%38تخفیف

عنوان :بررسی رابطه انواع دینداری و نگرش به جامعه مدنی ( در میان دانشجویان دانشگاه تهران و شاهد )

تعداد220صفحه در فایل word

چکیده :

هدف این مقاله بررسی رابطه میان انواع دینداری و نگرش به جامعه مدنی در میان دانشجویان است. برای انجام این امر پیمایشی در حجم نمونه ای متشکل از 382 دانشجو از میان دانشجویان دانشگاه تهران و شاهد که با روش نمونه گیری سهمیه ای متناسب انتخاب شده بودند انجام شده. چارچوب نظری پژوهش  براساس نظریه هابرماس درخصوص تعامل دین با مدرنیته  که به تمایز برداشت های متفاوت از دین در ارزیابی نگرش به ارزش های مدرن نیز توجه داشته است و همچنین نظریه جنگ های فرهنگی به عنوان نظریه مکمل ، انتخاب گردیده است. در خصوص انواع دینداری نیز نظریه قرائت های دینداری شپرد که به 5 نوع دینداری سکولار ، تجددگرایی اسلامی ، اسلام گرایی رادیکال ، سنت گرایی و سنت گرایی جدید قائل است استفاده شده است.

نتایج بدست آمده نشان می دهند میان انواع دینداری و نگرش به جامعه مدنی رابطه وجود دارد به نحوی که هرچه دینداری سکولارتر می گردد نگرش به جامعه مدنی نیز مثبت تر می شود. و همچنین در میان متغیرهای زمینه ای در نظر گرفته شده در این پژوهش تنها دو متغیر سن و وضعیت تأهل بر نگرش افراد به جامعه مدنی موثر نمی باشند.

کلیدواژه : انواع دینداری ، نگرش به جامعه مدنی ، دینداری سکولار ، تکثرگرایی بنیادی ، تساهل ، قانون گرایی ، دموکراسی

 

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات

1-1 بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

1-2 اهدف پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2-1 اهداف فرعی ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2-2 اهداف اصلی …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-3-1 ضرورت نظری …………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3-2 ضرورت عملی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

فصل دوم : مرور ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1 مبانی نظری …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

2-1-1 تعریف مفاهیم …………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

2-1-1-1 دینداری ( متغیر مستقل) ……………………………………………………………………………………………………………. 6

الف ) دین ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

ب ) تعریف دینداری ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

2-1-1-2 برخی انواع دینداری یا قرائت های دینی در ایران ……………………………………………………………………… 7

1)عبدالکریم سروش …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

2)مصطفی ملکیان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

3)محمد مجتهد شبستری ………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

4)محسن کدیور …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

5)محمد میرسندسی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

الف) دینداری متعادل ………………………………………………………………………………………………………………………………… 10

ب) دینداری مناسک گرا ……………………………………………………………………………………………………………………………. 11

ج) دینداری باورگرا …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 11

د) دینداری تجربه گرا …………………………………………………………………………………………………………………………………. 11

ه) دینداری اخلاقگرا …………………………………………………………………………………………………………………………………… 11

انواع دینداری مبتنی بر لایه پیرامونی دین ……………………………………………………………………………………………….. 12

الف) دینداری رسمی – غیر رسمی ………………………………………………………………………………………………………….. 12

ب) دینداری ایدئولوژیک – غیر ایدئولوژیک ……………………………………………………………………………………………… 12

ج) دینداری سنتی – پویا …………………………………………………………………………………………………………………………… 12

د) دینداری باواسطه – بی واسطه ……………………………………………………………………………………………………………… 13

6)مجید محمدی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 13

الف) دین آئینی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

ب) دین فقهی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 14

ج) دینداری ایدئولوژیک …………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

د) دینداری فرافقهی – فرا ایدئولوژیک ………………………………………………………………………………………………………. 15

ه) دینداری مدنی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16

8)نوع شناسی قرائت های دینی ویلیام شپرد ……………………………………………………………………………………………. 17

الف) تمامیت گرایی اسلامی ………………………………………………………………………………………………………………………. 18

ب) تجدد ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

ج) سکولاریسم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 19

1) تجددگرایی اسلامی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 19

2) اسلام گرایی رادیکال …………………………………………………………………………………………………………………………… 20

3) سنت گرایی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

4) سنت گرایی جدید ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-1-1-3 نقد و بررسی ……………………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-1-2-1 تعریف نگرش ………………………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-1-2-2 تعریف سه عنصر نگرش ………………………………………………………………………………………………………… 27

الف ) نگرش مبتنی بر شناخت ………………………………………………………………………………………………………………….. 27

ب) نگرش مبتنی بر عواطف ……………………………………………………………………………………………………………………… 27

ج) نگرش مبتنی بر رفتار ………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-1-2-3 جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

الف ) تاریخچه مفهومی جامعه مدنی ……………………………………………………………………………………………………….. 28

ب) معانی جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

1- تکثرگرایی بنیادی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

2- حاکمیت روح تسالم و تسامح ……………………………………………………………………………………………………………… 36

3- قانون گرایی و نهادینه شدن قانون ……………………………………………………………………………………………………… 37

4- دموکراسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

5- غیر مطلق بودن حکومت ……………………………………………………………………………………………………………………… 38

6- عقل گرایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

7- اصالت فرد …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

8- گفتمان ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

9- تشکل ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

ج) جامعه مدنی در ایران …………………………………………………………………………………………………………………………… 42

1- انقلاب اسلامی و نهادهای غیر دولتی ………………………………………………………………………………………………….. 44

2- دوران جنگ ( 1359-1367) …………………………………………………………………………………………………………….. 45

3- دوران سازندگی ( 1368-1376 ) ……………………………………………………………………………………………………… 45

4- دوران اصلاحات (1376-1384) ………………………………………………………………………………………………………… 47

5- دولت های نهم و دهم (1384-1392) ……………………………………………………………………………………………… 50

د) دین و جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

ه) جامعه دینی مدنی در ایران …………………………………………………………………………………………………………………. 55

1- نقش دوگانه روحانیت به عنوان حزب و پدر در جامعه مدنی ……………………………………………………………. 55

2- بازار سیاست و اجتماع ………………………………………………………………………………………………………………………… 55

3- انتخابات و جامعه مدنی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 56

4- جامعه دینی غیر توده وار ……………………………………………………………………………………………………………………. 56

5- تقاضای سامانمندی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 56

6- پیش بینی ناپذیری ………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

7- عقلانیت ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

8- جمهوریت نظام سیاسی ………………………………………………………………………………………………………………………. 57

2-1-3 نظریات …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

2-1-3-1 نظریات مربوط به ناسازگاری دین و پدیده های مدرن ………………………………………………………… 58

الف) ساموئل هانتینگتون ……………………………………………………………………………………………………………………….. 58

ب) موریس باربیه …………………………………………………………………………………………………………………………………… 60

ج) ارنست گلنر ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

2-1-3-2 نظریات سازگاری دین با پدیده های مدرن …………………………………………………………………………. 61

الف) آلکسیس دوتوکویل ………………………………………………………………………………………………………………………… 61

ب) یورگن هابرماس …………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

ج) آلفرد استفان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

2-1-3-3 نظریات مرتبط با ارتباط میان دین و پدیده های سیاسی و اجتماعی ……………………………………. 65

الف) مارکس وبر …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 65

ب) رابرت بلا ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 66

ج) نظریه جنگ های فرهنگی …………………………………………………………………………………………………………………… 66

2-1-3-4 نظریات رابطه دین و معنا ………………………………………………………………………………………………………… 67

الف) کلیفورد گیرتس ………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

ب) برگر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

ج) تامس لاکمن ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

2-1-4 چارچوب نظری …………………………………………………………………………………………………………………………… 70

2-2 مبانی تجربی …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

2-2-1 پیشینه تحقیقات ………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

1-تحقیقات داخلی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

2-تحقیقات خارجی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-2-2 نقد و بررسی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 77

2-3 فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

الف) فرضیه اصلی ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

ب) فرضیه فرعی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79

2-4 مدل مفهومی ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 80

فصل سوم : روش

 3-1 تعاریف متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

3-1-1 متغیرهای زمینه ای ……………………………………………………………………………………………………………………… 81

3-1-2 متغیرمستقل انواع دینداری یا قرائت های دینی …………………………………………………………………………. 82

3-1-2-1 تعریف نظری نوع دینداری ……………………………………………………………………………………………………… 82

3-1-2-2 عملیاتی کردن مفهوم انواع دینداری ………………………………………………………………………………………. 84

1-تعریف نظری سکولاریزم ……………………………………………………………………………………………………………………….. 85

2-تعریف عملیاتی سکولاریزم …………………………………………………………………………………………………………………… 85

3-تعریف نظری دینداری تجددگرایی اسلامی …………………………………………………………………………………………. 86

4-تعریف عملیاتی دینداری تجددگرایی اسلامی ………………………………………………………………………………………. 86

5-تعریف نظری اسلام گرایی رادیکال ………………………………………………………………………………………………………… 87

6-تعریف عملیاتی اسلام گرایی رادیکال ……………………………………………………………………………………………………. 88

7-تعریف نظری دینداری سنت گرایانه …………………………………………………………………………………………………….. 88

8-تعریف عملیاتی دینداری سنت گرایانه ( طردگرا) ………………………………………………………………………………… 89

9-تعریف عملیاتی دینداری سنت گرایانه جدید ……………………………………………………………………………………….. 90

3-1-2-3 نحوه شاخص سازی انواع دینداری ………………………………………………………………………………………….. 91

3-1-2-4 سنجش اعتبار و روایی شاخص انواع دینداری …………………………………………………………………………. 91

3-1-3 متغیر وابسته نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………….. 92

3-1-3-1 تعریف نگرش ……………………………………………………………………………………………………………………………….92

3-1-3-2 تعریف عملیاتی نگرش ……………………………………………………………………………………………………………… 92

3-1-3-3 جامعه مدنی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 93

3-1-3-4 تعریف عملیاتی نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………………………………….. 93

1) تعریف عملیاتی دموکراسی …………………………………………………………………………………………………………………… 93

2) تعریف عملیاتی نهادینه شدن قانون …………………………………………………………………………………………………….. 94

3) تعریف عملیاتی غیرمطلق بودن حکومت …………………………………………………………………………………………….. 95

4) تعریف عملیاتی تکثرگرایی بنیادی ……………………………………………………………………………………………………….. 95

5) تعریف عملیاتی حاکمیت روح تسالم و تسامح …………………………………………………………………………………….. 96

6) تعریف عملیاتی گفتمان ………………………………………………………………………………………………………………………… 97

7) تعریف عملیاتی تشکل ها …………………………………………………………………………………………………………………….. 97

3-1-3-6 تعریف عملیاتی بعد عاطفی (ارزیابی ) نگرش به جامعه مدنی ………………………………………………. 100

3-1-3-7 تعریف عملیاتی بعد شناختی نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………….. 102

3-1-3-8 تعریف عملیاتی بعد رفتاری یا تمایل به عمل در نگرش به جامعه مدنی ………………………………. 103

3-1-3-9 نحوه عملیاتی کردن شاخص کلی نگرش به جامعه مدنی ……………………………………………………… 104

3-1-3-10 سنجش اعتبار و روایی شاخص های نگرش به جامعه مدنی ………………………………………………. 105

3-2 روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107

3-3 جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 108

3-4 روش تعیین حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………………. 109

3-5 روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………. 110

3-6 تکنیک گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………. 112

فصل چهارم : یافته های پژوهش

1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 111

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1 نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………… 147

5-2 نتایج توصیفی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 147

5-3 نتایج تبیینی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 150

5-4 پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 154

5-5 محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………… 155

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 156

منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 160

ضمائم

پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 162

فهرست جداول

جدول 3-1 متغیرهای زمینه ای ………………………………………………………………………………………………………………. 80

جدول 3-2 شاخص انواع دینداری از نظر ویلیام شپرد ……………………………………………………………………………… 81

جدول 3-3 شاخص سازی مفهوم جامعه مدنی ………………………………………………………………………………………… 98

جدول 3-4 شاخص سازی مفهوم نگرش به جامعه مدنی ……………………………………………………………………… 104

جدول 3-5 توزیع دانشجویان برحسب جنسیت و مقطع تحصیلی در دانشگاه شاهد ……………………………. 107

جدول 6-3 توزیع دانشجویان برحسب جنسیت و مقطع تحصیلی در دانشگاه شاهد ……………………………. 108

جدول 4-1 توزیع فراوانی و درصد نمونه بر حسب جنسیت ………………………………………………………………….. 112

جدول 4-2 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب گروه سنی ………………………………………………………………… 113

جدول 4-3 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب مقطع تحصیلی ………………………………………………………… 114

جدول 4-4 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب وضعیت تأهل ………………………………………………………….. 115

جدول 4-5 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب دانشگاه ……………………………………………………………………… 116

جدول 4-6 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب نوع دینداری ……………………………………………………………. 117

جدول 4-7 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب رشته تحصیلی ……………………………………………………………118

جدول 4-8 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب عضویت در نهادهای جامعه مدنی ………………………….. 119

جدول 4-9 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب نگرش به قوی تر بودن جامعه مدنی در حکومت ها  120

جدول 4-10توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب نگرش به موقعیت جامعه مدنی در ایران ……………….. 122

جدول 4-11 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به جامعه مدنی ………………………………… 123

جدول 4-12 آماره های توصیفی میزان نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………….. 123

جدول 4-13 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به بعد شناختی جامعه مدنی ………….. 124

جدول 4-14 آماره های توصیفی میزان نگرش به بعد شناختی جامعه مدنی ………………………………………. 125

جدول 4-15 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به بعد رفتاری جامعه مدنی ……………… 126

جدول 4-16 آماره های توصیفی میزان نگرش به بعد رفتاری جامعه مدنی …………………………………………… 126

جدول 4-17 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به بعد عاطفی جامعه مدنی ………………..127

جدول 4-18 آماره های توصیفی میزان نگرش به بعد عاطفی جامعه مدنی ………………………………………….. 128

جدول 4-19 آماره های توصیفی پیرامون انواع دینداری و نگرش به بعد شناختی جامعه مدنی …………. 128

جدول 4-20 آزمون تحلیل واریانس پیرامون انواع دینداری و نگرش به بعد شناختی جامعه مدنی ……… 129

جدول 4-21 نتایج آزمون شفه پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به بعد شناختی جامعه مدنی …… 129

جدول 4-22 آماره های توصیفی پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به بعد رفتاری جامعه مدنی … 131

جدول 4-23 آزمون تحلیل واریانس پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به بعد رفتاری جامعه مدنی.131

جدول 4-24 انواع دینداری و میزان نگرش به بعد رفتاری جامعه مدنی ………………………………………………… 132

جدول 4-25 آماره های توصیفی پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به بعد عاطفی جامعه مدنی …….133

جدول 4-26 آزمون تحلیل واریانس پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به بعد عاطفی جامعه مدنی. .134

جدول 4-27 نتایج آزمون شفه پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به بعد عاطفی جامعه مدنی ……….135

جدول 4-28 آماره های توصیفی پیرامون انواع دینداری و میزان نگرش به جامعه مدنی ……………………… 136

جدول 4-29 آزمون تحلیل واریانس پیرامون انواع دینداری و میزان نمگرش به جامعه مدنی ………………..137

جدول 4-30 نتایج آزمون شفه انواع دینداری و میزان نگرش به جامعه مدنی ………………………………………. 138

جدول 4-31 آماره های توصیفی پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب گروه سنی ………………. 139

جدول 4-32 آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب گروه سنی …………. 140

جدول 4-33 آماره های توصیفی پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب وضعیت تأهل ……………140

جدول 4-34 آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب وضعیت تأهل …….. 141

جدول 4-35 نتایج آزمون تی دو نمونه مستقل پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب جنسیت 141

جدول 4-36 نتایج آزمون T-Test برای مقایسه نگرش به جامعه مدنی برحسب جنسیت ………………….. 142

جدول 4-37 نتایج آزمون تی دو نمونه مستقل پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب دانشگاه.. 142

جدول 4-38 نتایج آزمون T-Test  برای مقایسه نگرش به جامعه مدنی بر حسب دانشگاه …………………. 143

جدول 4-39 آماره های توصیفی پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برخسب رشته ……………………….. 143

جدول 4-40 آزمون تحلیل واریانس پیرامون میزان نگرش به جامعه مدنی برحسب رشته تحصیلی….. . 144

جدول 4-41 آماره های توصیفی مربوط به سوالات مرتبط با نگرش نسبت به جامعه مدنی ………………… 145

فهرست نمودارها

نمودار 3-1 مدل مفهومی …………………………………………………………………………………………………………………………. 79

نمودار 4-1 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب جنسیت ……………………………………………………………………. 112

نمودار 4-2 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب گروه سنی ………………………………………………………………… 113

نمودار 4-3 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب مقطع تحصیلی …………………………………………………………. 114

نمودار 4-4 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب وضعیت تأهل …………………………………………………………….. 115

نمودار 4-5 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب دانشگاه ………………………………………………………………………. 116

نمودار 4-6 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب نوع دینداری ……………………………………………………………… 117

نمودار 4-7 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب رشته …………………………………………………………………………. 119

نمودار 4-8 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب عضویت در نهادهای جامعه مدنی …………………………….. 120

نمودار 4-9 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب نگرش به قوی تر بودن جامعه مدنی در حکومت ها ….121

نمودار 4-10 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب نگرش به موقعیت جامعه مدنی در ایران………… …… 122

نمودار 4-11 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به جامعه مدنی …………………………………. 123

نمودار 4-12 توزیع فراوانی و درصد نمونه بر حسب میزان نگرش به بعد شناختی جامعه مدنی ………….. 125

نمودار 4-13 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به بعد رفتاری جامعه مدنی …………….. 127

نمودار 4-14 توزیع فراوانی و درصد نمونه برحسب میزان نگرش به بعد عاطفی جامعه مدنی ……………. 128

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo