طراحی مدل ریاضی جهت مکان‌یابی بهینه دستگاه‌های خودپرداز با استفاده از تکنیک‌های MCDM (مطالعه موردی : دستگاه‌های خودپرداز شهر کرمانشاه)

 

فهرست مطالب

چکیده………………………………………………………………………………………………………………… 1

فصل 1 : کلیات پژوهش

• مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….3

• بیان مساله…………………………………………………………………………………………………….. 4

• اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………….. 5

• اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 6

• قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………… 6

• روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 7

• سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………… 7

• فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………………………….. 8

• تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی…………………………………………………………….. 8

فصل دوم : مبانی نطری و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-2 بانکداری الکترونیک……………………………………………………………………………………… 12

2-2-1 مزایای بانکداری الکترونیک……………………………………………………………………….. 13

2-2-2 هدف‌های بانکداری الکترونیک…………………………………………………………………… 13

2-2-3 کانال‌های بانکداری الکترونیک……………………………………………………………………. 14

2-3 دستگاه خودپرداز………………………………………………………………………………………….. 15

2-3-1 معرفی دستگاه خودپرداز……………………………………………………………………………. 16

2-3-2 کیوسک خودپرداز…………………………………………………………………………………….. 16

2-3-3 دستگاه‌های خودپرداز و تاثیر آنها بر رضایت مشتریان و سودآوری بانک‌ها………. 17

2-3-3-1 رابطه دستگاه‌های خودپرداز با رضایت مشتریان………………………………………… 17

2-3-3-2 رابطه دستگاه‌های خودپرداز بر سود آوری بانک‌ها…………………………………….. 18

2-3-4 عوامل جذب كننده و مانع استفاده از دستگاه‌های ATM………………………………… 18

2-4 مدل ریاضی………………………………………………………………………………………………….. 19

2-4-1 کاربرد مدل‌های ریاضی……………………………………………………………………………… 21

2-4-2 مدل سازی ریاضی……………………………………………………………………………………. 22

2-4-3 محدودیت‌های کاربردی مدل‌های ریاضی…………………………………………………… 23

2-5 مکان‌یابی……………………………………………………………………………………………………. 23

2-5-1 هدف‌های مسائل مکان‌یابی………………………………………………………………………. 25

2-5-2 فرآیند مکان‌یابی……………………………………………………………………………………… 26

2-5-3 عوامل تأثیرگذار بر تصمیمات مکان‌یابی…………………………………………………….. 29

2-5-4 انواع مدل‌های مکان‌یابی…………………………………………………………………………… 33

2-5-4-1 مدل‌های نقطه یابی………………………………………………………………………………..34

2-5-4-2 دسته دوم مدل‌ها…………………………………………………………………………………. 35

2-6 تصمیم‌گیری……………………………………………………………………………………………….. 37

2-6-1 تصمیم‌گیری چند معیاره MCDM…………………………………………………………….. 38

2-6-1-1 مدل‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه MADM………………………………………….. 39

2-6-1-2 مدل‌های غیرجبرانی…………………………………………………………………………….. 40

2-6-1-3 مدل‌های جبرانی………………………………………………………………………………….. 41

2-6-2 بی‌مقیاس سازی………………………………………………………………………………………. 43

2-6-2-1 بی‌مقیاس سازی نورم…………………………………………………………………………… 43

2-6-2-2 بی‌مقیاس سازی خطی………………………………………………………………………….. 43

2-6-2-3 بی‌مقیاس سازی فازی………………………………………………………………………….. 44

2-6-4 روش SAW…………………………………………………………………………………………… 45

2-6-5 روش TOPSIS………………………………………………………………………………………. 45

2-6-6 مقایسات زوجی با استفاده از AHP……………………………………………………………. 47

2-6-6-1 سنجش نرخ ناسازگاری………………………………………………………………………… 48

2-6-6-2 AHP گروهی……………………………………………………………………………………… 50

2-6-7 تصمیم‌گیری چندهدفه MODM………………………………………………………………… 50

2-6-7-1 شکل ریاضی مدل‌های چندهدفه…………………………………………………………….. 51

2-6-7-2 روش‌های حل مسائل چندهدفه………………………………………………………………. 51

2-6-7-3 برنامه‌ریزی آرمانی GP………………………………………………………………………….. 52

2-6-8 برنامه‌ریزی عدد صحیح صفر و یک…………………………………………………………….. 54

2-6-9 برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک ZOGP…………………………………………………………. 55

2-7 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 56

2-7-1 تاریخچه‌ای از مکان‌یابی…………………………………………………………………………….. 56

2-7-2 بررسی پژوهش‌های پیشین…………………………………………………………………………. 57

2-7-2-1 دسته اول : مربوط به مکان‌یابی ATM و شعب بانک………………………………….. 58

2-7-2-2 دسته دوم : مربوط به مکان‌یابی با استفاده از MCDM………………………………… 61

فصل 3 : روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 64

3-2 معرفی مدل کلی مکان‌یابی………………………………………………………………………………. 66

3-3 معیار‌ها و شاخص‌های تأثیرگدار بر مکان‌یابی ATM ………………………………………….. 66

3-4 گزینه‌های بالقوه……………………………………………………………………………………………… 69

3-5 روش‌های جمع آوری داده‌ها……………………………………………………………………………. 72

3-6 پرسشنامه سنجش شاخص‌های تأثیرگذار…………………………………………………………… 73

3-6-1 پایایی پرسشنامه سنجش شاخص‌ها………………………………………………………………. 74

3-6-2 تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه سنجش شاخص‌ها………………………………………… 75

3-6-3 محدودیت‌های شناسایی شده……………………………………………………………………….. 78

3-7 جامعه آماری و روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………… 79

3-8 نرم افزارهای مورد استفاده……………………………………………………………………………….. 80

3-9 مدل‌های استفاده شده در تحقیق……………………………………………………………………….. 81

3-10 درخت سلسله مراتبی……………………………………………………………………………………. 83

3-11 دلیل استفاده از روش‌های AHP‌، SAW‌، TOPSIS و ZOGP……………………………. 85

3-12 مدل سازی برنامه‌ریزی ZOGP………………………………………………………………………. 86

3-13 مراحل تقلیل گزینه‌ها…………………………………………………………………………………….. 87

فصل 4 : بکارگیری مدل‌ها و تحلیل داده‌ها  

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 89

4-2 بکارگیری روش‌های MADM………………………………………………………………………… 89

4-2-1 تعیین وزن شاخص‌های مهم با استفاده از AHP……………………………………………. 89

4-2-2 ترکیب نتایج حاصل با استفاده از AHP گروهی……………………………………………. 90

4-2-3 سنجش نرخ ناسازگاری در مقایسات زوجی…………………………………………………. 94

4-2-4 بکارگیری روش TOPSIS…………………………………………………………………………. 94

4-2-4-1 مراحل بکارگیری روش TOPSIS………………………………………………………….. 95

4-2-5 بکارگیری روش SAW……………………………………………………………………………… 103

4-2-6 بکارگیری روش میانگین رتبه‌ها…………………………………………………………………. 108

4-2-7 بکار‌گیری مدل برنامه‌ریزی آرمانی صفر و یک…………………………………………….. 111

4-2-7-1 نتایج مدل ZOGP……………………………………………………………………………….. 113

4-3 آزمون فریدمن…………………………………………………………………………………………….. 116

فصل 5 : تحلیل نتایج

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 119

5-2 تحلیل نتایج…………………………………………………………………………………………………. 119

5-2-1 تحلیل نتایج حاصل از شناسایی شاخص‌های مهم………………………………………… 119

5-2-2 تحلیل نتایج حاصل از وزن دهی به شاخص‌های مهم…………………………………… 119

5-2-3 تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری روش‌های SAW‌، TOPSIS و ترکیب آنها…… 120

5-2-4 تحلیل نتایج حاصل از بکارگیری روش ZOGP…………………………………………… 122

5-3 ابزارهای تصمیم‌گیری ارائه شده………………………………………………………………………122

5-4 بحث پیرامون سوالات و فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………….. 123

5-4-1 پاسخ گویی به سوالات تحقیق…………………………………………………………………… 123

5-4-2 آزمون فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………….. 124

5-5 پیشنهادها و محدودیت‌های تحقیق…………………………………………………………………. 126

5-5-1 پیشنهادها………………………………………………………………………………………………… 126

5-5-2 محدودیت‌ها……………………………………………………………………………………………. 127

5-5-3 ارائه چند پیشنهاد کاربردی برای بانک‌ها و موسسات مالی……………………………… 128

فهرست منابع و مأخذ…………………………………………………………………………………………… 145

فهرست پیوست‌ها

پیوست 1 : پرسشنامه سنجش شاخص‌های تاثیر گذار بر مکان‌یابی ATM…………………….132

پیوست 2 : پرسشنامه مقایسات زوجی شاخص‌های مهم………………………………………….. 135

پیوست 3 : اطلاعات مربوط به 42 گزینه بالقوه………………………………………………………. 138

فهرست جدول‌ها

جدول 2-1 : آمار دستگاه‌های خودپرداز بانک‌های تجاری………………………………………… 15

جدول 2-2 : عوامل موثر در تصمیمات مکان‌یابی…………………………………………………… 31

جدول 2-3 : معیار‌های تاثیر گذار بر مکان‌یابی دستگاه‌های ATM  باتوجه به مطالعات

 پیشین……………………………………………………………………………………………………………….. 32

جدول 2-4 : تفاوت بین MADM و MODM……………………………………………………….. 52

جدول 2-5 : تفاوت بین LP و GP……………………………………………………………………….. 53

جدول 3-1 : معیار‌های تاثیر گذار بر مبنای تحقیقات قبلی……………………………………….. 67

جدول 3-2 : عوامل تاثیر گذار بر مکان‌یابی دستگاه‌های ATM………………………………… 68

جدول 3-3 : گزینه‌های بالقوه در شهر کرمانشاه……………………………………………………… 70

جدول 3-4 : ابزارها و شیوه‌های گردآوری داده‌ها به همراه روش تجطیه و تحلیل………. 73

جدول 3-5 : آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………….. 74

جدول 3-6 : رتبه‌بندی معیار‌های کلی……………………………………………………………………. 76

جدول 3-7 : شاخص‌های تاثیرگذار بر مکان‌یابی ATM……………………………………………. 77

جدول 3-8 : نام گذاری مهم‌ترین شاخص‌ها…………………………………………………………… 78

جدول 3-9 : مهم‌ترین محدودیت‌های مکان‌یابی ATM……………………………………………. 79

جدول 3-10 : ساختار سلسله مراتبی معیار‌های تاثیرکذار بر مکان‌یابی ATM………………. 83

جدول 4-1 : مقیاس AHP……………………………………………………………………………………. 91

جدول 4-2 : ماتریس تصمیم گروهی AHP……………………………………………………………. 92

جدول 4-3 : رتبه‌بندی شاخص‌ها بر اساس وزن‌های بدست آمده از AHP…………………. 93

جدول 4-4 : ماتریس تصمیم کمی‌شده D………………………………………………………………. 96

جدول 4-5 : ماتریس بی‌مقیاس N………………………………………………………………………… 100

جدول 4-6 : ماتریس بی‌مقیاس موزون V……………………………………………………………… 101

جدول 4-7 : فاصله هرگزینه تا ایده‌آل مثبت و منفی……………………………………………….. 102

جدول 4-8 : رتبه‌بندی مکان‌ها با استفاده از روش TOPSIS……………………………………. 104

جدول 4-9 : ماتریس بی‌مقیاس شده خطی روش SAW…………………………………………. 106

جدول 4-10 : رتبه‌بندی مکان‌ها با استفاده از روش SAW………………………………………. 107

جدول 4-11 : نتایج روش میانگین رتبه‌ها……………………………………………………………… 109

جدول 4-12 : رتبه‌بندی نهایی با استفاده از رو ش میانگین رتبه‌ها…………………………… 110

جدول 4-13 : رتبه‌بندی نتایج به دست آمده از مدل ZOGP……………………………………. 113

جدول 4-14 : حداقل شاخص‌های تحت پوشش تحت پوشش توسط12 نقطه بهینه……. 114

جدول 4-15 : نتایج آزمون فریدمن……………………………………………………………………….. 116

جدول 5-1 : وزن گزینه‌های بالقوه………………………………………………………………………… 129

فهرست شکل‌ها

شکل 2-1 : مدل شمنر…………………………………………………………………………………………. 28

شکل 2-2 : تقسیم‌بندی شاخص‌های موثر بر مکان‌یابی……………………………………………. 30

شکل 2-3 : دسته‌بندی کلی مدل‌های MCDM………………………………………………………… 38

شکل 2-4 : روش‌های MADM برحسب اطلاعات مورد نیاز……………………………………. 40

شکل 2-5 : متدهای MADM برحسب بده- بستان بین شاخص‌ها…………………………….. 41

شکل 2-6 : فضای هدف دومعیاره TOPSIS……………………………………………………………. 46

شکل 3-1 : طرح کلی برای یک تحقیق مکان‌یابی…………………………………………………….  65

شکل 3-2 : مراحل کلی مکان‌یابی دستگاه‌های خودپرداز در شهر کرمانشاه…………………… 66

شکل 3-3 : گزینه‌های بالقوه برروی نقشه جغرافیایی شهر کرمانشاه…………………………….. 71

شکل 3-4 : مدل مفهومی‌……………………………………………………………………………………….. 82

شکل 3-5 : درخت ساسله مراتبی……………………………………………………………………………. 84

شکل 3-6 : مراحل تقلیل گزینه‌ها……………………………………………………………………………. 87

شکل 4-1 : خروجی نرم افزار Expert Choice ……………………………………………………….. 92

شکل 4-2 : ماتریس وزن شاخص‌ها………………………………………………………………………… 94

شکل 4-3 : محل 12 گزینه نهایی حاصل از مدل ZOGP بر روی نقشه شهر کرمانشاه…… 115

شکل 5-1 : محل 25 گزینه بدست آمده از میانگین رتبه‌ها………………………………..121