ترجمه و تحقیق کتاب تاریخ و علوم قرآن به زبان اردو

تعداد 147 صفحه فایل word

چکیده

پایان نامه حاضر ترجمه ای است به زبان اردو از کتاب ارزشمند «تاریخ و علوم قرآن» از دانشمند محقق معاصر حضرت حجة الاسلام و المسلمین سید ابوالفضل میر محمدی زرندی (مدظله).

در این کتاب دانشمند محترم حضرت حجة الاسلام و المسلمین سید ابوالفضل میر محمدی زرندی (مدظله) با دقت فراوان و قلم سحر آمیز و بیان شیوا و روان درباره علوم قرآن پرداخته است. این کتاب به نظر بنده از حیث تاریخ و علوم قرآن جامع ترین کتاب است، موضوعاتی را که در فهرست مشاهده می شود با دو قید اختصار و استدلال مورد بحث قرار داده شده است. در این بحث ها آنچه مقتضای دلیل بود اختیار کرده اند و از تعصب ناورا و کورکورانه دوری نموده اند. مؤلف محترم این کتاب بعضی از معارف و علوم قرآنی را مورد بحث و تبیین قرار داده و پاره ای از شبهات و اشکالات معاندین را جواب داده اند که جویندگان حقایق و خوانندگان با انصاف و دارای فکر و اندیشه سالم از مطالعه آن اقناع شده و ناگزیر مورد پذیرش قرار بگیرد. ویژگی این کتاب این است که مؤلف محترم تمام مطالب و ابحاث آن را با مدارک و منابع معتبر شیعه و اهل سنت ذکر و نیز از اشعار عربی (سیوطی و امرؤالقیس) استفاده کرده و سند روایات را مورد بحث و بررسی قرار داده اند.

خلاصه ای از مطالب که در این کتاب ذکر شده است عنوان آن به قرار زیر می باشد:

در فصل اول نام های متعدد جبرئیل، قرآن و کیفیت نزول آن و همچنین اشکال و جواب مربوط به آن بیان می شود.

در فصل دوم تحت عنوان کیفیت ملاقات جبرئیل (7) با پیغمبر (9) در پنج مورد بحث می شود:

1. جبرئیل (7) برای ملاقات با پیغمبر(9) اجازه می گرفت.

2. در محضر پیغمبر (9) مانند یک بنده جلوس می کرد.

3. جبرئیل(7) با صورت بشری شرفیاب می شد مگر در دو نوبت.

4. با صورت دحیه کلبی به حضور پیغمبر (9) می آمد.

5. در مسجد پیغمبر(9)مقامی است بنام «مقام جبرئیل» که دعا در آن مکان، مستحب است.

در فصل سوم به معرفی و تعداد کاتبان وحی می پردازد.

در فصل چهارم بیان می شود که همان گونه که معانی قرآن از خداوند عالم است الفاظ قرآن نیز از طرف اوست.

در فصل پنجم درباره فواتح و اوائل سور، روایات ، آرای مفسرین، اقوال اهل لغت و قول مختار بیان می شود.

در فصل ششم حدیث نزول قرآن با هفت حرف، با سند آن مورد بحث و بررسی قرار می  گیرد.

در فصل هفتم سوره هایی که یکباره (دفعی) نازل شده اند را نام می برد و آن ۱۵ سوره می باشد.

در فصل هشتم بیان می شود که  تشخیص سوره ها با «بسم الله» بوده و برا ی تأیید آن چند روایات ذکر شده است.

در فصل نهم بحث می شود که آیا پیغمبر(9) به قرآن قبل از نزولش عالم بود؟

در فصل دهم بیان می شود که پیامبر(9) قرآن را فراموش می کرد.

در فصل یازدهم بیان می شود که تقسیم سوره ها به آیات و ترتیب آنها به دستور خداوند متعال و پیغمبر(9) انجام یافته است و در این بخش سه مورد را بررسی می کند:

1. چه کسی سوره ها را به آیات تقسیم کرده و آنها را آیه آیه قرار داده است؟ این موضوع گر چه جای تردید نیست که به امر خدای تعالی بوده ولی چه بسا در آن، و در امور ضروری دیگر اشتباه رخ داده است.

2. چه کسی آیات را ترتیب داده و به این نحو که در قرآن مشاهده می شود در آورده است؟

3. چه کسی سوره ها را ترتیب داده و فلان سوره را مثلاً مقدم بر دیگری کرده است؟

در فصل دوازهم در رابطه با جمع قرآن کریم که چه کسی آن را جمع آوری کرده و در چه عصری جمع شده است، پنج قول بیان می شود:

1. جمع قرآن در زمان خود پیغمبر اکرم (9) بوده است .

2. جمع، در زمان ابوبکر بوده به این معنی که او قرآن شریف را از ورقه های متعدد در یکجا جمع کرده است.

3. جمع، در زمان عمر بن خطاب بوده است.

4. آغاز جمع در زمان ابوبکر بوده و در زمان عمر خاتمه پذیرفته است.

5. جمع، در زمان عثمان بوده است.

اما آن چه به نظر حق و ثواب است، این است که جمع قرآن در زمان خود پیغمبر(9) بوده است.

در فصل سیزدهم درباره خطوط قرآن کریم (عصر پیغمبر9) بحث می شود، نیز در این فصل تعداد نویسندگان در مکه و مدینه ذکر شده است.

در فصل چهاردهم بیان می شود که برای بعضی از صحابه قرآن هایی بوده که در موقع خود با آنها تلاوت می نمودند، مانند: مصحف علی (7)، مصحف ابن مسعود، مصحف ابیّ بن کعب ، مصحف عبد الله بن عباس، مصحف فاطمه و …. یکی کردن قرآن ها توسط عثمان انجام گرفت تا مانع از بروز اختلاف شود. عثمان قرآن های نوشته شده را به شهرهای بزرگ فرستاد. قرآن علی(7) در عصر عثمان از بین نرفت.

در فصل پانزدهم اولاً بیان می شود که منشأ اختلاف قرائت قرآن امور زیر می باشد:

1. در میان صحابه افرادی بودند که خیال می کردند که قرآن را با هفت حرف می شود خواند یعنی الفاظ را به الفاظ مرادف و واضح، تبدیل نمود و همین کار را کرده بودند که موجب اختلاف قرائت شده بود.

2. اینکه قرآن هایی را که عثمان نوشت از اعراب و نقطه خالی بود و همین باعث شده بود که برای عده زیادی، اشتباه رخ دهد. بعلاوه اعراب و نقطه نداشتن قرآن به مصلحت مسلمانان نبوده زیرا اختلاف ناشی از الفاظ، چه بسا به اختلاف در معانی منجر می شد.

نیز در این فصل معنای نقطه گذاری و اعجام، ابوالاسود دئلی مخترع نقطه گزاری و خلیل بن احمد فراهیدی نقطه را به حرکات (فتحه، کسره، ضمه) تبدیل نمود، مورد بحث قرار می گیرد.

در فصل شانزدهم تحت عنوان قرائت هفتگانه در سه مورد گفتگو می شود:

1. آیا قرائات هفتگانه معروف و یا زائد بر آن، متواتر است؟

2. آیا جایز است قرآن را با این قرائات معروف تلاوت کرد، گر چه تواتر آنها ثابت نشود؟

3. آیا بر فرض جواز قرائت، می شود از آنها برای حکمی استفاده کرد؟

در فصل هفدهم تحت عنوان اعجاز قرآن چند مورد بررسی می شود:

1. آیاتی از قرآن آمده که همگی دلالت می کنند که خدای متعال برای انبیاء معجزه ای که پیغمبری او را اثبات می کند اعطاء فرموده است.

2. «آیه» به معنای علامت و نشانه و «بینه» به معنای دلیل واضح است.

3. معجزه دو نوع تصور می شود.

4. اعجاز به حسب لغت و اصطلاح، دلیل اعجاز قرآن، جهات اعجاز قرآن و نظر ما را در مورد اعجاز قرآن بیان می کند.

در فصل هجدهم از ناسخ و منسوخ های قرآنی بحث می شود که در اشعار سیوطی در اتقان آمده بود. نیز در این فصل معنای نسخ، امکان نسخ و اقسام نسخ در قرآن بیان گشته است.

در فصل نوزدهم اولاً اقوال در معنای محکم و متشابه بیان می شود، و سپس موارد بحث در سه مورد عنوان  می شود:

1. بیان مراد از محکمات و متشابهاتی است که در آیه شریفه(هُوَ الَّذي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ…)آمده است.

2. جواب سوالی است که عنوان می شود آیا علم به تأویل متشابهات مخصوص خدای تعالی است یا نه؟ و آیا علمایی که در قرآن شریف «راسخین فی العلم» نامیده شده اند متشابه را می فهمند یا نه؟

3. چه حکمتی است در وقوع متشابهات در قرآن مجید و به چه سبب آنها در قرآن ذکر گشته است؟

در فصل بیستم بیان می شود که بدون شک قرآن های موجود و مطبوع در عصر ما و در هر جا و در بین تمام طوائف مسلمانان یکسان است و کوچکترین تفاوتی در کلمات و حتی در حروف آن نیست، لذا بدون شک قرآن موجود کلام و حجت قاطع خداوند است. سپس دلیل های قائلین تحریف قرآن و جواب آن و دلیل های قائلین به عدم تحریف گفته می شود.

در فصل بیست و یکم بیان می شود که تعداد سوره های مکی ۸۶ ، تعداد سوره های مدنی ۲۸ سوره می باشد و سپس مراد از مکی و مدنی و ضابطه در تعیین آن که اصطلاح مشهور و معروف در بین علما این است که مراد از مکی آن است که قبل از هجرت پیغمبر(9) و مدنی پس از هجرت آنحضرت نازل شده است، در سوره های مکی آیه مدنی واقع است و بالعکس، احادیث وارده در تعیین مکی  و مدنی و قرآن های مطبوع.

واژگان کلیدی: علوم قرآن، جبرئیل7، پیغمبر9، فواتح و اوایل ، مصاحف، اعراب و اعجام، قرائت، اعجاز قرآن، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، سور و آیات، حرف.