………………. 98

جدول 4-37 رابطه بین سن زنان هنگام تولد اولین زایمان با گرایش به داشتن فرزند دیگر به تفکیک منطقه سکونت         100