%41تخفیف

«علل و اسباب انسداد و انفتاح باب اجتهاد وثمرات آن»

تعداد 152 صفحه فایل word

چكيده

فقه اسلامی بعد از وقایع صدر اسلام و مسئله جانشینی و خلافت پیامبر (ص)به دو شاخه تقسیم شد، فقهی که بعد از پیامبر (ص) از اهل بیت ایشان گرفته شد و فقهی که فتوا دهندگان آن بعد از پیامبر (ص)، صحابه و تابعین بودند که به اهل سنت مشهور شدند. با اوج گیری کاربرد فقه به لحاظ زیاد شدن مسائل فقهی بعد از فتوحات اسلامی و ورود مسائل جدید و بررسی های دقیق تر علمی در گستره فقه ، مذاهب متعدد فقهی در میان اهل سنت  شکل گرفت و اجتهاد مطلق، تا سال 665 ق در میان فقیهان اهل سنت رواج کامل داشت . با توجه به اختلافات فقهی فراوانی که در بین مذاهب متعدد اهل سنت وجود داشت، دانشمندان و صاحب‌نظران اهل‌سنت در حوزه فقه به‌منظور پایان دادن به این اختلافات، تصمیم گرفتند باب اجتهاد را مسدود اعلام کنند و قاضیان و مفتیان را همراه با سایر مسلمانان به تقلید و پیروی از اقوال و آرای ائمه اربعه حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی وادار نمایند. از طرفی انفتاح باب اجتهاد در شيعه موجب شد كه فقه اماميه همانند يك موجود زنده متحول و متكامل گردد و حتى در سير تكاملى خود اى بسا مواجه با جهش ها و دگرگونى هايى بشود. بنابراین گشوده بودن باب اجتهاد از دیدگاه شیعه امامیه، یکی از ارزشمندترین ویژگی های این مذهب است.

 در این تحقیق سعی شده است که ابتدا معنای انسداد باب اجتهاد و معنای انفتاح باب اجتهدا بررسی شود و بعد از آن به علل و اسباب معرفتي انسداد و علل واسباب معرفتی انفتاح پرداخته شود. از آنجایی که علل سیاسی و اجتماعی نیز نقش مهمی در انسداد و انفتاح باب اجتهاد دارد ،  مهمترین علل و اسباب سیاسی واجتماعی انسداد و مهمترین علل و اسباب سیاسی و اجتماعی انفتاح باب  اجتهاد نیز مورد بررسی و کاوش قرار گرفته است.  و درپایان سعی شده آثار و فوائد انفتاح باب اجتهاد وآثار سوء و پیامدهای ناگوار انسداد باب اجتهاد که در مرور زمان بروز وظهور دارند، مورد بحث قرار گرفته شود. زیرا توقف در استنباط، و انسداد باب اجتهاد، انحراف و نتايج سوئى را به دنبال داشت که مهمترین پیامد سوء این انحراف‌، کوتاه کردن نیروی اندیشه انسان از جولان و غور و بررسی صحیح در قرآن و سنت بوده واین خود، پیامدهای دیگری را از جمله ورود بدعتها وانحرافات و حتی مخالفت صریح با روایات پیامبر(ص) بدنبال داشت.

واژگان کليدي: انسداد، انفتاح، اجتهاد، اسباب، علل، علل معرفتی، علل سیاسی، علل اجتماعی.

 

فهرست مطالب

علل و اسباب انسداد و انفتاح باب اجتهاد وثمرات آن

مقدمه. ‌ه

فصل اول: کليات و مفاهيم

مقدمه. ‌ه

. 7

بخش اول: کليات.. 1

بيان مسئله. 1

سؤال اصلي.. 1

سؤالات فرعي.. 1

فرضيه‌هاي تحقيق.. 2

سابقه و ضرورت تحقيق.. 3

هدف تحقيق.. 3

جنبه جديد و نوآوري بودن.. 3

روش تحقيق.. 4

روش گرد‌آوري.. 4

قلمروي تحقيق.. 4

بخش دوم: مفاهيم. 5

علت.. 5

تفاوت دلیل با علت.. 6

تفاوت علت و حکمت.. 7

اسباب.. 8

نسبت بین سبب حکم با علت حکم. 8

انسداد. 9

انفتاح. 9

اجتهاد. 10

تقليد. 12

رابطه اجتهاد و علم فقه. 12

اقسام بحثهای اجتهادی.. 13

اجتهاد عام و اجتهاد به رأی.. 14

سیستم اجتهاد مبتنی بر رأی.. 15

انفتاح و انسداد باب اجتهاد نزد اهل سنت.. 16

اهميت اجتهاد. 16

تاريخ اجتهاد. 17

مقدمات اجتهاد. 19

وجوب تحصيل اجتهاد. 19

حجيّت فتواى مجتهد. 22

فصل دوم:  علل و اسباب معرفتی انسداد و انفتاح

پيشگفتار 27

بخش اول: علل و اسباب معرفتي انسداد. 28

1) کثرت مذاهب فقهى.. 28

2) تعصّب ورزی.. 31

3) عدم رجوع به عقل.. 31

4) دور بودن از معارف اهل بیت(ع) 33

5) دوری از مفاسد اجتهاد به رأی.. 34

6) سلفی گری.. 35

7) توجه به دنیا 36

8) کثرت علوم. 36

بخش دوم: علل واسباب معرفتی انفتاح.. 38

1) عموميّت خطابات قرآنى‌ 39

2) روايات اهل بيت عليهم السلام. 41

3) صيانت و حفاظت از كتاب و سنّت‌ 48

4) شهادت ائمّۀ مذاهب اربعه بر انفتاح‌ 48

5) پویایی فقه. 50

الف) عوامل پويايي.. 53

ب) پويايي در فقه شورايي.. 60

فصل سوم: علل واسباب سیاسی واجتماعی انسداد و انفتاح

بخش اول: علل واسباب سیاسی واجتماعی انسداد. 65

الف) علل سیاسی.. 66

1- نقش زمامداران.. 66

2- ضعف قدرت سياسى خلفاى عبّاسى.. 69

3- ترس حاكمان از برخى اجتهادات.. 69

4- نقش جبهه‌های لیبرال‌، ملی و سوسیالیست.. 70

5- ذوب شدن شخصيت مجتهدان در احزاب و تشكيلات: 76

ب) علل اجتماعی.. 76

1- هرج و مرج فقهى.. 76

2- حسن ظن به سلف و سوء ظن به خلف… 79

3- تدوین مذاهب.. 79

4- کثرت اختلاف در فروع: 80

بخش دوم: علل و اسباب سیاسی و اجتماعی انفتاح.. 84

1) نیاز اجتماعی مستمر به احکام شرعی.. 84

2) لزوم مراجعه به دانشمندان و علماى امّت‌ 85

3) مسائل مستحدثه و نیاز عصر جدید به اجتهاد. 86

4) لزوم فساد در صورت فقدان اجتهاد. 89

5) نیاز به فقه پویا و اجتهادی.. 90

6) تطور اجتهاد در حوزه استنباط.. 91

فصل چهارم: ثمرات مترتب بر دو دیدگاه انسداد و انفتاح باب اجتهاد

پيشگفتار 99

بخش اول: ثمرات دیدگاه انفتاح باب اجتهاد. 100

1) پویایی فقه. 100

عوامل پویایی فقه شیعه. 104

2) گسترش مسائل فقهی.. 114

الف: مطابقت با نیازهای عصر و پاسخ گویی به مسائل مستحدثه. 114

ب: تکثر فتاوی.. 116

بخش دوم: ثمرات دیدگاه انسداد باب اجتهاد. 120

  1. 1. بيگانه شدن فقه اسلامى اهل سنت با موضوعات و مسايل مستحدث و رويدادهاى نوين جوامع اسلامى. 120

  2. جلوه كردن احكام فقهى به صورت سنتهاى راكد و بى‌روح و بى‌ملاك؛ 120

  3. 3. مهجوریت قرآن.. 123

  4. توقف و سردرگمی در موضوعات مستحدثه. 123

  5. جمود گرایی.. 124

  6. سلف زدگی.. 125

  7. اخباری گری.. 126

نتیجه گیری.. 129

فهرست منابع. 131

نقد و بررسی‌ها

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “«علل و اسباب انسداد و انفتاح باب اجتهاد وثمرات آن»”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo