دانلود :طراحي كمومتري به منظور استخراج، تغليظ و اندازه‌گيري مقادير كم داروي Risperidone در نمونه‌هاي ادرار و پلاسما با استفاه از تركيب ميكرواستخراج با نوار حلال (Solvent bar) و HPLC

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                  صفحه

خلاصه فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

فصل اول: کلیات

1-1. بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-2. ضرورت اهمیت موضوع……………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-3. اهداف………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

فصل دوم: مروري بر  متون گذشته

2-1. اصول تئوری……………………………………………………………………………………………………………………………………… 8

2-2. مروري بر روش­هاي استخراج مايع- مايع و ميكرواستخراج مايع- مايع……………………………………. 11

2-2-1. ميكرواستخراج فاز مايع……………………………………………………………………………………………………………. 12

2-2-1-1. ميكرواستخراج فاز مايع با تك قطره …………………………………………………………………………………. 12

2-2-1-2. ميكرو استخراج فاز مايع با فيبر توخالي…………………………………………………………………………….. 14

2-2-1-2-1. اصول استخراج و سيستم‌هاي مختلف در استفاده از LPME- HF…………………………… 15

2-2-1-2-2. جنبه‌هاي عملي و پيكربندي‌هاي مختلف HF-LPME………………………………………………… 18

2-2-1-2-3. ميكرواستخراج فاز مايع از فضاي فوقاني با فيبر توخالي……………………………………………… 21

2-2-1-3. ميكرو استخراج فاز مايع با استفاده از انجماد حلال استخراج كننده………………………………. 24

2-2-1-4. میکرواستخراج فاز مایع- مایع پخشی (DLPME)……………………………………………………………. 24

2-2-2. استخراج فاز جامد…………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-3. كروماتوگرافي…………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-3-1. دسته‌بندي روش‌هاي كروماتوگرافي…………………………………………………………………………………………. 26

2-3-1-1. كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC)…………………………………………………………………………. 26

2-3-1-2. دستگاه‌هاي كروماتوگرافي مايع…………………………………………………………………………………………… 27

2-3-1-2-1. مخزن فاز متحرك…………………………………………………………………………………………………………… 28

2-3-1-2-2. سيستم‌هاي پمپ كننده…………………………………………………………………………………………………. 29

2-3-1-2-3. سيستم‌هاي تزريق نمونه………………………………………………………………………………………………… 30

2-3-1-2-4. ستون‌هاي كروماتوگرافي مايع………………………………………………………………………………………… 30

2-3-1-2-4-1. انواع پركننده‌هاي ستون…………………………………………………………………………………………….. 31

2-3-1-2-5. دماي پي ستون……………………………………………………………………………………………………………….. 31

2-3-1-2-6. آشكارسازها………………………………………………………………………………………………………………………. 32

2-3-1-2-6-1. آشكارساز فوتومتريك…………………………………………………………………………………………………. 33

2-3-1-2-6-2. آشكارساز جذب فرابنفش (UV)………………………………………………………………………………. 34

2-4. بررسي مطالعات دیگران در این زمینه…………………………………………………………………………………………. 36

2-5. بررسی داروی مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………… 38

2-5-1. فارماکو کینتیک دارو………………………………………………………………………………………………………………… 38

2-5-2. مکانیسم اثر……………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

2-5-3. موارد مصرف دارو……………………………………………………………………………………………………………………… 39

2-5-4. منع مصرف و احتیاط……………………………………………………………………………………………………………….. 41

2-5-5. اثرات جانبی………………………………………………………………………………………………………………………………. 41

2-5-6. تداخل­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

2-6. از دلایل انتخاب این دارو………………………………………………………………………………………………………………. 44

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1. مواد شیمیایی و تجهیزات دستگاهی……………………………………………………………………………………………. 46

3-2-1. مواد شیمیایی، استانداردها و نمونه‌های حقیقی……………………………………………………………………… 46

3-2-2. تجهیزات دستگاهی…………………………………………………………………………………………………………………… 46

3-3. روش استخراج……………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

3-3-1. استخراج به اختصار طی مراحل زیر انجام گرفت…………………………………………………………………… 47

3-3-2. مراحل بهينه‌سازي……………………………………………………………………………………………………………………. 48

3-3-2-1. بهینه‌سازی شرایط جداسازی……………………………………………………………………………………………… 48

3-3-2-2. بهینه­سازی شرایط استخراج……………………………………………………………………………………………….. 49

3-3-2-2-1. نوع حلال آلی………………………………………………………………………………………………………………….. 49

3-3-2-2-2. اثر pH فاز دهنده……………………………………………………………………………………………………………. 49

3-3-2-2-3. اثر pH فاز گیرنده…………………………………………………………………………………………………………… 49

3-3-2-2-4. اثر قدرت یونی فاز دهنده……………………………………………………………………………………………….. 49

3-3-2-2-5. اثر همزدن محلول آنالیت………………………………………………………………………………………………… 49

3-3-2-2-6. اثر زمان استخراج…………………………………………………………………………………………………………….. 50

3-3-3. ارزیابی کارایی روش استخراج………………………………………………………………………………………………….. 50

3-3-3-1. منحنی درجه‌بندی………………………………………………………………………………………………………………. 50

3-3-3-2. تعیین فاکتور پیش تغلیظ (PF)…………………………………………………………………………………………. 50

3-3-3-3. تعیین تکرارپذیری (RSD)…………………………………………………………………………………………………. 51

3-3-4. آنالیز نمونه حقیقی…………………………………………………………………………………………………………………… 51

فصل چهارم: نتایج

4-1. میکرو استخراج سه فازی بر پایه استفاده از فیبر تو خالی متخلخل…………………………………………. 53

4-2. مراحل بهینه‌سازی…………………………………………………………………………………………………………………………. 53

4-2-1. بهینه‌سازی شرایط HPLC………………………………………………………………………………………………………. 53

4-2-2. بهینه‌سازی شرایط استخراج……………………………………………………………………………………………………. 54

4-2-2-1. نوع حلال آلي………………………………………………………………………………………………………………………. 54

4-2-2-2. طراحی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………. 55

4-2-2-2-1. غربال­گري…………………………………………………………………………………………………………………………. 56

4-2-2-2-2. طراحي بهينه­سازي…………………………………………………………………………………………………………. 59

4-2-2-3. خلاصه نتایج بهینه‌سازی…………………………………………………………………………………………………….. 63

4-3. تعیین پارامترهای تجزیه­ای روش استخراج…………………………………………………………………………………. 63

4-3-1. تهیه منحنی درجه‌بندی…………………………………………………………………………………………………………… 63

4-3-2. فاکتور پیش تغلیظ (PF) و درصد بازیابی (R%)……………………………………………………………………. 64

4-3-3. تعیین حد تشخیص (LOD)……………………………………………………………………………………………………. 66

4-3-4. تکرارپذیری روش (RSD)…………………………………………………………………………………………………………. 66

4-4. آنالیز نمونه ادرار و پلاسما…………………………………………………………………………………………………………….. 67

فصل پنجم: بحث و پيشنهادات

5-1. بحث و نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………………………….. 72

5-2. پيشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

 

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

خلاصه انگليسي…………………………………………………………………………………………………………………………………… 91

ضمايم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 92

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                  صفحه

جدول 2-1. كاربردهاي كروماتوگرافي تقسيمي……………………………………………………………………………………. 26

جدول 2-2. كاربردهاي اخير HP-LPME در استخراج گونه‌هاي مختلف………………………………………….. 36

جدول 4-1. سطوح پايين و بالاي مربوط به فاكتورهاي بررسي شده…………………………………………………. 56

جدول 4-2. آزمايشات طراحي شده پلاكت- بورمان جهت شناسايي فاكتورهاي مهم تاثيرگذار بر روي نتايج SBME-HPLC براي جداسازي و اندازه‌گيري Risperidone…………………………………………………………………………………………. 57

