%36تخفیف

روش¬های سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانه¬های دیجیتال

تعداد264 صفحه در فایل word

روش¬های سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانه¬های دیجیتال

چکیده

پژوهش حاضر با هدف  شناسایی روش­های سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانه­های دیجیتال ایران و ارائه الگوی پیشنهادی برای انجام بهینه آن شکل گرفته است. روش پژوهش حاضر پیمایشی است که به ­منظور بررسی جامعه موردمطالعه از نظر نحوه سازماندهی منابع اطلاعاتی از پرسشنامه محقق ساخته برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را تمام کتابخانه­های دیجیتال ایران تشکیل می­دهد که در کل 38 کتابخانه دیجیتال را شامل می­شود و از این تعداد تنها 26 کتابخانه دیجیتال به پرسشنامه های ارسالی، پاسخ دادند. داده­های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار اکسل توصیف و سپس برآوردهای آماری نظیر درصد فراوانی و طراحی نمودارهای موردنیاز با استفاده از نرم افزار مذکور انجام گرفت. یافته­های پژوهش حاضر حاکی از آن است که نرم­افزارهای کتابخانه دیجیتال مورد بررسی از قابلیت­های متعددی برای سازماندهی اطلاعات برخوردار هستند. همچنین قالب استاندارد ابرداده­ای مارک(33/58 درصد) بیشترین استفاده را در نرم­افزارهای کتابخانه دیجیتال برای توصیف منابع اطلاعاتی دارند. ایجاد تغییرات در فیلدهای ابرداده­ای نرم­افزارهای کتابخانه دیجیتال مورد بررسی بسیار مرسوم است. همچنین کتابخانه­های دیجیتال مورد بررسی از قابلیت مبادله اطلاعات با یکدیگر برخوردار نیستند. از طرفی نیز فیلدهای بسیار محدودی توسط کتابخانه­های دیجیتال برای توصیف منابع اطلاعاتی به­طور ناهمگن تکمیل می­شوند

کلیدواژه­ها: کتابخانه­های دیجیتال، سازماندهی، منابع اطلاعاتی

فهرست مندرجات

چکیده

فصل اول: معرفی پژوهش

1-1. مقدمه…………………………………. 14

1-2. تعریف مسأله……………………………. 14

1-3. تعاریف عملیاتی اجزاء مسئله………………. 16

1-3-1. کتابخانه­هاي ديجيتال…………………… 16

1-3-2. سازماندهي منابع اطلاعاتی……………….. 16

1-3-3. منابع اطلاعاتی………………………… 16

1-4. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………….. 16

1-5. اهداف پژوهش……………………………. 17

1-5-1. اهداف اصلی………………………….. 17

1-5-2. اهداف جزئی ………………………….. 17

1-6. پرسش­های اساسی………………………….. 17

1-7. فرضیه­های پژوهش…………………………. 18

1-8. متغییرهای اساسی………………………… 18

1-9. محدودیت­های پژوهش………………………. 18

فصل دوم: مبانی نظری و پیشنیه

بخش اول. کتابخانه­های دیجیتال و سازماندهی منابع اطلاعاتی

2-1. مقدمه…………………………………. 20

2-2. کتابخانه­های دیجیتال…………………….. 21

2-2-1. تعریف کتابخانه­­های دیجیتال……………… 21

2-2-2. سیر تحول کتابخانه­های دیجیتال…………… 26

2-2-3. اهمیت کتابخانه­­های دیجیتال……………… 27

2-2-4. علل گرایش به کتابخانه­های دیجیتال……….. 29

2-2-5. ویژگی­های کتابخانه­های دیجیتال…………… 29

2-2-6. اجزاء کتابخانه­های دیجیتال……………… 31

2-2-7. محتوای کتابخانه­های دیجیتال…………….. 32

2-2-8. اهداف کتابخانه­های دیجیتال……………… 35

2-2-9. معایب کتابخانه­های دیجیتالی…………….. 35

2-3. سازماندهی منابع اطلاعاتی…………………. 37

2-3-1. نظام ذخیره و بازیابی…………………. 37

2-3-2. نقش اصطلاح­نامه­ها در سازماندهی منابع اطلاعاتی. 39

2-3-3 سازماندهی منابع اطلاعات ………………… 43

2-3-3-1. ابرداده…………………………………………………………………. 45

2-3-3-1-1. تعریف ابرداده…………………………………………………. 45

2-3-3-1-2. تاریخچه ابرداده……………………………………………… 48

2-3-3-1-3. ضرورت استفاده از ابرداده……………………………. 49

2-3-3-1-4. ویژگی­های ابرداده…………………………………………… 50

2-3-3-1-5. کاربردهای ابرداده…………………………………………. 51

2-3-3-1-6. کاربرد ابرداده در سازماندهی منابع اطلاعاتی 53

2-3-3-1-7. انواع ابرداده…………………………………………………. 54

2-3-3-1-7-1. ابرداده توصیفی……………………………………………. 54

2-3-3-1-7-2. ابرداده ساختاری…………………………………………. 54

2-3-3-1-7-3. ابرداده مدیریتی (یا اجرایی) …………………. 54

2-3-3-1-8. طرح­های ابرداده­ای استاندارد……………………….. 55

2-3-3-1-8-1. دابلین­کُر……………………………………………………….. 55

2-3-3-1-8-2. مارک.ایکس.اِم.اِل…………………………………………. 57

2-3-3-1-8-3. مَدز…………………………………………………………………. 59

2-3-3-1-8-4. مُدز……………………………………………………………….. .60

2-3-3-1-8-5. مِتس…………………………………………………………………. 62

2-3-3-1-8-6. پرمیس…………………………………………………………….. 65

2-3-3-1-8-7. ای.­اِی.­دی………………………………………………………. 69

2-3-3-2. قالب­های معمول منابع دیجیتالی……………………….. 71

2-3-3-2-1. قالب­های تصویر…………………………………………………. 72

2-3-3-2-2. قالب­های اساسی متن…………………………………………. 72

2-3-3-2-3. قالب­های صوت…………………………………………………….. 74

2-3-3-2-4. قالب­های فیلم…………………………………………………… 74

2-3-4. قلمروهای نو در سازماندهی منابع اطلاعاتی………. 74

2-3-4-1. هستی­شناسی…………………………………………………………….. 75

2-3-4-2. فوکسونومی…………………………………………………………….. 79

2-3-4-3. تاکسونومی…………………………………………………………….. 82

2-3-4-4. اِف.آر.بی.آر……………………………………………………….. 84

2-3-4-5. آر.دی.اِی……………………………………………………………… 89

2-4. فرآیند سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانه­های دیجیتال       90

2-4-1. مدیریت منابع دیجیتالی…………………………………………. 91

2-4-2. آماده­سازی منابع دیجیتالی……………………………………. 92

2-4-3. گروه­بندی موضوعی…………………………………………………….. 92

بخش دوم: پیشینه­های پژوهش

2-5. پیشینه­های پژوهش………………………………………………………… 93

2-5-1. در داخل ایران………………………………………………………… 93

2-5-2. در خارج از ایران…………………………………………………… 99

2-6. تحلیل پیشینه­ها…………………………………………………………. 103

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1. روش پژوهش…………………………………………………………………… 108

3-2. جامعه پژوهش……………………………………………………………….. 108

3-3. ابزارها و شیوه گردآوری اطلاعات ………………………….. 108

3-4. شیوه­ تجزیه و تحلیل یافته­ها………………………………….. 109

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها

4-1. مقدمه…………………………………………………………………………… 111

4-2. توصیف و تحلیل یافته­ها……………………………………………. 111

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری و ارائه الگو

5-1. بحث و نتیجه گیری……………………………………………………… 258

5-2. الگوی پیشنهادی…………………………………………………………. 274

5-3. پیشنهادها…………………………………………………………………… 260

5-3-1. پیشنهادهای کاربردی…………………… 265

5-3-2. پیشنهاد برای پژوهش­های آینده…………… 265

فهرست مآخذ

فارسی…………………………………………………………………………………….. 267

لاتین………………………………………………………………………………………. 276

پیوست­ها

چکیده به انگلیسی

صفحه عنوان به انگلیسی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 4-1. تعداد منابع اطلاعاتی………………………….. 115

جدول 4-2. فیلدهای تکمیل­شده در کتابخانه دیجیتال کتابخانه ملی ایران………………………………………………………………………………………………. 136

جدول 4-3. فیلدهای تکمیل­شده در کتابخانه دیجیتال دید 137

جدول 4-4. فیلدهای تکمیل­شده در کتابخانه دیجیتال نورلیب         138

جدول 4-5. فیلدهای تکمیل­شده در کتابخانه دیجیتال دانشکده کارآفرینی………………………………………………………………………………………………. 139

جدول 4-6. فیلدهای مشترک­تکمیل شده در کتابخانه­های دیجیتال دارای نرم­افزار آذرخش……………………………….. 144

جدول 4-7. فیلدهای مشترک­تکمیل شده در کتابخانه­های دیجیتال دارای نرم­افزار سیمرغ…………………………………………………………………………. 148

جدول 4-8. فیلدهای مشترک­تکمیل شده در کتابخانه­های دیجیتال دارای نرم­افزار پیا­م ………………………………………………………………………….. 169

جدول 4-9. فیلدهای مشترک­تکمیل شده در کتابخانه­های دیجیتال دارای نرم­افزار پروان…………………………………………………………………………. 177

 جدول 4-10. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای کتاب فارسی       226

جدول 4-11. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای کتاب لاتین  228

جدول 4-12. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای مقاله فارسی       229

جدول 4-13. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای مقاله لاتین          230

جدول 4-14. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای نشریه فارسی   231

جدول 4-15. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای نشریه لاتین    232

جدول 4-16. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای پایان­نامه فارسی…………………………………………. 233

جدول 4-17. فیلدهای مشترک موجود و پرشده برای پایان­نامه لاتین       235

جدول 4-18. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای سمعی و بصری فارسی………………………………………………………………………………………………. 236

جدول 4-19. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای لوح فشرده فارسی…………………………………………. 238

جدول 4-20. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای لوح فشرده لاتین 239

جدول 4-21. فیلدهای مشترک موجود و تکمیل­شده برای گزارش فارسی       241

جدول 4-22. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم­افزارها برای کتاب فارسی……………………………. 246

 جدول 4-23. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای کتاب­ لاتین…………………………….. 249

جدول 4-24. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای مقاله فارسی…………………………… 250

جدول 4-25. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای مقاله لاتین……………………………. 251

جدول 4-26. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای نشریه فارسی…………………………… 252

جدول 4-27. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای نشریه لاتین……………………………. 252

جدول 4-28. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها  برای پایان­نامه فارسی……………………….. 254

جدول 4-29. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای پایان­نامه لاتین………………………… 254

جدول 4-30. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای سمعی و بصری فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………..255

جدول 4-31. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای لوح فشرده ……………………………. 255

جدول 4-32. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها لوح فشرده لاتین…………………………….. 255

جدول 4-33. مقایسه فیلدهای ابرداده­ای مشترک تکمیل­شده در نرم افزارها برای گزارش فارسی…………………………… 255

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار 4-1. نرم­افزارهای مورداستفاده…………………………… 112

نمودار 4-2. ارائه انواع منابع اطلاعاتي پویش­شده ……… 113

نمودار 4-3. شناسايي نوري حروف در منابع پويش­شده……… 114

نمودار 4-4. قالب­های اطلاعات متني…………………………………… 116

نمودار 4-5.قالب­های اطلاعات تصويري………………………………… 117

نمودار 4-6. قالب­های اطلاعات صوتي…………………………………… 118

نمودار 4-7.قالب­های اطلاعات ويدئويي………………………………. 119

نمودار 4-8. امکان تغيير در برچسب­ها…………………………….. 120

نمودار 4-9. امکان شناسايي خودکار اطلاعات مربوط به مدارک      121

نمودار 4-10. ارتباط بين پيشينه و منبع اطلاعاتی……….. 122

نمودار 4-11 امکان ارتباط با ساير نرم­افزارهاي کتابخانه ديجيتال 122

نمودار 4-12. تفاهم­نامه مورداستفاده براي ارتباط با ساير نرم­افزارها………………………………………………………………………………………………. 123

نمودار 4-13. فرمت مورداستفاده براي ورود گروهي اطلاعات 124

نمودار 4-14. امکان ورود گروهي اطلاعات…………………………. 125

نمودار 4-15. قابليت تصحيح دسته­جمعي اطلاعات……………….. 126

نمودار 4-17. قابليت کنترل و بازدارندگي در برابر اشتباه در ورود اطلاعات…………………………………………………………………………………… 127

نمودار 4-18. امکان نظارت بر مقداردهي فيلدهاي اصلي.. 128

نمودار 4-19. قابليت نمايه­سازي و دسترسي به ابرداده از طريق موتورهاي جست­وجوي عمومی یا

تخصصی وب……………………………………………………………………………….. 129

نمودار 4-20. به­کار بردن فهرست سرعنوان­هاي موضوعي……. 130

نمودار 4-21. قابليت نمايه­سازي خودکار محتواي منابع 130

نمودار 4-22. قابليت کنترل مستندات براي اشخاص ……….. 131

نمودار 4-23. امکان انتخاب فيلدهاي قابل جست­وجو توسط کتابدار       132

نمودار 4-24. استفاده از نظام همکاري بين کتابخانه­اي 133

نمودار 4-25. قالب ابرداده ای مورداستفاده…………………. 134

فهرست شکل­ها

 

شکل 2-1. عناصر مطرح در ایجاد کتابخانه دیجیتال………… 32

شکل 2-2. دیاگرام محتوای الکترونیکی موجود یا موردنیاز در کتابخانه دیجیتال  سازمان اسناد و کتابخانه

ملی……………………………………….. 34

شکل 2-3. نمونه­ای از سند دابلین­کُر…………………………………. 47

شکل 2-4. نمونه­ای از رکورد مارک ایکس.اِم.اِل………………. 48

شکل 2-5. نمونه­ای از عنصر عنوان سند مَدز………… 60

شکل 2-6. مُدز به­عنوان یک فیلد مؤلف……………………………….. 61

شکل 2-7. مُدز به­عنوان بخشی از یک سرعنوان موضوعی ……. 62

شکل 2-8. کدگذاری سند مِتس ساده ……………………………………… 64

شکل 2-9. مدل پرمیس…………………………………………………………….. 66

شکل 2-10. نمونه­ای از فرمت ایکس.اِم.اِل. پرمیس……………. 68

شکل 2-11.  نمونه­ای از کدهای ای.اِی.دی………….. 71

شكل 5-1. الگوي پيشنهادي براي سازماندهي منابع اطلاعاتی در كتابخانه­هاي ديجيتال ايران……………………………… 262

 

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo