شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر هوشمندی کسب و کار جهت موفقیت فرآیند تجاری سازی فناوری در شرکت های دانش بنیان: مطالعه موردی واحدهای مستقر در پارک های علم و فناوری تهران ، خراسان رضوی و سمنان

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

چکیده                                                                                                                       1

فصل اول: کلیات تحقیق

• مقدمه………………………………………………………………………………………..2

• بیان مساله……………………………………………………………………………….2

• اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………3

• اهداف مشخص تحقیق……………………………………………………………4

1-4-1 هدف اصلی تحقیق………………………………………………………….4

1-4-2 هدف آرمانی تحقیق…………………………………………………………………4

1-4-3 هدف کاربردی تحقیق……………………………………………………………..5

1-4-4 بهره وران و ذینفعان از نتایج تحقیق…………………………………………..5

• سوالات و فرضیه های تحقیق……………………………………………………5

1-5-1 سوالات تحقیق………………………………………………………….5

1-5-2 فرضیه های تحقیق………………………………………………………………..5

1-5-2-1 فرضیه اصلی………………………………………………………………….5

1-5-2-2 فرضیه های فرعی………………………………………………………………….5

• تعریف واژگان کلیدی تحقیق………………………………………………………….6

1-6-1 هوشمندی کسب و کار……………………………………………………………………….6

1-6-2 هوشمندی بازار………………………………………………………………………………6

1-6-3 هوشمندی رقبا………………………………………………………………6

1-6-4 هوشمندی فناورانه…………………………………………………………………………6

1-6-5 هوشمندی راهبردی………………………………………………………………….6

1-6-6 هوشمندی اجتماعی ………………………………………………………………….6

1-6-7 تجاری سازی فناوری…………………………………………………………………6

• چارچوب و طرح تحقیق……………………………………………………………………6

1-7-1 متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی………………………………..7

1-7-2 گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………..8

1-7-3 جامعه آماری و حجم نمونه………………………………………………………..8

1-7-4 روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………8

• جمع بندی………………………………………………………………………………..8

فصل دوم : مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 هوشمندی کسب و کار……………………………………………………………….10

2-1- 1 مبانی نظری سیستم های هوشمندی کسب و کار: ………………………………………10

2-1- 2 تاریخچه هوشمندی کسب و کار: ………………………………………………..11

2-1-3- تعریف هوشمندی کسب و کار: ……………………………………………………….11

2-1- 4 ضرورت استفاده از هوشمندی کسب و کار در سازمان ها: ………………….13

2-1-5 مهم ترین مزایای هوشمندی کسب و کار مورد توجه سازمان ها: …………………….14

2-1-6 اهداف استفاده از هوشمندی کسب و کار در سازمان ها: …………………………..15

2- 1- 7 اجزاء اصلی هوشمندی کسب و کار: …………………………………………………18

2-1-8 مهارت های لازم برای ارتقای هوشمندی کسب و کار: ………………………….19

2-1- 9 عوامل تاثیرگذار بر هوشمندی کسب و کار: ………………………………19

2-1- 10پیشینه تحقیق هوشمندی کسب و کار……………………………………..20

2- 1- 10- 1 مطالعات انجام شده داخلی: ………………………………….20

2-1- 10- 2 مطالعات انجام شده خارجی: ………………………………26

2-1- 11 موفقیت هوشمندی کسب و کار: ……………………………………….29

2- 1 – 12 مجموعه ای از عوامل موفقیت هوشمندی کسب و کار برگرفته شده از ادبیات تحقیق:….30

2-1- 12- 1  ارتباطات: ……………………………………………………30

2- 1- 12- 2 رهبری: ……………………………………………………..31

2- 1- 12- 3 انطباق پذیری: …………………………………………………32

2- 1- 12- 4 همکاری: ………………………………………………………….33

2- 1- 12- 5 مشارکت کارکنان: ……………………………………………..33

2- 1- 12- 6 نوآوری: ……………………………………………………………….34

2- 1- 12- 7 چشم انداز: ………………………………………………….34

2- 1- 12- 8 انعطاف پذیری: ……………………………………………….35

2-1- 12- 9 هماهنگی: …………………………………………………………..35

2- 1- 12- 10 برنامه ریزی: ……………………………………………………36

2- 1- 12- 11 منابع انسانی: ………………………………………………………36

2- 1-12- 12 منابع مالی: ……………………………………………………….36

2- 1- 12- 13 تکنولوژی مناسب: …………………………………………………….37

2- 1- 12- 14 بهبود مستمر: ……………………………………………..37

2- 1- 12- 15 مدیریت تغییر: ………………………………………………………..37

2- 1- 12- 16 مشتری مداری: ……………………………………………………..38

2- 1- 12- 17 یکپارچگی اطلاعات سازمان: ……………………………..38

2- 1- 12- 18 اعتماد سازی: ……………………………………………………38

2- 1- 12- 19 مدیریت دانش: ……………………………………………….39

2- 2 تجاری سازی فناوری…………………………………………………………………….41

2- 2- 1 مقدمه : …………………………………………………………………………………..41

2- 2- 2 تجاری سازی،تعاریف و مفاهیم: ………………………………………………….42

2-2- 3 دیدگاه های متمایز در مورد تجاری سازی: ……………………………………….43

2- 2- 4 مراحل تجاری سازی: ……………………………………………………………45

2- 2- 4- 1 تولید ایده : …………………………………………………………..47

2- 2-4-2  ارزشیابی و غربالگری ایده ها : ……………………………………..47

2-2- 4-3  بررسی کاربردی کردن ایده، تحلیل تجاری کالا و اقدام برای توسعه :………………….48

2-2- 4-4  تولید آزمایشی و انجام تست معتبرسازی : ……………………………………………………..48

2-2- 4-5 اقدام برای تجاری سازی با توجه به جنبه های فنی و اجرایی : …………………………..48

2-2- 4-6 تجاری شدن،تولید صنعتی و ورود به بازار : …………………………………………………….49

2- 2-4-7 ارزیابی دستاوردها و انجام اصلاحات : ……………………..49

2- 2- 5 انواع روش های تجاری سازی: …………………………………………………..49

2- 2-6 موانع و مشکلات تجاری سازی: ……………………………………………………..51

2- 2-6-1  پیشرفت سریع فناوری: ………………………………………………………….53

2- 2-6-2  تغییر سلایق مشتری: …………………………………………………………..53

2- 2-6-3  عوامل فردی: ………………………………………………………………………..53

2- 2-6-4 کمبود اطلاعات: ………………………………………………………………..53

2- 2-6-5  توانمندی ناکافی نیروی انسانی: ……………………………………………….54

2- 2-6-6  مالکیت فکری طرح و ایده: ………………………………………………..54

2- 2-6-7  تفاوت میان صنعت و دانشگاه: ……………………………………………….55

2- 2-6-8  موانع سیاسی و اقتصادی: ………………………………………………….55

2- 2-6-9  موانع ساختاری و سازمانی: ………………………………………………………55

2- 2-6-10  موانع ذاتی خود فناوری: ………………………………………………………..55

2- 2-6-11  موانع حقوقی و ارتباطی: ……………………………………………………………56

2- 2-6-12 عدم درک بازار و فقدان بازار واقعی: ……………………………………..56

2- 2-6-13 واکنش رقابتی: …………………………………………………………………………………………..56

2- 2-6-14 بازده سرمایه گذاری ناکافی: …………………………………………………56

2- 2-6-15 چالش استاندارد سازی: ……………………………………………57

2- 2-6-16 فقدان مراکز تجاری سازی فناوری در چرخه تحقیق تا تولید: …………………………..57

2- 2-6-17 فقدان نظام حمایتی لازم بعد از تحقیقات: …………………………………………..57

2- 2-7  ساز و کارهای بهبود تجاری سازی: ………………………………………………58

2-2-7-1 ارزش و ویژگی های محصول: ……………………………………………….59

2-2-7-2 سادگی و عدم پیچیدگی محصول: ………………………………………………59

2- 2-7-3 نام تجاری(Brand): ……………………………………………………………..60

2- 2-7-4  نیروی اقتصادی و تعامل بازار : …………………………………………………..60

2- 2-7-5 مشتریان و مشتری مداری : ……………………………………………..60

2-2- 7-6 توجه به فاکتورهای اقتصادی(هزینه و منفعت) …………………………………….61

2- 2- 7-7 رقبا و رقابت پذیری : …………………………………………………61

2- 2- 7-8  بینش های مردمی : …………………………………………………………61

2-2- 7-9  قوانین تسریع کننده نیروهای دولتی : …………………………………………………………….62

2-2-7-10  برنامه ها و قوانین کلان : ……………………………………………….62

2-2- 7-11  توسعه و گسترش شرکت های دانش بنیان : …………………………………………………62

2-2-7-12 همکاری دانشگاه و صنعت : ………………………………………………63

2- 2-7-13  چشم انداز بلند مدت : ……………………………………………..63

2-2-7-14  تاثیر مستقیم بر سلامت انسان با راحتی زندگی : …………………………………………….63

2- 2-7-15  شناخت فرآیند تجاری سازی : …………………………………..63

2-2-7-16  پشتیبانی مدیریت ارشد،هم راستایی راهبردهای کلان سازمان …………………………..64

2-2-7-17  منابع کافی مناسب و مطابق با نیازهای شرکت ……………………………………………….64

2-3 شرکت های دانش بنیان………………………………………………………………..64

2- 3- 1شرکت های دانش بنیان ؛ تعاریف و مفاهیم : ………………………………………………………………64

2-3-2 فعالیتهای شرکت های دانش بنیان: …………………………………….66

2-3-3 اهمیت شرکت های دانش بنیان : ……………………………………………..66

2- 3- 4 تمایز شرکت های دانش بنیان با سایر شرکت ها: ………………………………………………………..68

2-3- 5 مشکلات شرکت های دانش بنیان :………………………….69

2-3-5-1  نبودن نیروی انسانی متخصص: ……………………………………69

2-3-5-2  مناسب نبودن فرآیند ارائه تسهیلات در بانک: …………………………………………………..69

2-3-5-3  محدودیت سرمایه: …………………………………………………….69

2-3-5-4  فقدان بستر مناسب: ……………………………………………………….69

2-3-5- 5 گرایش تعاونی به دانشگاه و دولت: …………………………………………70

2-3- 5-6 کوتاه نبودن مسیر ثبت شرکت: …………………………………………70

2-3- 5-7 بالا بودن نرخ سود بانکی و نحوه بازپرداخت برای طرح ها: ………………………………70

2-3- 5- 8 وجود قوانین: ………………………………………………………………70

2-3- 5- 9 عدم توانمندی های مدیریتی متقاضیان: ………………………………………………………….70

2-3- 5-10 ارزیابی عملکرد نامشخص: ……………………………………….70

2-3- 5- 11 رفع مشکل وثیقه برای دریافت وام بانکی: ……………………………………………………71

2-3- 5- 12 کم کاری مراکز رشد: …………………………………………..71

2-3- 5- 13 عدم مسئولیت پذیری اعضا: ……………………………..71

2- 3- 6 راه های توسعه شرکتهای دانش بنیان: ………………………………………..71

2- 3- 6-1  بستر سازی و آماده سازی: ……………………………………….71

2- 3- 6-2 فرهنگ سازی : ………………………………………………………….72

2- 3- 6-3 ایجاد توسعه بسترهای عملیاتی : ………………………………………..72

2- 3- 6-4 زیرسازی و زیرساخت : …………………………………………………72

2- 4 جمع بندی: ……………………………………………………………..73

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………74

3-2-مدل مفهومی………………………………………………………………………..75

3-3- روش تحقیق………………………………………………………………………….76

3-4- دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده ها…………………………………..77

3-5- جامعه آماری و نمونه آماری………………………………………………………………….79

3-5-1 جامعه آماری………………………………………………………………………79

3-5-2- نمونه آماری……………………………………………………………………79

3-5-3-  روش نمونه گیری…………………………………………………………….80

3-5-4-  حجم نمونه………………………………………………………………….81

3-6- روش گردآوري اطلاعات………………………………………………………….82

3-6-1- مطالعات کتابخانه­ای و جستجوی اینترنتی………………………………82

3-6-2- پرسشنامه……………………………………………………………….82

3-6-3- نحوه تنظيم پرسشنامه……………………………………………………………….83

3-6-4- شرح پرسشنامه……………………………………………………………….83

3-6-5- مقیاس اندازه گیری تحقیق………………………………………………..84

3-6-6-  روايي (قابلیت اعتبار) پرسشنامه…………………………………………84

3-6-7-  تعيين پایایی^[1] (قابلیت اعتماد) پرسشنامه……………………………….85

3-7- روش­های تجزیه و تحلیل داده­های تحقیق………………………………………………..86

3-7-1- آزمون ضریب همبستگی …………………………………………………….87

3-7-2- آزمون رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر……………………………..87

3-7-3- بررسی ضريب تعيين………………………………………………………88

 3-7-4- تجزيه و تحليل واريانس فريدمن ………………………………………….88

3-8- جمع بندی………………………………………………………………………………….89

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه ………………………………………………………………………………………….90

4-1-روش تجزیه و تحلیل داده ها:……………………………………………………………90

4-2- تحلیل توصیفی داده‌ها:………………………………………………………………………91

4-2-1- ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان و جامعه آماری………………………………………..91

4-2-1-1- آمار توصیفی متغیر سن…………………………………..92

4-2-1-2- آمار توصیفی متغیر سطح تحصیلات………………………………92

4-2-1-3- آمار توصیفی متغیر جنسیت………………………………………..92

4-2-1-4- آمار توصیفی متغیر سطح سازمانی…………………………93

4-2-1-5- آمار توصیفی متغیر سابقه کار در حوزه تجاری سازی……………………………………….94

4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………….95

4-3-1- بررسی پایایی پژوهش……………………………………………………..96

4-3-2- بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها…………………………………………….96

4-3-2-1- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی بعد هوشمندی بازار……………………96

4-3-2-2- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی بعد هوشمندی رقبا…………………….97

4-3-2-3- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی بعد هوشمندی فناورانه……………….97

4-3-2- 4- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی بعد هوشمندی اجتماعی…………….98

4-3-2- 5-آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی بعد هوشمندی راهبردی………………98

4-3-2-6- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی معیار هوشمندی کسب‌و کار………..99

4-3-2-7- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی معیار تجاری‌سازی فناوری…………..99

4-4- بررسی همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته……………………………..100

4-4-1- همبستگی بین بعد هوشمندی فناورانه و موفقیت تجاری سازی……………………………………100

4-4-2-  همبستگی بین بعد هوشمندی اجتماعی و موفقیت تجاری‌سازی………………………………….101

4-4-3-  همبستگی بین بعد هوشمندی راهبردی و موفقیت تجاری‌سازی …………………………………102

4-4-4-  همبستگی بین بعد هوشمندی رقبا و  موفقیت‌تجاری‌سازی…………………………………………103

4-4-5-  همبستگی بین بعد هوشمندی بازار و موفقیت تجاری‌سازی……………………………………….104

4-4-6-  همبستگی بین بعد هوشمندی کسب‌و کار و موفقیت تجاری‌سازی …………………………….105

4-5- رتبه بندی ابعاد هوشمندی کسب‌و کار با آزمون فریدمن………………………………………………………..106

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………..107

5-2- یا فته های تحقیق در حوزه های جمعیت شناختی:……………………………………………………………….108

5-3- مقایسه یافته های پژوهش با دیگر پژوهش های صورت گرفته……………………………………………….110

5-4-پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………….112

5-5-پیشنهاداتی جهت پژوهش های آینده:…………………………………………………..114

5-6- محدودیتهای پژوهش:………………………………………………………………114

فهرست منابع و ماخذ…………………………………………………………………………115

فهرست منابع فارسی ……………………………………………………………………….115

فهرست منابع انگلیسی………………………………………………………………..118

پیوست ها و ضمائم……………………………………………………………………..119

پیوست1:پرسشنامه………………………………………………………………………..119

پیوست 2:خروجی های نرم افزار SPSS …………………………………….123

1. آزمون ضریب همبستگی- خروجی نرم افزار……………………………123

2. آزمون نرمال بودن جوامع- خروجی نرم افزار……………………………125

3. آزمون فریدمن – خروجی نرم افزار………………………………………125

4. آزمون پایایی- خروجی نرم افزار………………………………………126

5. خروجی آزمون رگرسیون………………………………………….127

5-1- خروجی رگرسیون هوشمندی بازار و موفقیت تجاری‌سازی………………………………..127

5-2- خروجی رگرسیون هوشمندی رقبا و موفقیت تجاری سازی………………………………..127

5-3- خروجی رگرسیون هوشمندی راهبردی و موفقیت تجاری سازی…………………………128

5-4- خروجی رگرسیون هوشمندی اجتماعی و موفقیت تجاری سازی…………………………128

5-5- خروجی رگرسیون هوشمندی فناورانه و موفقیت تجاری سازی…………………………..129

5-6- خروجی رگرسیون هوشمندی کسب و کار و موفقیت تجاری سازی…………………….129

پیوست 3 : لیست واحدهای مستقر در پارک های علم و فناوری …………………………………………………….130

1. پارک علم و فناوری پردیس تهران…………………………………………….130

2. پارک علم و فناوری خراسان رضوی………………………………………..137

3. پارک علم و فناوری سمنان………………………………………………….139

چکیده انگلیسی………………………………………………………………….142

فهرست جداول

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

جدول1-1- روشهای جمع آوری اطلاعات…………………………………..8

جدول 2- 1- عوامل کلیدی موفقیت هوشمندی کسب و کار با توجه به ادبیات تحقیق………………………..39

جدول2-2- شاخص های یک سازمان موفق در هوشمندی کسب و کار بر اساس ادبیات پژوهش………..40

جدول 3-1- شرح پرسشنامه…………………………………………………..83

جدول 3-2- مقیاس اندازه گیری(طیف پنج نمره ای لیکرت)……………………………………………………………84

جدول 3-3- ضریب آلفای کرونباخ ……………………………………………86

جدول 4-1- توزیع فراونی آزمودنی ها بر حسب  سن…………………………………………………………………….91

جدول 4-2- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سطح تحصیلات……………………………………………………92

جدول 4-3- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب جنسیت……………………………………………………………….92

جدول 4-4- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سطح سازمانی………………………………………………………93

جدول 4-5- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سابقه کار……………………………………………………………..94

جدول4-6- آزمون های مورد استفاده جهت آمار استنباطی……………………………………………………………….95

جدول 4-7- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال بعد هوشمندی بازار………………96

جدول4-8- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال بعد هوشمندی رقبا………………..97

جدول4-9- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال بعد هوشمندی فناورانه…………..97

جدول4-10- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال بعد هوشمندی اجتماعی……….98

جدول4-11- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال بعد هوشمندی راهبردی……….98

جدول4-12- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال معیار هوشمندی کسب‌و کار….99

جدول4-13- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال معیار تجاری‌سازی فناوری……99

جدول4-14- آزمون همبستگی پیرسون بین بعد هوشمندی فناورانه و موفقیت تجاری‌سازی………………100

جدول 4-15- آزمون همبستگی رگرسیون بین بعد هوشمندی فناورانه و موفقیت………………………………100

جدول 4-16- آزمون همبستگی پیرسون بین بعد هوشمندی اجتماعی و موفقیت……………………………….101

جدول 4-17- آزمون رگرسیون بین بعد هوشمندی اجتماعی و موفقیت تجاری‌سازی………………………..101

جدول 4-18- آزمون همبستگی پیرسون بین بعد هوشمندی راهبردی و موفقیت تجاری‌سازی……………102

جدول 4-19- آزمون رگرسیون بین بعد هوشمندی راهبردی و موفقیت تجاری‌سازی………………………..102

جدول 4-20- آزمون همبستگی پیرسون بین بعد هوشمندی رقبا و موفقیت تجاری‌سازی…………………..103

جدول 4-21- آزمون رگرسیون بین بعد هوشمندی رقبا و موفقیت تجاری‌سازی……………………………….103

جدول 4-22- آزمون همبستگی پیرسون بین بعد هوشمندی بازار و موفقیت تجاری‌سازی………………….104

جدول 4-23- آزمون رگرسیون بین بعد هوشمندی بازار و موفقیت تجاری‌سازی………………………………104

جدول 4-24- آزمون همبستگی پیرسون بین هوشمندی کسب‌و کار و موفقیت تجاری‌سازی………………105

جدول 4-25- آزمون رگرسیون بین هوشمندی کسب‌و کار و موفقیت تجاری‌سازی…………………………..105

جدول4-26- آزمون فريدمن به­منظور بررسي عوامل مرتبط با هوشمندی کسب‌و کار…………………………106

جدول 4-27- آزمون فريدمن برای ابعاد هوشمندی کسب‌وکار……………………………………………………….106

جدول 5-1- نتیجه آزمون فریدمن……………………………………………………………………………………………….112

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

نمودار 2-1- مزایای مورد انتظار از فعالیت های هوشمندی کسب و کار…………………………………………….15

نمودار 4-1- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سن……………………………..91

نمودار 4-2- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب  متغیرتحصیلات…………………..92

نمودار 4-3- نمودار دایره ای متغیرجنسیت………………………………………………93

نمودار 4-4- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سطح سازمانی……………………………………94

نمودار 4-5- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب سابقه کار…………………………………95

نمودار5-1- سن پاسخ دهندگان………………………………………………108

نمودار5-2- سطح تحصیلات………………………………………………….108

نمودار5-3- جنسیت………………………………………………………………109

نمودار5-4- سطح سازمانی…………………………………………………………………..109

نمودار5-5- سابقه کار در حوزه تجاری سازی…………………………………………….109

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

شکل 1-1- مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………7

شکل1-2- گام های روش انجام تحقیق…………………………………………..9

شکل2-1- سیستم های هوشمندی کسب و کار(اولژاک و زمبا،2007) ………………………………………………16

شکل2-2- اجزاء هوشمندی کسب و کار(بندریان ، 1388) ……………………………………………………………..18

شکل 3-1- مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………..76

[1] –  Reliability