جدول 4-3. آزمايشات طراحي شده باكس- بهكن جهت بهينه‌سازي فاكتورهاي موثر بر SBME براي جداسازي Risperidone و ميزان پاسخ هر آزمايش براساس سطح نسبي زير پيك گونه‌ها……………………………………………………….. 60

جدول 4-4. خلاصه نتايج بهينه‌سازي استخراج…………………………………………………………………………………… 63

جدول 4-5. ارقام شايستگي SBME داروي ريسپريدون…………………………………………………………………….. 67

جدول 5-1. مقايسه روش ارائه شده با ساير روش‌هاي استخراجي…………………………………………………….. 72

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                  صفحه

شکل 1. روش‌های مختلف استخراج و میکرواستخراج……………………………………………………………………………. 3

شکل 2-1. نمای جانبی از سیستم میکرو استخراج با حلال با استفاده از میله­ی تفلونی………………… 12

شکل 2-2. نمایی ­از سیستم میکرواستخراج با تک قطره­ الف) استخراج مستقيم از درون محلول ب) استخراج از فضاي فوقاني…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 14

شکل 2-3. اصول استخراج HF-LPME (الف) دو فازی (ب) سه فازی…………………………………………….. 16

شکل 2-4. الف) سیستم HF-LPME بر اساس پیکربندی U……………………………………………………………. 19

شكل 2-5. طرح شماتيك از سيستم HF-LPME……………………………………………………………………………… 20

شکل 2-6. الف) شمايي از سيستم HF-LPME از حجم زياد…………………………………………………………… 20

شکل 2-7. طرح شماتيك ميكرواستخراج فاز مايع به روش (الف) مستقيم و (ب) فضاي فوقاني……. 23

شکل 2-8. شمايي از يك دستگاه HPLC…………………………………………………………………………………………… 28

شکل 2-9. يك حلقه نمونه‌برداري كروماتوگرافي مايع………………………………………………………………………… 30

شکل 2-10. سلول آشكارساز فرابنفش براي HPLC………………………………………………………………………….. 34

شکل 2-11. ساختار شيميايي ريسپريدون…………………………………………………………………………………………… 38

شکل 4-1. كروماتوگرام تزريق مستقيم 5mg/lit محلول آبي RISP…………………………………………………. 54

شکل 4-2. بررسي نوع حلال پر كننده منافذ فيبر، شرايط استخراج: pH فاز گيرنده 1. pH فاز دهنده 2. سرعت همزدن 900 دور در دقيقه، عدم حضور نمك در فاز دهنده، زمان استخرج: 20 دقيقه، در دماي محيط، غلظت دارو ppb10 55

شکل 4-3. نمودار pareto chart مربوط به طراحي پلاكت- بورمان…………………………………………………… 58

شکل 4-4. نمودار تأثيرات فاكتورهاي اصلي مؤثر بر SBME گونه‌ي RISP…………………………………….. 61

شکل 4-5. نمودار پاسخ سطحي تخميني و خطوط كانتور به دست آمده از فاكتورهاي مؤثر در كارايي استخراج RISP توسط روش SBME-HPLC…………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

شکل 4-6. منحني درجه‌بندي در شرايط بهينه SBME (الف) (mg/lit در area)……………………………. 64

شکل 4-7. منحني درجه‌بندي در محيط آبي حاصل از تزريق دارو قبل از استخراج (ب) (mg/lit در area)     64

شکل 4-8. منحني درجه‌بندي در شرايط بهينه جهت بررسي Linearity………………………………………… 65

شکل 4-9. الف) كروماتوگرام نمونه ادرار حاوي 10 ميكروگرم بر ليتر دارو ب) ادرار شاهد…………….. 68

شکل 4-10. الف) كروماتوگرام نمونه پلاسما حاوي 10 ميكروگرم بر ليتر دارو ب) پلاسماي شاهد ج) نمونه پلاسما حاوي نيم  ppm دارو د) نمونه پلاسما حاوي 0.2 ppm دارو………………………………………………………………………………….. 70