|
%41تخفیف
دانلود پروژه:سبک شناسی نحوی بیست دعای نخست صحیفه سجادیه
تعداد 169 صفحات این فایل word
-
مقدمه:
دیدگاه های عبد القاهر جرجانی (وفات 471 ه.ق) و برخی دیگر از صاحب نظران با آن چه که امروزه سبک شناسی خوانده می شود، ارتباط دارد و حتی برخی از مبانی آن را در بر- می گیرد. عبد القاهر که در این حوزه نظرات شاخصی دارد، سبک را نوعی نظم و شیوه ای از آن شمرده است. «در حقیقت، میراث عرب، پدیده سبک شناسی را شناخته و در ضمنِ بررسی های بلاغی، آن را موردِ کاوش قرار داده است. اگر انسانِ متأمل و متفکر، در این قضیه دقت کند، در می یابد که بررسی بلاغی عرب، همان بررسی سبک شناسی، به صورت اجمالی و مختصر است. زمانی که در تعاریف بلاغت در نزد عرب، نگاه دقیقی بکنیم و آن را با تعریف- های بلاغت در فرهنگ و تمدن یونانی مقایسه کنیم، در خواهیم یافت که اصطلح بلاغت در میراث عربی به معنای لغوی آن یعنی «فصاحت و ابانت» به کار رفته است؛ افزون بر آن، تلاش های تحلیلی، بر بررسی پدیده های سبک شناسی، در ضمن نظام گفتمان دلالت می کند. بررسی های تحلیلی را علمای متقدمی مثل أبو عبیده، ابن قتیبه و باقلانی، و همچنین بعضی از معتزلین و متأخرین که از تمدن یونانی و فلسفه و بلاغت تأثیر گرفته بودند، مثل ابن مقفع و خالد بن صفوان، انجام داده اند» (عیاشی، 2002: 28).
«آثار بسیاری در زمینه سبک شناسی وجود دارد و ادبای شاخصی، در این حوزه تألیفاتی ارائه کردند، از جمله «استاد احمد شایب»[1] در کتاب «الأسلوب» – که از بزرگ ترین تلاش ها در زمینه سبک شناسی، و بحث و تحقیق در این مجال می باشد-، نظرات خود را ارائه داده است. این تألیف، ثمره کسب آگاهی طولانی مدت در بلاغت و نقد قدیم، البته با اطلاع از انواع فرهنگ های نقدی بیگانه– غربی- می باشد. بررسی های نظری در نقد قدیم در این تألیف بیان می شود؛ یعنی همان نقد قدیمی که بین نقد و بلاغت آمیخته است و مرزی بین آن دو قائل نیست. این امتزاج و در هم آمیختگی، منجر به انشعابِ بررسی های بلاغی به علوم سه گانه یعنی همان، معانی و بیان و بدیع می شود. در علم معانی، جمله، مورد بررسی قرار می گیرد؛ جدا از این که متصل یا منفصل باشد؛ و در بیان، صور بلاغی با انواع آن مثل تشبیه، مجاز و کنایه و… بررسی می شود و در علم بدیع، توابع این دو علم، به عنوان مکمل ها برای ادای فنی، مورد کاوش قرار می گیرد. «استاد شایب» علم بلاغت را در دو باب اسلوب و فنون ادبی محصور می کند» (عبد المطلب،1994: 106). بعد از بیانِ سابقه سبک شناسی در جهان عرب، اشاره ای کوتاه به سبک شناسی در ایران نیز، می شود. «سبک شناسی به معنای حقیقی خود در ایران سابقه ای نداشته و نخستین آثار این فن، آن هم به صورت ضعیف در تذکره ها آمده است. صاحبان تذکره ها به ندرت در مورد سبک شاعران سخن گفته اند؛ مثلا «عوفی» در مورد «عنصری» می گوید: «و اشعار عنصری شعار فصاحت و دلیری دارد، دقت معنی با رقت فحوی جمع است». و در مورد «فرخی» می گوید: «شعر او عذب و پر معنی است به اول در صنعت سخن و به دقت معانی کوشید و دران از اقران سابق در آمد و به آخر، سخن سهل ممتنع ایراد می کرد» (بهار، 1382: 22).
در مغرب زمین نیز واژه سبک، از قرن پانزدهم به کار می رفته است ولیکن واژه سبک شناسی از قرن بیستم کاربرد داشته، که به بررسی های ادبی منحصر بوده است.
«تا كنون دو ديدگاه متقابل «تزئيني» و «ارگانيك» در باب سبك مطرح بوده است. ديدگاه اول چنين مي انگارد كه معاني، نخست بر زبان ميآيد، سپس با سبك، آراسته ميشود. ديدگاه دوم، انديشه و سبك را با هم متقارن و همبوده ميداند و اين هر دو را پشت و روی يك سکه میشمارد. از اين ديدگاه، ساخت زبان، ساختِ انديشه را شكل ميدهد؛ یعنی مثلاً نحوه تركيب اجزاي جملهها و نوع روابط آنها با یکدیگر در شکلگیری معانی نقش عمدهای دارند. اگر ديدگاه نخست را بپذیریم و نقش سبك را تا حد تزيينكننده انديشه تنزل دهیم، دیگر جایی برای پیوند سبك با اندیشه باقی نمیماند. اما اگر رابطه سازمندِ ميان سبك و انديشه را بپذيريم و نحو را سازنده انديشه و حامل آن بدانيم، در اين صورت ميان ساختارهاي نحوي جملهها، با نوع سبك، پيوند استواري وجود دارد» (فتوحی،1392: 268). پیوند میانِ نحو و اندیشه، همان مسئله ای است که نگارنده را ترغیب می کند تا تحقیق پیشِ رو را تدوین کند و در پایان، به نگرش امام سجاد (ع) در دعا های منتخب، پی ببرد.
[1] – فارغ التحصیل از دار العلوم، مدرس زبان و ادبیات عربی در دانشکده ادبیات قاهره. از مؤلفاتش می توان به «الأسلوب» و «اصول النقد العربی» و «تاریخ النقائض فی الشعر العربی» و «تاریخ الشعر السیاسی إلی منتصف القرن الثالث» اشاره کرد. (عبد المطلب،1994: 106).
دسته: ادبیات, علوم انسانی
برچسب: سبک شناسی نحوی بیست دعای نخست صحیفه سجادیه