روش شناسي آموزش ارزش ها

 

فهرست مطالب

 

عنوان…………………………………………………………………………………………..صفحه

فصل اول:طرح تحقيق

1-1.مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..2

1-2.بيان مسئله…………………………………………………………………………………………………………..3

1-3.هدف هاي تحقيق………………………………………………………………………………………………..7

1-4.اهميت و ضرورت انجام تحقيق………………………………………………………………………………8

1-5.سوال هاي تحقيق……………………………………………………………………………………………….10

1-6. تعاريف مفاهيم مطرح شده در سوال‌هاي تحقيق……………………………………………………..10

1-6-1. تعاريف مفهومي…………………………………………………………………………………………..10

1-6-2. تعاريف عملياتي……………………………………………………………………………………………12      

1-7.روش تحقيق…………………………………………………………………………………………………… 13

 1-7-1. نوع تحقيق………………………………………………………………………………………………….13

1-7-2.شيوه جمع آوري اطلاعات………………………………………………………………………………14

فصل دوم:پيشينه تحقيق

2-1. مقدمه……………………………………………………………………………………………………………16

2-2- مباني نظري…………………………………………………………………………………………………..16

2-3. مباني تجربي…………………………………………………………………………………………………..28

2-4. چکيده تحقيقات انجام شده در خارج از ايران……………………………………………………..33

فصل سوم:نکات مرتبط با آموزش دهنده يا مربي      

3-1.مقدمه……………………………………………………………………………………………………………38

3-2. نکات مرتبط با مربي……………………………………………………………………………………….38

3-2-1.تزکيه………………………………………………………………………………………………………..38

3-2-2. توانايي ايجاد انگيزه…………………………………………………………………………………….39

3-2-3. توجه به ظرفيت‌ها و استعدادها………………………………………………………………………40

3-2-4. ايجاد تسهيل در آموزش………………………………………………………………………………40

3-2-5. عدالت……………………………………………………………………………………………………….41

3-2-6.  اعتدال……………………………………………………………………………………………………….42

3-2-7.  تدريج و پرهيز از شتاب‌زدگي……………………………………………………………………….42

3-2-8. . انعطاف‌پذيري و نرمش………………………………………………………………………………..43

3-2-9.حلم و بردباري……………………………………………………………………………………………..44

3-2-10. فضل…………………………………………………………………………………………………………45

 3-2-11. صلاحيت و شايستگي علمي…………………………………………………………………………45

3-2-12. ابراز محبت و ملايمت در گفتار و رفتار…………………………………………………………. 46

3-2-13. مغتنم شمردن فرصت‌ها در آموزش………………………………………………………………..47

3-2-14. توانايي عينيت بخشيدن به آموزش…………………………………………………………………48

3-2-15. شجاعت اخلاقي…………………………………………………………………………………………49

 3-2-16. آراستن ظاهر…………………………………………………………………………………………….50

3-2-17. تهذيب عملي…………………………………………………………………………………………….50

3-2-18. هماهنگي ميان گفتار و عمل…………………………………………………………………………51

3-2-19. تکريم شخصيت متربي………………………………………………………………………………..51

3-2-20. حسن تدبير يا حزم و احتياط…………………………………………………………………………52

21-3-21. تواضع و فروتني در برابر متربي……………………………………………………………………53

3-2-22.افزايش عزت نفس در متربي…………………………………………………………………………53

3-2-23. شناخت مراحل رشد و هدايت نيازهاي هر مرحله……………………………………………..54

3-2-24. مسئوليت‌پذيري…………………………………………………………………………………………54

3-2-25. جلب اعتماد و مقبوليت در متربي…………………………………………………………………..55

 3-2-26. انتقال نيکو و ايجاد ارتباط…………………………………………………………………………..56

3-2-27 . عدم تعليم به واسطه‌ي اجر مادي…………………………………………………………………..57

فصل چهارم: نکات مرتبط با آموزش گيرنده يا متربي

4-1.مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….59

4-2. نکات مرتبط با آموزش گيرنده يا متربي……………………………………………………………….59

4-2-1. آمادگي……………………………………………………………………………………………………..59

4-2-2. انگيزه…………………………………………………………………………………………………………61

4-2-3. قدرشناسي……………………………………………………………………………………………………62

4-2-4. اراده مصمم………………………………………………………………………………………………….63

4-2-5. بلند همتي و جديت……………………………………………………………………………………….63

4-2-6. عامل بودن به مسائل آموخته شده…………………………………………………………………….64

4-2-7.تهذيب نفس………………………………………………………………………………………………….64

4-2-8. تواضع و احترام در برابر استاد………………………………………………………………………….65

4-2-9. عزت نفس……………………………………………………………………………………………………66

4-2-10. مبارزه با ناکامي هاي احتمالي در امر يادگيري…………………………………………………..67

4-2-11. يادگيري فعالانه…………………………………………………………………………………………..67

4-2-12. قصد تقرب به خدا و تحصيل يقين………………………………………………………………….68

4-2-13. پرهيز از تقليد کورکورانه………………………………………………………………………………68

4-2-14. شهامت پرسيدن…………………………………………………………………………………………..69

4-2-15. خودسازي معنوي………………………………………………………………………………………..70

4-2-15-1. مشارطه يا عزم…………………………………………………………………………………………70

4-2-15-2. مراقبه……………………………………………………………………………………………………70

4-2-15-3. محاسبه…………………………………………………………………………………………………..71

4-2-15-4. مؤاخذه………………………………………………………………………………………………….71

فصل پنجم:محتواهاي  آموزشي

5-1.مقدمه………………………………………………………………………………………………………………74

-نکات اساسي در انتخاب محتواهاي آموزش ارزش ها…………………………………………………….74

5-2. معيارهاي انتخاب محتوا………………………………………………………………………………………74

5-2-1.اهميت………………………………………………………………………………………………………….74

5-2-2.اعتبار……………………………………………………………………………………………………………75

5-2-3.سودمندي……………………………………………………………………………………………………..76

5-2-4.انطباق با زمان آموزش و موقعيت هاي زماني و مکاني……………………………………………76

5-2-5.انعطاف پذيري………………………………………………………………………………………………77

5-2-6.ارتباط محتوا با هدف……………………………………………………………………………………77

5-2-7. جذاب بودن محتوا………………………………………………………………………………………78

5-2-8 .تناسب با پيشينه تجربي فراگير……………………………………………………………………… 78

5-2-9-پايه ي يادگيري مستمر و آموزش هاي بعدي…………………………………………………..78

5-2-10.فرصت دادن به انواع فعاليت هاي يادگيري…………………………………………………….79

5-2-11.تناسب محتوا با مراحل رشد و توان فراگيران…………………………………………………..79

5-2-12.کمک به رشد همه جانبه فرد……………………………………………………………………….79

5-2-13.انتخاب محتوا بر اساس روش آموزش……………………………………………………………80

5-2-14.علاقه آموزش گيرنده………………………………………………………………………………..80

5-3.نحوه ي سازمان دهي محتوا………………………………………………………………………………80

5-3-1.توالي(تقدم و تاخر )……………………………………………………………………………………80

الف-سازمان دهي محتوا از ساده و آسان به شکل پيچيده……………………………………………..81

ب-سازمان دهي محتوا از کل به جزء ………………………………………………………………………81

ج-استفاده از روش سازمان دهي مطالب…………………………………………………………………….81

چ-سير حرکت از معلوم به طرف مجهول…………………………………………………………………..82

ح-استفاده از ترتيب عملکرد…………………………………………………………………………………..82

5-3-2.مداومت يا استمرار……………………………………………………………………………………..82

5-3-3.وحدت و يکپارچگي………………………………………………………………………………….82

5-4.محتواهاي مناسب جهت استفاده درآموزش ارزش ها…………………………………………….83

5-4-1.قرآن………………………………………………………………………………………………………..83

5-4-2.نهج البلاغه………………………………………………………………………………………………..84

5-4-3.ادعيه و احاديث و روايات………………………………………………………………………….. 85

5-4-4.طبيعت……………………………………………………………………………………………………..86

5-4-5.تاريخ……………………………………………………………………………………………………….87

5-4-6.متون ادبي………………………………………………………………………………………………..88

5-4-6-1.شعر…………………………………………………………………………………………………….89

5-4-6-2.داستان…………………………………………………………………………………………………90

5-4-6-3.ضرب المثل هاي اصيل…………………………………………………………………………..90

5-4-7.تجربه…………………………………………………………………………………………………………92

5-4-8.خود (انسان)………………………………………………………………………………………………..93

5-4-9.جامعه………………………………………………………………………………………………………..94

5-4-10.اسوه هاي جامعه و تاريخ……………………………………………………………………………..95

5-4-11.رسانه هاي صوتي و تصويري……………………………………………………………………….96

فصل ششم:روش هاي آموزشي:

6-1.مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….99

6-2-نکات لازم جهت انتخاب روش هاي آموزش……………………………………………………….99

6-2-1.برآورد زمان ………………………………………………………………………………………………99

6-2-2.منابع آموزشي مورد نياز………………………………………………………………………………..99

6-2-3.تکاليف فراگير…………………………………………………………………………………………….99

6-2-4.تناسب روش ها با هدف……………………………………………………………………………….100

6-2-5.تنوع و جذابيت روش…………………………………………………………………………………..101

6-2-6.تناسب روش با توانائيها و ويژگي هاي يادگيرنده……………………………………………….101

6-2-7.تناسب با شرايط و امکانات محيطي و مالي………………………………………………………101

6-2-8.کمک به فراگيران در انجام فعاليت و ايجاد تفکر………………………………………………101

6-2-9.تناسب روش با محتوا……………………………………………………………………………………102

6-3.روش پله کاني آموزش ارزش ها……………………………………………………………………….102

6-3-1.مرحله اول:مرحله قبل ازآموزش  يا(مرحله آمادگي وآگاهي)…………………………………….103

الف.تعيين هدف……………………………………………………………………………………………………103

ب .ايجاد عشق و علاقه و انگيزه نسبت به وصول هدف…………………………………………………104

پ .شناخت متربي و تعيين نقطه شروع……………………………………………………………………….105

ت .تزکيه قبل از تعليم…………………………………………………………………………………………….106

ث.ايجادآگاهي نسبت به اصول اوليه مقوله ارزش ها…………………………………………………….108

-توضيح و تبيين ارزش و ضد ارزش…………………………………………………………………………108

6-3-2.مرحله دوم – مرحله آموزش يا (مرحله پايه گذاري)………………………………………….109

-رو ش هاي  مناسب جهت آموزش ارزش ها در مرحته آموزش يا پايه گذاري………………..109

6-3-2-1.روش شعر……………………………………………………………………………………………….109

6-3-2-2.روش بازي………………………………………………………………………………………………112

6-3-2-3.روش تقويت نگاه……………………………………………………………………………………..115

6-3-2-4.روش داستان‌گويي …………………………………………………………………………………..117

6-3-2-5.روش مقايسه …………………………………………………………………………………………..118

6-3-2-6.روش تصويرسازي …………………………………………………………………………………..120

6-3-2-7.روش مشاهده و تقليد………………………………………………………………………………..121

6-3-2-8 .روش مشاهده و تقابل……………………………………………………………………………….123

6-3-2-9.روش معرفي و تقليد………………………………………………………………………………….123

6-3-2-10.روش معرفي و تقابل………………………………………………………………………………..124

6-3-2-11.رو ش تمثيل…………………………………………………………………………………………..125

6-3-2-12.سئوال تأکيدي وبرانگيزاننده……………………………………………………………………..126

6-3-2-13.روش سقراطي يا ديالکتيک………………………………………………………………………127

6-3-2-14.روش سوال و جواب……………………………………………………………………………….127

6-3-2-15.روش ابطال، تخليه، جايگزيني…………………………………………………………………. 128

6-3-2-16.روش تحليل دعا…………………………………………………………………………………….130

6-3-2-17.روش بيان حکمت و برهان……………………………………………………………………….132

6-3-2-18.روش تحليل آيات قرآن…………………………………………………………………………..135

6-3-2-19.روش رسانه ………………………………………………………………………………………….135

6-3-2-20.روش تحليل تاريخ و عبرت آموزي……………………………………………………………136

6-3-2-21.روش موعظه و اندرز……………………………………………………………………………….137

6-3-2-22.روش تذکر و يادآوري…………………………………………………………………………….139

6-3-2-23.روش ايفاي نقش…………………………………………………………………………………….140

6-3-2-24.روش تحليل و تصريح ارزش ها…………………………………………………………………142

6-3-2-25.روش مناظره………………………………………………………………………………………….143

6-3-2-26.روش سنتي يا تلقيني………………………………………………………………………………..144

6-3-2-27.روش فراگير …………………………………………………………………………………………145

6-3-2-28.روش قرار گرفتن در محيط ارزشي…………………………………………………………….147

6-3-2-29.روش همدلي………………………………………………………………………………………….148

6-3-2-30.روش توضيح و تبيين ارزش ها…………………………………………………………………..149

6-3-2-31.روش بيان معيارها……………………………………………………………………………………150

6-3-2-32.روش تحليل ضد ارزش ها و تبيين خطرات حاکم بر آن ها……………………………..150

6-3-2-33.روش استدلال وقضاوت اخلاقي……………………………………………………………….151

6-3-2-34.روش آموزش تلفيقي با ساير دروس…………………………………………………………..152

6-4.مرحله سوم: مرحله بعد از آموزش يا(مرحله پرورش)………………………………………………153

6-4-1.افزايش دامنه ي توانايي شناختي متربي در حوزه  ي ارزش ها………………………………..156

6-4-1-1.معيار ارزشي…………………………………………………………………………………………….157

6-4-1-2.اقسام ارزش ها………………………………………………………………………………………….158

6-4-1-3.سلسله مراتب ارزشي…………………………………………………………………………………159

6-4-2.ايجاد بصيرت و راهكارهايي جهت دوري از قضاوت هاي سطحي و عجولانه:………….160

6-4-2-1.معرفي راه هاي شناخت ارزش ها…………………………………………………………………161

6-4-2-2.شناخت تمهيدات ومكانيسم هاي شيطان وهواي نفس كه مانع از تشخيص ارزش ها وضدارزش هاست…………………………………………………………………………………………………..162

6-4-2-3. رعايت احتياط………………………………………………………………………………………..169

6-4-2-4 رعايت اعتدال و ميانه روي…………………………………………………………………………169

6-4-2-5.بيداري وجدان اخلاقي و ايجاد مسئو ليت اخلاقي…………………………………………..173

6-4-3.تکرار و تمرين …………………………………………………………………………………………….174

فصل هفتم:ارزشيابي

7-1.مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….178

7-2. تحليل و تعيين نظام ارزشيابي……………………………………………………………………………. 179

7-3-انواع ارزشيابي هاي مناسب جهت آموزش ارزش ها………………………………………………179

7-3-1.استفاده از روش باليني…………………………………………………………………………………..180

7-3-2.پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………….180

7-3-2-1.پرسشنامه آلپورت ، فيرنون و لندزي……………………………………………………………..180

7-3-2-2.معيار بررسي انتخاب………………………………………………………………………………….181

7-3-3.قرار گرفتن در ميدان عمل……………………………………………………………………………..182

7-3-4.ايجاد موقعيت هاي معماگونه………………………………………………………………………….183

7-3-5.درخواست تکرار آموخته ها…………………………………………………………………………..184

7-3-6.نمايش تصنعي عمل به ضد ارزش……………………………………………………………………185

7-3-7.قرار دادن متربي در يک موقعيت وسوسه انگيز…………………………………………………..186

7-3-8.تحليل محتوا……………………………………………………………………………………………….187

7-3-8-1.تحليل داستان…………………………………………………………………………………………..187

7-3-8-2.تحليل فيلم……………………………………………………………………………………………..188

7-3-9.کنترل نامحسوس متربي………………………………………………………………………………. 188

7-3-10.مشاهده طبيعي…………………………………………………………………………………………..188

7-3-11.مصاحبه……………………………………………………………………………………………………189

 7-3-12.پرسيدن سئوال هاي خلاق…………………………………………………………………………..189

7-3-13.آزمون هاي داستاني…………………………………………………………………………………..190

7-3-13-1.انواع داستان ها……………………………………………………………………………………..192

7-3-14.داستان هاي نيمه تمام…………………………………………………………………………………196

فصل هشتم:بحث و نتيجه گيري

8-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………….198

8-2. نتيجه گيري و بحث……………………………………………………………………………………….198

8-3.پيشنهادهاي تحقيق………………………………………………………………………………………….207

8-4.توصيه هاي تحقيق………………………………………………………………………………………….207

8-5.محدوديت ها………………………………………………………………………………………………..210

منابع و ماخذ

-منابع فارسي………………………………………………………………………………………………………212

-منابع انگليسي……………………………………………………………………………………………………223

-منابع الکترونيکي……………………………………………………………………………………………….