%31تخفیف

زمین­شیمی زیست­محیطی و زیست­دسترس­پذیری فلزات سنگین در رسوبات ساحلی و دریایی خلیج گواتر

تعداد 222صفحه در فایل word

کارشناسی ارشد در رشته­‌ی

زمین‌شناسی – زیست محیطی

 

 

زمین­شیمی زیست­محیطی و زیست­دسترس­پذیری فلزات سنگین در رسوبات ساحلی و دریایی خلیج گواتر

چکیده

در این پژوهش توزیع و زیست­دسترس­پذیری فلزات سنگین در رسوبات ساحلی و دریایی بخش ایرانی خلیج گواتر برای تعیین آلودگی طبیعی و انسانزاد بررسی شد. برای این منظور، 17 نمونه رسوب سطحی و 5 مغزه رسوبی تجزیه، و نتایج با عیار طبیعی منطقه مقایسه شد. غلظت سطحی فلزات نشان می­دهد که بیش­ترین آلودگی فلزات مس و روی، سرب، وانادیم و کروم، و نیکل و کبالت، به ترتیب در اسکله پسابندر، ساحل ماسه­ای پسابندر، و پهنه­های ﮔلی جنگل حرا وجود دارد. ضرایب همبستگی، بیانگر همبستگی بالای آهن، ماده آلی، و کسر رس­اندازه با فلزات بالقوه سمناک به­ویژه مس، روی، و نیکل است. همچنین، توزیع عمقی فلزات در مغزه­های رسوبی نشان می­دهد که در بیش­تر مغزه­ها، سرب غنی­شدگی سطحی، و نیکل و کبالت در همه مغزه­ها غنی­شدگی عمقی دارند. همچنین، بیش­تر فلزات در دو مغزه 3 و 5 غنی شده­اند. محاسبه ضرایب زمین­انباشت مبین آلودگی شدید عناصر روی و مس در اسکله پسابندر است. همچنین، محاسبه شاخص بار آلودگی، و مجموع ریسک­های بالقوه بوم­شناختی نشان می­دهد که بالاترین مقدار PLI و RI مربوط به اسکله پسابندر است. نتایج گونه­پذیری فلزات در کسرهای رسوب نشان می­دهد که عناصر مس و سرب، منگنز، و روی، نیکل، کبالت، کروم، وانادیم، و آهن به ترتیب در کسر کاهش­پذیر، تبادل­پذیر، و بازماندی حضور دارند. حضور غالب عناصر مس، سرب، روی، و منگنز در کسرهای غیربازماندی، بیانگر زیست­دسترس­پذیری بالا، و خطر بالقوه این عناصر در سامانه ساحلی است. به نظر می­رسد که تراکم تردد، و تعمیر و نگهداری شناورهای کوچک و بزرگ دریایی، به­ویژه در دو ناحیه اسکله پسابندر، و حاشیه جنگل حرا، و همچنین هوازدگی واحدهای افیولیتی و آمیزه­های رنگین مکران، دو عامل اصلی انباشت فلزات سنگین در خلیج گواتر باشد.

کلیدواژگان: فلزات سنگین، رسوبات سطحی، خلیج گواتر، اسکله پسابندر، جنگل حرا، زیست­دسترس­پذیری

فهرست مطالب                                                                                                 صفحه

فصل اول

1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

1-1 مقدمه. 2

1-2 فلزات سنگین، مصارف، و منابع.. 3

1-3 غلظت های طبیعی فلزات سنگین.. 5

1-4 رایج ترین عناصر بالقوه سمناک در رسوبات… 5

1-4-1 سرب (Pb) 5

1-4-2 کروم (Cr) 6

1-4-3 روی (Zn) 7

1-4-4 کادمیم (Cd) 7

1-4-5 مس (Cu) 8

1-5 نگاهی اجمالی به آلودگی در محیط دریا 8

1-6 انتقال فلزات سنگین در محیط آب… 9

1-7 آلودگی رسوبات به فلزات سنگین.. 10

1-7-1 اثرات آلودگی فلزات سنگین بر رسوبات… 11

1-8 عوامل مؤثر بر غلظت فلزات سنگین رسوبات دریایی.. 12

1-8-1 ورود فلزات سنگین به رسوبات… 13

1-8-2 بافت رسوب… 13

1-8-3 ترکیب رسوب… 14

1-8-4 واکنش های رداکس…. 14

1-8-5 جذب سطحی/ واجذبی.. 15

1-8-6 انتقال فیزیکی.. 16

1-8-7 زیست آشفتگی.. 16

1-9 زمین شیمی محیط های ساحلی و دریایی.. 17

1-9-1 زمین شيمي رسوبات دريايي.. 18

1-9-2 چرخه زیست زمین شیمیایی عناصر در محیط دریا 21

1-10 توزیع شیمیایی (گونه پذیری) فلزات سنگین در رسوبات… 23

1-10-1 تکنیک های استخراج ترتیبی.. 24

1-10-2 انواع روش های استخراج ترتیبی.. 25

1-10-3 یکدست کردن روندهای استخراج ترتیبی: روش BCR.. 28

1-10-4 انتقادهای وارد بر روشهای استخراج ترتیبی.. 29

1-10-5 اجزای استخراج پذیر در روش های رایج استخراج ترتیبی.. 29

1-10-5-1 کسر تبادل پذیر. 29

1-10-5-2 فاز کربناتی.. 30

1-10-5-3 فاز اکسیدهای آهن و منگنز، یا فاز کاهش پذیر. 30

1-10-5-4 فازهای آلی یا فاز اکسایش پذیر. 31

1-10-5-5 کسر قابل استخراج با اسید قوی یا فاز بازماندی.. 32

1-11 تأثیر شوری بر تحرک فلزات سنگین در رسوبات ساحلی.. 32

1-12 ارزیابی رسوبات آلوده 33

1-13 ضرورت انجام پژوهش در ارتباط با رسوبات آلوده 34

1-14 مطالعات پیشین.. 35

1-15 اهداف پژوهش…. 38

فصل دوم

2- ویژگی های عمومی، و زمین شناسی منطقه………………………………………………………………………………….. 42

2-1 مقدمه. 42

2-2 ویژگی های عمومی خلیج گواتر. 43

2-3 زمین شناسی.. 45

2-3-1 زمین شناسی محدوده مورد مطالعه. 45

2-3-1-1 واحد Msm.. 46

2-3-1-2 واحد MP1m.. 46

2-3-1-3 واحد P1sc 47

2-3-1-4 نهشته های ساحلی قدیمی کواترنر(Qmt1) 48

2-3-1-5 واحد QPl 48

2-3-1-6 واحد Qt1. 48

2-3-1-7 واحد      Qt2. 49

2-3-1-8 واحد Qm.. 49

2-3-1-9 واحد Qes 49

2-3-1-10 واحد QId. 49

2-4 جغرافیای دیرینه مکران ساحلی.. 50

2-5 زمين ريخت‌شناسي مکران ساحلی.. 50

2-5-1 رشته های ماسهای.. 52

2-5-2 رودخانه ها 53

2-5-3 پادگانه های دریایی.. 54

2-6 پارامترهای اقلیم شناختی منطقه. 57

2-6-1 دما 57

2-6-2 رطوبت… 57

2-6-3 بارش…. 57

2-6-4  باد. 58

2-7 ویژگی های عمومی دریای عمان.. 58

2-7-1 منشا رسوبات بستر دریای عمان.. 60

2-7-2 پدیده اقلیمی مونسون در دریای عمان.. 60

2-7-3 اقیانوس شناسی فیزیکی دریای عمان.. 62

2-7-4 توده های آبی.. 62

2-8 سوابق تاریخی مطالعات اقیانوس شناختی در دریای عمان.. 64

فصل سوم

3- روش های نمونه برداری، آماده سازی، تجزیه نمونه ها، و تحلیل آماری داده ها…………………………… 68

3-1 انتخاب نقاط نمونه برداری.. 68

3-2 روش نمونه برداری از رسوبات… 73

3-3 آماده سازی نمونه ها 74

3-3-1 آماده سازی اولیه نمونه ها 74

3-3-2 مرحله دوم آماده سازی.. 76

3-4 اندازه گیری پارامترهای کیفی آب… 76

3-4-1 pH، EC، شوری، و دما 76

3-5 اندازه گیری پارامترهای کیفی رسوب… 77

3-5-1 دانه بندی رسوبات… 77

3-5-2 تعیین درصد رطوبت، ماده آلی، و کربنات در نمونه های رسوب… 79

3-5-3 اندازه گیریpH  و EC رسوب… 81

3-5-4 اندازه گیری ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) 81

3-6 تجزیه های شیمیایی.. 83

3-6-1 تعیین غلظت کل عناصر در نمونه های رسوب… 83

3-6-2 تعیین غلظت سدیم در آزمایش تعیین CEC رسوب… 83

3-6-3 تعیین غلظت عناصر در هر کسر رسوب… 83

3-7 کسرپذیری عناصر جزئی رسوب بااستفاده از تجزیه استخراج ترتیبی.. 84

3-7-1 دستورالعمل استخراج ترتیبی.. 84

3-7-2 هضم با تیزاب سلطانی.. 84

3-7-3 مراحل استخراج ترتیبی.. 85

مرحله اول (قابل استخراج در اسید/ کسر تبادل پذیر) 85

مرحله دوم (کسر به آسانی کاهش پذیر) 85

مرحله سوم (کسر اکسایش پذیر) 85

مرحله چهارم (کسر بازماندی) 86

3-7-4 بازیابی روند استخراج ترتیبی.. 86

3-8 تحلیل داده ها 86

3-8-1 روش های آماری تحلیل داده ها 86

3-8-1-1 تحلیل توصیفی داده ها و تعیین ضرایب همبستگی.. 86

3-8-1-2 آنالیزهای چندمتغیره 87

الف) تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) 87

ب) تحلیل خوشه ای (CA) 88

3-8-2 روش های آماری مرتبط با تحلیل زمین شیمیایی داده ها 88

3-8-2-1 مقایسه با غلظت های استاندارد جهانی و محلی.. 88

الف) استفاده از ترکیب شیل میانگین و پوسته قارهای بالایی به عنوان ماده مرجع.. 88

ب) استفاده از ترکیب زمینه طبیعی منطقه به عنوان ماده مرجع محلی.. 89

3-8-2-2 محاسبه شاخص های زمین شیمیایی.. 89

الف) ضریب غنی شدگی.. 90

ب) ضریب زمین انباشت… 91

ج) ضریب آلودگی (Cf) و درجه آلودگی  (Cd). 92

د) شاخص بار آلودگی.. 93

ه) خطر بالقوه بوم شناختی (Eri) و ضریب ریسک (RI) 93

و) استانداردهای کیفیت رسوب… 94

3-8-2-3 روش های محاسبه تحرک، زیست دسترس پذیری، و ریسک عناصر. 95

الف) ضریب تحرک عناصر. 95

ب) ضریب آلودگی انفرادی.. 96

ج) ضریب آلودگی کلی.. 96

د) کد ارزیابی ریسک… 96

فصل چهارم

4- ارزیابی زیست محیطی آلودگی رسوبات خلیج گواتر……………………………………………………………………. 100

4-1 مقدمه. 100

4-2 ویژگی های فیزیکوشیمیایی رسوبات خلیج گواتر. 100

4-2-1 بررسی پارامترهای فیزیکوشیمیایی در نمونه های رسوب سطحی.. 101

4-2-1-1 بافت نمونه های رسوب… 101

4-2-1-2 دما 103

4-2-1-3 شوری.. 104

4-2-1-3-1 نقش پارامترهای دما و شوری در توزیع فلزات سنگین در خلیج.. 104

4-2-1-4 EC نمونه های رسوب و آب روی رسوبات… 105

4-2-1-5 pH نمونه های رسوب سطحی و آب بالای رسوبات… 106

4-2-1-6 محتوای ماده آلی نمونه های رسوب… 107

4-2-1-7 محتوای کربنات نمونه های رسوب سطحی.. 108

4-2-1-8 ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) نمونه های رسوب سطحی.. 109

4-2-2 بررسی پارامترهای فیزیکوشیمیایی در مغزه های رسوبی.. 110

4-2-2-1 pH مغزه های رسوبی.. 110

4-2-2-2 EC مغزه های رسوبی.. 111

4-2-2-3 محتوای ماده آلی در مغزه های رسوبی.. 112

4-2-2-4 درصد کربنات مغزه های رسوبی.. 113

4-2-2-5 ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) مغزه های رسوبی.. 114

4-3 توزیع سطحی فلزات جزئی در نمونه های رسوب سطحی.. 115

4-3-1 روابط بین غلظت فلزات و پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب و رسوب در نمونه های رسوب سطحی   118

4-4 بررسی غلظت فلزات سنگین در مغزه های رسوبی.. 123

4-4-1 روابط بین پارامترهای فیزیکوشیمیایی و توزیع فلزات در مغزه های رسوبی.. 127

4-5 زمین شیمی عناصر جزئی در رسوبات سطحی منطقه. 129

الف) آمار توصیفی.. 129

ب) مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین رسوبات سطحی خلیج گواتر با میانگین غلظت عناصر نمونه مرجع محلی و استانداردهای جهانی.. 130

ج) مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین رسوبات سطحی خلیج گواتر با میانگین غلظت عناصر در برخی از خلیج ها و سواحل جهان  133

4-6 ارزیابی سمناکی بوم شناختی فلزات سنگین در رسوبات خلیج گواتر. 134

4-7 همبستگی بین فلزات و پارامترهای زمین شیمیایی.. 137

4-8 تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) 140

4-9 تحلیل خوشه ای (CA) 142

4-10 ارزیابی آلودگی زیستمحیطی فلزات سنگین در رسوبات سطحی خلیج گواتر. 143

4-10-1 ضریب غنی شدگی.. 143

4-10-1-1 ضریب غنی شدگی عناصر در نمونه های رسوب سطحی.. 143

4-10-1-2 محاسبه ضریب غنی شدگی عناصر برای مغزه های رسوبی.. 145

4-10-2 ضریب آلودگی و درجه آلودگی عناصر. 147

4-10-3 محاسبه شاخص زمین انباشت رسوبات خلیج گواتر. 152

4-10-3-1 محاسبه شاخص زمین انباشت برای نمونه های رسوب سطحی.. 152

4-10-3-2 محاسبه شاخص زمین انباشت (Igeo) برای مغزه های رسوبی.. 153

4-10-4 خطر بالقوه بومشناختی (Eri)، ضریب ریسک (RI)، و شاخص بار آلودگی (PLI) نمونه های سطحی   155

فصل پنجم

5- الگوی تفکیک فلزات سنگین در رسوبات سطحی برداشته شده از بخش ایرانی خلیج گواتر با استفاده از روش استخراج ترتیبی……………………………………………………………………………………………………….. 160

5-1 مقدمه. 160

5-2 بررسی صحت و دقت نتایج تجزیه استخراج ترتیبی.. 161

5-3 گونه پذیری عناصر در رسوبات سطحی خلیج گواتر. 162

5-3-1 مس…. 162

5-3-2 سرب… 164

5-3-3 روی.. 165

5-3-4 منگنز. 167

5-3-5 کبالت… 169

5-3-6 کروم. 171

5-3-7 نیکل.. 172

5-3-8 وانادیم.. 173

5-3-9 آهن.. 175

5-4 شاخص های ارزیابی تحرک عناصر در رسوبات… 177

5-4-1 ضریب تحرک عناصر. 177

5-4-2 ضریب آلودگی انفرادی و کلی عناصر. 178

5-4-3 کد ارزیابی ریسک… 179

فصل ششم

6- نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………… 183

6-1 مقدمه. 183

6-2 نتایج.. 183

6-3 پیشنهاداتی برای مطالعات آتی.. 189

فهرست منابع و مأخذ

منابع فارسی.. 191

منابع انگلیسی.. 194

پیوست ها

پیوست یک… 219

پیوست دو 220

پیوست سه. 221

فهرست شکل ها                                                                                              صفحه

شکل 1-1 انتقال آلاینده ها در یک توده آب…………………………………………………………………………………………. 9

شکل 1-2: حرکت آلاینده ها در آب کره به نقل از Fergusson, 1990……………………………………….. 15

شکل 1-3: طبقه بندی اجزای رسوبات دریایی (Goldberg, 1954)…………………………………………….. 19

شکل1-4: منشأ رسوبات دریایی (با تغییرات از لی و استوکز(Lee and Stokes, 2006))…………… 20

شکل1-5: چرخه زیست زمین شیمیایی. اعداد معرف مراحل کلیدی این چرخه در محیط دریا است، که در متن توضیح داده شده است (با تغییرات از لی و استوکز (Lee and Stokes, 2006)……….. 22

شکل 1-6: سمت راست: دلفین های شناور در خلیج گواتر، در مجاور بوم سامانه جنگل حرا؛ سمت چپ:  بوم سامانه درختان کرنا به عنوان یک زیستگاه ساحلی حساس……………………………………………….. 39

شکل 2-1: موقعیت جغرافیایی و وضعیت تکتوتیکی ناحیه مکران (با تغییرات از ژاکوب و کیتمیر، 1979)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 43

شکل 2-2- مختصات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه و موقعیت نقاط نمونه برداری………………………… 44

شکل 2-3: نقشه زمین شناسی منطقه ساحلی مورد مطالعه……………………………………………………………… 45

شکل 2-4: بالا سمت راست: بدبوم (badland) حاصل از فرسایش واحد مارنی در نزدیکی بریس. بالا سمت چپ: کوه­های مریخی حاصل فرسایش واحد مارنی در نزدیک بریس. پایین سمت راست: پادگانه­های دریایی قدیمی در نزدیک زرآباد و پایین سمت چپ: پادگانه دریایی جوان در محل اسکله بریس (ماسه سنگ آهکی و مارن)……………………………………………………………………………………………………….. 47

شکل 2-5: لایه های رسوبی سواحل دریای عمان بین رمین و بریس که حاکی از بالا آمدگی و عقب نشینی نوار ساحلی است. A: رسوبات ماسه بادی پشت ساحلی، B: ماسه سنگ و کنگلومرای آهکی، C: کنگلومرای تقریباً بدون سیمان و D: مارن……………………………………………………………………………………. 50

شکل 2-6: زمین ریخت شناسی سواحل نعلی شکل چابهار و پزم که در شکلگیری آَنها گسل های همگرا و پائین افتادگی کوههای گسلی نقش دارند……………………………………………………………………………… 51

شکل2-7: پادگانه های دریایی مرتفع منطقه (بین بریس و پسابندر) که حاکی از پویایی تکتونیکی این سواحل است………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

شکل2-8: راست: گلفشان فعال تنگ (ناپگ). چپ: گلفشان زیردریایی قدیمی که مجرای گلفشان و روانه گلی آن مشخص میباشد (مجاور روستای تیس)………………………………………………………………………… 52

شکل 2-9: سمت راست: تپه های ماسه ای بادی ساحلی و سمت چپ: سواحل ماسه ای………………… 53

شکل 2-10: تالاب لیپار که مصب یک رودخانه فصلی است، و توسط سد ماسهای ارتباط آن با دریا قطع شده و تشکیل یک لاگون داده است……………………………………………………………………………………………. 53

شکل 2-11: نقشه موقعیت سواحل دریاباری و رودخانه های دائمی و فصلی سواحل مکران……………. 55

شکل 2-12: سمت راست: حفرات، شیار ها و استخرهای ساحلی در صخره های ساحلی دریای عمان و سمت چپ: حفرات موجود در صخره ها که آب از آن بصورت فواره بیرون میزند………………………………. 56

شکل 2-13:  نقشه گلباد سواحل دریای عمان در محدوده مورد مطالعه…………………………………………… 59

شکل 2-14:  نقشه گل موج سواحل دریای عمان در محدوده مورد مطالعه……………………………………… 59

شکل 2-15: نقشه جریانهای سطحی آب در شمال دریای عربی در طی مونسون شمال شرق (زمستانه) و مونسون جنوب غرب (تابستانه)…………………………………………………………………………………………………………. 61

شکل 2-16: نقشه مسیرهای اصلی توده های آب شور شمال اقیانوس هند. اعداد نمایش داده شده کنار پیکانها معرف عمق توده در آن محل است………………………………………………………………………………….. 62

شکل 2-17: نقشه مسیر جریان­های سطحی آب در اقیانوس هند ……………………………………………………. 63

شکل 3-1: نمای کلی از موقعیت نقاط نمونه برداری و زمینه طبیعی منطقه (نقاط سیاه توپر)……….. 69

شکل 3-2 (1): نقشه توزیع مکانی نمونه های رسوب سطحی……………………………………………………………. 71

شکل 3-2 (2): نقشه توزیع مکانی مغزه های رسوبی………………………………………………………………………….. 72

شکل 3-3: نمونه برداری از رسوبات بستر خلیج توسط چنگه ون وین………………………………………………. 73

شکل 3-4: سمت چپ: مغزه گیری با استفاده از لوله پلی اتیلن؛ سمت راست: بسته بندی و ثبت مشخصات مغزه ها………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

شکل 3-5: سمت چپ: پهنه های ساحلی ماسه بادی اطراف دریا؛ سمت راست؛ نمونه ماسه بادی برداشته شده به عنوان زمینه طبیعی منطقه……………………………………………………………………………………….. 74

شکل 3-6: بالا: برش دادن لوله های پلی اتیلن بوسیله فرز؛ پایین: مغزه رسوبی پس از برش دادن با فرز سنگبری…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 75

شکل 3-7: بالا: تقسیم بندی مغزه ها به فواصل cm 5؛ پایین: جدایش نمونه های cm 5 مغزه ها، و انتقال آنها به بشقاب های شیشه ای شماره گذاری شده……………………………………………………………………. 75

شکل 3-8: سمت چپ: انتقال نمونه های رسوب آماده سازی شده به پاکتهای پلاستیکی زیپدار؛ سمت راست؛ پاکتهای پلاستیکی زیپدار آماده شده برای ارسال به آزمایشگاه مکانیک خاک بخش علوم زمین دانشگاه شیراز……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

شکل 3-9: سمت راست: دستگاه عمق یاب لیزری؛ سمت چپ: pHمتر قابل حمل…………………………. 76

شکل 3-10: توزین نمونه های رسوب بوسیله ترازوی دقیق آزمایشگاهی………………………………………….. 78

شکل 3-11: سمت راست: سامانه الک-شیکر؛ سمت چپ: خشککردن الکها در آون…………………………. 78

شکل 3-12: دستگاه دانه بندی لیزری………………………………………………………………………………………………… 79

شکل 3-13: سمت چپ: قراردادن کروزه های پلاتینی حاوی نمونه های رسوب در کوره گرافیتی؛ سمت راست: کروزه های پلاتینی حاوی نمونه های رسوب پس از 4 ساعت در دمای C˚550………… 80

شکل 3-14: قرارگیری کروزه های پلاتینی در خشک کن شیشه ای………………………………………………… 81

شکل 3-15: بالون های ml 100 محتوی آمونیم استات……………………………………………………………………. 82

شکل 3-16: سمت راست: دستگاه لرزاننده حاوی لوله های سانتریفیوژ ؛ سمت چپ: دستگاه سانتریفیوژ حاوی نمونه های رسوب…………………………………………………………………………………………………….. 85

شکل 3-17: انتقال کسر بازماندی نمونه رسوب هضم شده بوسیله کاغذ صافی به بالون ml و به حجم رساندن محلول توسط آب مقطر دوبار یون زدوده……………………………………………………………………………….. 85

شکل 4-1: تغییرات درصد رس، سیلت، و ماسه در نمونه های رسوب سطحی منطقه…………………….. 103

شکل 4-2: مثلث دانه بندی شپارد برای توزیع درصد رس، سیلت، و ماسه در نمونه های رسوب سطحی………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 103

شکل 4-3: روند تغییرات شوری آب در ایستگاههای نمونه برداری………………………………………………….. 105

شکل 4-4: روند تغییرات EC آب در ایستگاه های نمونه برداری……………………………………………………. 105

شکل 4-5: روند تغییرات EC نمونه های رسوب سطحی………………………………………………………………… 106

شکل 4-6: روند تغییرات pH آب در ایستگاههای نمونه برداری……………………………………………………… 107

شکل 4-7: روند تغییرات pH نمونه های رسوب سطحی…………………………………………………………………. 107

شکل 4-8: روند تغییرات ماده آلی نمونه های رسوب سطحی………………………………………………………….. 108

شکل 4-9: روند تغییرات محتوای کربنات نمونه های رسوب سطحی……………………………………………… 108

شکل 4-10: روند تغییرات CEC نمونه های رسوب سطحی………………………………………………………….. 109

شکل 4-11: روند تغییرات pH در مغزه های رسوبی……………………………………………………………………….. 112

شکل 4-12: روند تغییرات EC در مغزه های رسوبی………………………………………………………………………. 112

شکل 4-13: روند تغییرات درصد ماده آلی در مغزه های رسوبی…………………………………………………….. 113

شکل 4-14: روند تغییرات درصد کربنات در مغزه های رسوبی……………………………………………………….. 114

شکل 4-15: روند تغییرات CEC در مغزه های رسوبی…………………………………………………………………… 114

شکل 4-16- الف:  توزیع Cu، Pb، Zn، Ni، Co، V، و Cr در نمونه های رسوب سطحی……. 116

شکل 4-16- ب:  توزیع  Fe، Ca، Mg، و Al در نمونه های رسوب سطحی……………………………….. 116

شکل 4-16- ج:  توزیع  Cd در نمونه های رسوب سطحی…………………………………………………………….. 116

شکل 4-16- د:  توزیع  Mo در نمونه های رسوب سطحی…………………………………………………………….. 117

شکل 4-16- ه:  توزیع  Mn در نمونه های رسوب سطحی…………………………………………………………….. 117

شکل 4-16- ی:  توزیع S در نمونه های رسوب سطحی…………………………………………………………………. 117

شکل 4-17:  نقشه های توزیع عناصر در نمونه های رسوب سطحی……………………………………………….. 119

شکل 4-17:  ادامه……………………………………………………………………………………………………………………………… 120

شکل 4-17:  ادامه……………………………………………………………………………………………………………………………… 121

شکل 4-17:  ادامه……………………………………………………………………………………………………………………………… 122

شکل 4-18 (1): روند تغییرات عمقی غلظت Cu، Pb، Zn، Ni، Co، Cr، و V در مغزه رسوبی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 124

شکل 4-18 (2): روند تغییرات عمقی غلظت Fe، Al، Mg در مغزه رسوبی   124

شکل 4-18 (3): روند تغییرات عمقی غلظت Cu، Pb، Zn، Ni، Co، Cr، و V در مغزه رسوبی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 125

شکل 4-18 (4): روند تغییرات عمقی غلظت Fe، Al، Mg در مغزه رسوبی   125

شکل 4-18 (5): روند تغییرات عمقی غلظت Cu، Pb، Zn، Ni، Co، Cr، و V در مغزه رسوبی………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 125

شکل 4-18 (6): روند تغییرات عمقی غلظت Fe، Al، Mg در مغزه رسوبی   126

شکل 4-18 (7): روند تغییرات عمقی غلظت Cu، Pb، Zn، Ni، Co، Cr، و V در مغزه رسوبی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 126

شکل 4-18 (8): روند تغییرات عمقی غلظت Fe، Al، Mg در مغزه رسوبی   126

شکل 4-18 (9): روند تغییرات عمقی غلظت Cu، Pb، Zn، Ni، Co، Cr، و V در مغزه رسوبی   127

شکل 4-18 (10): روند تغییرات عمقی غلظت Fe، Al، Mg در مغزه رسوبی   127

شکل 4- 19 (1): مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونههای رسوب سطحی و زمینه طبیعی………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 130

شکل 4- 19 (2): مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونههای رسوب سطحی و شیل میانگین………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 131

شکل 4- 19 (3): مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونههای رسوب سطحی و پوسته اقیانوسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 131

شکل 4- 19 (4): مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونه های رسوب سطحی و کربنات میانگین……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 131

شکل 4- 19 (5): مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونه های رسوب سطحی و پوسته قاره ای……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 132

شکل 4- 20: مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونه های رسوب سطحی و برخی استانداردهای زیست محیطی   132

شکل 4- 21: مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین نمونه های رسوب سطحی با مناطق ساحلی نزدیک    133

شکل 4- 22 (1): مقایسه غلظت مس نمونه های رسوب سطحی با برخی استانداردهای کیفیت رسوب…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 135

شکل 4- 22 (2): مقایسه غلظت سرب نمونه های رسوب سطحی با برخی استانداردهای کیفیت رسوب   135

شکل 4- 22 (3): مقایسه غلظت روی نمونه های رسوب سطحی با برخی استانداردهای کیفیت رسوب…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 135

شکل 4- 22 (4): مقایسه غلظت کادمیم نمونه های رسوب سطحی با برخی استانداردهای کیفیت رسوب………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 136

شکل 4- 22 (5): مقایسه غلظت نیکل نمونه های رسوب سطحی با برخی استانداردهای کیفیت رسوب………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 136

شکل 4- 22 (6): مقایسه غلظت مس نمونه های رسوب سطحی با برخی استانداردهای کیفیت رسوب………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 136

شکل 4-23: مقایسه میانگین غلظت فلزات در نمونه های رسوب سطحی با استانداردهای کیفیت رسوب………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 137

شکل 4-24: نمایش Scree Plot و تعیین تعداد مؤلفه ها…………………………………………………………….. 140

شکل 4-25: نتایج تحلیل خوشه ای (CA) عناصر مورد مطالعه در نمونه های رسوب سطحی خلیج گواتر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 143

شکل 4-26 (1): نمودار جعبه ای ضرایب غنی شدگی مس، روی، نیکل، وانادیم، و کروم در نمونه های رسوب سطحی خلیج گواتر…………………………………………………………………………………………………………………. 144

شکل 4-26 (2): نمودار جعبه ای ضرایب غنی شدگی مولیبدن، سرب، کبالت، منگنز، کادمیم، آهن، کلسیم، و منیزیم در نمونه های رسوب سطحی خلیج گواتر…………………………………………………………….. 145

شکل 4-27 (1): روند تغییرات عمقی ضرایب غنی شدگی عناصر در مغزه……………………………………… 146

شکل 4-27 (2): روند تغییرات عمقی ضرایب غنی شدگی عناصر در مغزه……………………………………… 146

شکل 4-27 (3): روند تغییرات عمقی ضرایب غنی شدگی عناصر در مغزه……………………………………… 146

شکل 4-27 (4): روند تغییرات عمقی ضرایب غنی شدگی عناصر در مغزه……………………………………… 147

شکل 4-27 (5): روند تغییرات عمقی ضرایب غنی شدگی عناصر در مغزه……………………………………… 147

شکل 4-28 (1): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی مولیبدن در ایستگاه های نمونه برداری……………… 148

شکل 4-28 (3): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی سرب در ایستگاه های نمونه برداری………………….. 149

شکل 4-28 (2): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی مس در ایستگاه های نمونه برداری……………………. 149

شکل 4-28 (4): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی روی در ایستگاه های نمونه برداری……………………. 149

شکل 4-28 (5): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی نیکل در ایستگاه های نمونه برداری…………………… 150

شکل 4-28 (6): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی کبالت در ایستگاه های نمونه برداری…………………. 150

شکل 4-28 (7): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی وانادیم در ایستگاه های نمونه برداری………………… 150

شکل 4-28 (8): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی کروم در ایستگاه های نمونه برداری…………………… 151

شکل 4-28 (9): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی کادمیم در ایستگاه های نمونه برداری……………….. 151

شکل 4-28 (10): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی منگنز در ایستگاه های نمونه برداری………………. 151

شکل 4-28 (11): نمودارهای افزودگی- کاهیدگی آهن در ایستگاه های نمونه برداری…………………. 152

شکل 4-29: تغییرات درجه آلودگی (Cd) در نمونه های رسوب سطحی……………………………………….. 152

شکل 4-30: نمودارهای جعبه ای ضرایب زمین انباشت عناصر در نمونه های رسوب سطحی………… 153

شکل 4-31 (1): روند تغییرات ضرایب زمین انباشت در مغزه…………………………………………………………. 154

شکل 4-31 (2): روند تغییرات ضرایب زمین انباشت در مغزه…………………………………………………………. 154

شکل 4-31 (3): روند تغییرات ضرایب زمین انباشت در مغزه…………………………………………………………. 154

شکل 4-31 (4): روند تغییرات ضرایب زمین انباشت در مغزه…………………………………………………………. 155

شکل 4-31 (5): روند تغییرات ضرایب زمین انباشت در مغزه…………………………………………………………. 155

شکل 4-32: روند تغییرات خطر بالقوه بوم شناختی عناصر در نمونه های رسوب سطحی……………… 156

شکل 4-33: روند تغییرات ضریب ریسک عناصر در نمونه های رسوب سطحی………………………………. 157

شکل 4-34: روند تغییرات شاخص بار آلودگی نمونه های رسوب سطحی……………………………………….. 157

شکل 5-1: گونه پذیری مس در کسرهای رسوب……………………………………………………………………………… 163

شکل 5-2: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین مس در کسرهای رسوب……………………………… 163

شکل 5-3: گونه پذیری سرب در کسرهای رسوب…………………………………………………………………………….. 165

شکل 5-4: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین سرب در کسرهای رسوب…………………………….. 165

شکل 5-5: گونه پذیری روی در کسرهای رسوب……………………………………………………………………………… 167

شکل 5-6: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین روی در کسرهای رسوب……………………………… 167

شکل 5-7: گونه پذیری منگنز در کسرهای رسوب………………………………………………………………………….. 169

شکل 5-8: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین منگنز در کسرهای رسوب…………………………… 169

شکل 5-9: گونه پذیری کبالت در کسرهای رسوب………………………………………………………………………….. 170

شکل 5-10: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین کبالت در کسرهای رسوب………………………… 171

شکل 5-11: گونه پذیری کروم در کسرهای رسوب………………………………………………………………………….. 172

شکل 5-12: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین کروم در کسرهای رسوب…………………………… 172

شکل 5-13: گونه پذیری نیکل در کسرهای رسوب………………………………………………………………………….. 173

شکل 5-14: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین نیکل در کسرهای رسوب………………………….. 173

شکل 5-15: گونه پذیری وانادیم در کسرهای رسوب………………………………………………………………………. 174

شکل 5-16: تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین وانادیم در کسرهای رسوب……………………….. 175

شکل 5-17: گونه پذیری آهن در کسرهای رسوب…………………………………………………………………………… 176

شکل 5-18: مدل تفکیک زمین شیمیایی بر اساس میانگین آهن در کسرهای رسوب………………….. 176

شکل 5-19: تغییرات ضریب تحرک فلزات سنگین در نمونه های مختلف رسوب…………………………… 178

شکل 5-20: تغییرات ضریب آلودگی انفرادی فلزات سنگین در نمونه های مختلف رسوب……………. 179

شکل 5-21: ضریب آلودگی کلی مکانهای نمونه برداری………………………………………………………………….. 179

شکل 5-22: میانگین کد ارزیابی ریسک عناصر در منطقه……………………………………………………………….. 180

فهرست جداول                                                                                                صفحه

جدول 1-1غلظت های زمینه طبیعی فلزات سنگین در رسوبات مناطق مختلف (mg/kg)……………….. 6

جدول 1-2: مراحل استخراج ترتیبی به روش کرستن و فورستنر (Kersten and Frostner, 1986)……………………………………………………………………………………………… 27

جدول 1-3: مراحل استخراج ترتیبی به روش تسیر و همکاران (Tessier et al., 1979)………. 27

جدول 1-4: مراحل استخراج ترتیبی به روش BCR (Rauret et al., 1999)……………………………. 28

جدول 2-1: دبی سالانه باهوکلات در محل ایستگاه باهوکلات (متر مکعب در ثانیه)………………………… 53

جدول 3-1: موقعیت نقاط نمونه برداری……………………………………………………………………………………………… 70

جدول 3-2: رده بندی CEC بر اساس نوع کانی رسی (Deer et al., 1992)……………………………… 82

جدول 3-3: رده بندی کیفی CEC خاک و رسوب (Metson, 1961)…………………………………………. 83

جدول 3-4: رده بندی ساترلند (Sutherland., 2000) بر مبنای مقادیر ضریب غنی شدگی………. 91

جدول 3-5: رده بندی مولر (Muller., 1969) بر مبنای مقدار ضریب زمین انباشت (Igeo)………… 92

جدول 3-6: رده بندی هاکنسون (Hakanson., 1980) بر مبنای مقدار ضریب آلودگی (Cf)، و درجه آلودگی (Cd) رسوب………………………………………………………………………………………………………………….. 93

جدول 3-7: ضریب سمناکی-پاسخ (Tri) فلزات سنگین (Hakanson, 1980)……………………………. 94

جدول 3-8: اصطلاحات فنی بیان کننده خطر بالقوه بوم شناختی عتاصر، و ضریب ریسک نمونه های رسوب سطحی (Hakanson, 1980)………………………………………………………………………………………………. 94

جدول 3-9: ضوابط کیفیت رسوب برای کانادا و USEPA (Long et al., 1995; CCRM, 1999)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 95

جدول 3-10: رده بندی کد ارزیابی ریسک بر مبنای درصد فلز در فاز تبادل پذیر (Perin et al., 1985)………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

جدول 4-1: نتایج دانه بندی لیزری نمونه های رسوب سطحی منطقه……………………………………………. 101

جدول 4-2: برخی پارامترهای آب روی رسوبات، اندازه گیری شده در خلیج…………………………………. 101

جدول 4-3: برخی پارامترهای نمونه های رسوب سطحی، اندازه گیری شده در آزمایشگاه…………….. 102

جدول 4-4: برخی از پارامترهای زیست محیطی اندازه گیری شده در آزمایشگاه برای مغزه های رسوبی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 111

جدول 4-5: غلظت عناصر اندازه گیری شده در نمونه های رسوب سطحی و زمینه طبیعی با استفاده از ICP-MS…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 115

جدول 4-6: غلظت فلزات اندازه گیری شده در مغزه های رسوبی……………………………………………………. 124

جدول 4-7: آمار توصیفی فلزات سنگین، و مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین با استانداردهای زیست محیطی و برخی خلیج ها و مناطق ساحلی جهان…………………………………………………………………. 129

جدول 4-8: ضرایب همبستگی بین عناصر، و عناصر با برخی پارامترهای رسوب……………………………. 139

جدول 4- 9: نتایج تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) در نمونه های رسوب سطحی خلیج گواتر……………. 142

جدول 4-10: مقادیر Er عناصر، و RI و PLI مکانهای نمونه برداری…………………………………………….. 156

جدول 5-1: مقایسه غلظت فلزات استخراج شده با استفاده از روش BCR و کل غلظت فلز در رسوبات سطحی خلیج گواتر (غلظت ها بر حسب PPM هستند)…………………………………………………………………. 162

جدول 5-2: ضریب تحرک فلزات سنگین در نمونه های رسوب سطحی خلیج گواتر……………………… 177

جدول 5-3: ضریب آلودگی انفرادی فلزات سنگین در نمونه های رسوب سطحی خلیج گواتر……….. 179

جدول 5-4: کد ارزیابی ریسک عناصر برحسب درصد در مکان های نمونه برداری…………………………. 180

2 دیدگاه برای زمین­شیمی زیست­محیطی و زیست­دسترس­پذیری فلزات سنگین در رسوبات ساحلی و دریایی خلیج گواتر

  1. où acheter du ventoline en Francer

    Many thanks for sharing this superb website. vente en ligne de baclofen

  2. azulfidine raccomandato dai medici a Messinar

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo