دانلود محصول:تعیین اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر بهزیستی روان شناختی افراد مبتلا به دیابت

1 – 1 – مقدمه

ديابت[1] يكي از شايع ترين بيماري هاي مزمن و هم چنين بزرگ ترين مشكل بهداشتي در همه كشورها مي باشد؛ به طوري كه سازمان بهداشت جهاني[2] از آن به عنوان اپيدمي خاموش[3] نام برده است (عبدلی و هم کاران، 1387). افزايش بروز ديابت و كاهش مرگ و مير ناشي از آن، باعث افزايش شيوع اين بيماري شده است Ring Burg et al, 2008)؛ به نقل از مؤیدی و هم کاران، 1393). در طول دو دهه گذشته، شیوع جهانی دیابت به میزان قابل ملاحظه اي افزایش یافته است و در سال 2000 در افراد زیر 20 سال 19/0 درصد و در افراد بالاي 20 سال 6/8 و در افراد بالاي 65 سال 20/0 درصد بوده است (جان بخش و هم کاران، 1390). بر اساس آخرين آمار موجود، حدود 171 ميليون نفر در دنيا از اين بيماري رنج مي برند و تخمين زده مي شود كه اين رقم در سال 2025 بالغ بر 300 ميليون نفر شود (صادقیه اهری و هم کاران، 1387). بیماری دیابت روی عمل کرد فیزیکی، وضعیت روانی، ارتباطات بین فردی، خانوادگی، اجتماعی، و به طور کلی بر بهزیستی روان شناختی[4] بیماران تأثیر منفی دارد (اسکندریان و هم کاران، 1388). بهزیستی روان شناختی، به عنوان یکی از موضوعات مهم در عصر حاضر کانون توجه بسیاری از جوامع جهانی است. هدف از بهزیستی روانی، ایجاد سلامت روان از طریق پیش گیری از ابتلاء به بیماری های روانی، کنترل عوامل مؤثر در بروز بیماری های روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی است. سازمان بهداشت جهانی (2004)، بهزیستی را حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط بیماری تعریف نمود. ابعاد بهزیستی روان شناختی (پذیرش خود، ارتباط مؤثر با دیگران، خودمختاری، تسلط بر محیط، داشتن هدف در زندگی و رشد شخصی) نه تنها در بهبود سلامت روانی مؤثر است، بلکه زمینه مساعدی برای شکوفایی استعدادهای نهفته فراهم می آورد. علاوه بر این، بهزیستی روان شناختی تنها به معنی عدم وجود بیماری های روانی نیست بلکه، به قابلیت ها و توانمندی ها در افراد وابسته است، که می توان به طور خلاصه به توانایی برای لذت بردن از زندگی، سازگاری با استرس، عزت نفس و سلامت جنسی نیز اشاره نمود. دیگر محققان، این سازه روان شناختي را به صورت درگيري با چالش هاي هستي و تلاش در جهت رشد شخصي تعريف کرده اند (خدابخشی و کیانی، 1392). مدل ريف از مهم ترين مدل هاي حوزه بهزيستي روان شناختي به شمار مي رود. در اين ديدگاه بهزيستي به معناي تلاش براي استعلا و ارتقا است که در تحقق استعدادها و توانايي هاي فرد متجلي مي شود (Ryff, 1995). بر اساس تحقیقات به عمل آمده در این حوزه، یکی از درمان هایی که به طور مؤثر باعث ارتقای کیفیت زندگی یا به عبارتی، بهزیستی روان شناختی شده است، رفتاردرمانی دیالکتیک[5] است (Soler et all., 2009 and Mcquillan et all., 2005). رفتاردرمانی دیالکتیک یا رفتاردرمانی جدلی نوعی روان درمانی است که در ابتدا برای درمان بیمارانی طراحی شد که دچار اختلال شخصيت مرزي[6] و رفتار خودکشی بوده و خودزنی های مزمنی داشتند. در سال های اخیر کاربرد این شیوه درمانی به سایر انواع بیماری های روانی نیز گسترش یافته است. در این روش به صورت هفتگی با بیماران ملاقات می شود و هدف از درمان بهبود مهارت های بین فردی و کاهش رفتارهای خودتخریبی است که از طریق فنونی نظیر توصیه، کاربرد استعاره، داستان گویی، مواجهه و روش های دیگر انجام می شود. این روش یک درمان التقاطی است و مفاهیم آن از درمان های حمایتی، شناختی و رفتاری گرفته شده اند (سادوک، ترجمه رضاعی، 1390). در واقع، اين رويكرد، مداخلات مربوط به درمان هاي شناختي – رفتاري[7] را كه مبتني بر اصل تغيير مي باشند با آموزه ها و فنون فلسفه شرقي ذن كه مبتني بر اصل پذيرش مي باشند درآميخته و بر اين اساس چهار مؤلفه مداخله اي را در شيوه درمان گروهي خود مطرح مي كند: هشياري فراگير بنيادين و تحمل پريشاني به عنوان مؤلفه هاي پذيرش و تنظيم هيجاني و كارآمدي بين فردي به عنوان مؤلفه هاي تغيير. این رویکرد درمانی، چهار حوزه ياد شده فوق را حوزه هاي ناكارآمدي، مي داند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر بهزیستی روان شناختی افراد مبتلا به دیابت صورت گرفته است.

[1] . Diabetes

[2] . World Health Organization (WHO)

[3] . Silent Epidemic

[4] . psychological well-being

[5] . Dialectical Behavior Therapy (DBT)

[6] . Borderline personality disorder (BPD)

[7] . cognitive – behavioral therapy