فهرست مطالب
مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………1
بخش اول : جایگاه نهاد حضانت در نظام حقوقی ایران………………………………………10
فصل اول : مفهوم و ماهیت حضانت……………………………………………………………………..13
گفتار اول : مفهوم حضانت………………………………………………………………………………..13
الف – معنی لغوی حضانت………………………………………………………………………………..13
ب – معنی اصطلاحی حضانت……………………………………………………………………………14
1 – دیدگاه فقها………………………………………………………………………………………………15
2 – دیدگاه حقوق‌دانان………………………………………………………………………………………16
3 – دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………….17
گفتار دوم : ماهیت حضانت……………………………………………………………………………….18
الف – تعریف حق و تکلیف……………………………………………………………………………..19
1 – تعریف حق……………………………………………………………………………………………..19
2 – تعریف تکلیف………………………………………………………………………………………….19
ب – دیدگاه های ارائه شده در باره ماهیت حضانت…………………………………………………..20
1 – دیدگاه فقهی…………………………………………………………………………………………….21
2 – دیدگاه قانونی……………………………………………………………………………………………23
3 – دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………….25
فصل دوم : عناصر حضانت و شرایط آن از منظر صاحب حق……………………………………….26
گفتار اول : عناصر حضانت………………………………………………………………………………..26
الف – نگهداری ……………………………………………………………………………………………26
1 – دیدگاه فقهی…………………………………………………………………………………………….26
2 – دیدگاه قانونی……………………………………………………………………………………………27
3 – دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………….27
ب – تربیت …………………………………………………………………………………………………28
1 – دیدگاه فقهی…………………………………………………………………………………………….28
2 – دیدگاه قانونی……………………………………………………………………………………………29
3 – دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………….30
پ -رضاع……………………………………………………………………………………………………30
1 – دیدگاه فقهی…………………………………………………………………………………………….31
2 – دیدگاه قانونی……………………………………………………………………………………………32
3 – دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………….32
گفتار دوم : شرایط حضانت از منظر صاحب حق………………………………………………………33
الف – دیدگاه فقها………………………………………………………………………………………….33
1 – شرایط مشترک بین زن و مرد………………………………………………………………………….34
1-1 مسلمان بودن…………………………………………………………………………………………..34
2-1 بالغ بودن ………………………………………………………………………………………………35
3-1 عاقل بودن ……………………………………………………………………………………………..35
4-1 عدم ابتلا به بیماری‌های مسری و خطرناک………………………………………………………….36
5-1 آزاد بودن………………………………………………………………………………………………37
6-1 امین بودن……………………………………………………………………………………………….38
2 – شرایط ویژه مادر………………………………………………………………………………………..40
1-2 مقیم بودن مادر………………………………………………………………………………………..40
2-2 عدم ازدواج مادر………………………………………………………………………………………41
ب – دیدگاه حقوق‌دانان……………………………………………………………………………………42
1 – شرایط مشترک بین پدر و مادر………………………………………………………………………..43
1-1 اسلام……………………………………………………………………………………………………43
2-1 بلوغ…………………………………………………………………………………………………….43
3-1 عقل…………………………………………………………………………………………………….44
4-1 مواظبت از طفل و شایستگی اخلاقی………………………………………………………………..45
2 – شرط ویژه مادر : عدم ازدواج مادر با شخصی غیر از پدر طفل…………………………………….50
پ – دیدگاه قانون حمایت از خانواده…………………………………………………………………..51
بخش دوم : دارندگان و مدت زمان حضانت و هزینه‌ها و ضمانت اجراهای آن………54
فصل اول : دارندگان حق حضانت و مدت زمان آن………………………………………………….55
گفتار اول : دارندگان حق حضانت……………………………………………………………………….55
الف – در صورت حیات والدین………………………………………………………………………….56
1 ـ در دوران زندگی مشترک……………………………………………………………………………….56
1ـ1 دیدگاه فقهی……………………………………………………………………………………………..56
2ـ1 دیدگاه قانونی…………………………………………………………………………………………….57
3ـ1دیدگاه قانون حمایت از خانواده…………………………………………………………………………57
2 ـ پس از جدایی……………………………………………………………………………………………58
1-2 دیدگاه فقهی…………………………………………………………………………………………..58
1-1-2دوران شیرخوارگی…………………………………………………………………………………..58
2-1-2 بعد از دوران شیرخوارگی………………………………………………………………………….59
2-2 دیدگاه قانونی………………………………………………………………………………………….59
1-2-2 تا هفت سالگی………………………………………………………………………………………59
2-2-2 بعد از هفت سالگی…………………………………………………………………………………60
3-2 دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………..61
ب – در صورت فوت والدین……………………………………………………………………………63
1 ـ درصورت فوت یکی از والدین………………………………………………………………………..63
1-1 دیدگاه فقهی…………………………………………………………………………………………..63
1-1-1 در صورت فوت پدر……………………………………………………………………………….63
2-1-1 در صورت فوت مادر………………………………………………………………………………64
2-1 دیدگاه قانونی………………………………………………………………………………………….64
1-2-1 درصورت فوت پدر………………………………………………………………………………..64
2-2-1 در صورت فوت مادر………………………………………………………………………………65
3-1 دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………..65
-
درصورت فوت پدر…………………………………………………………………………………65
2-3-1در صورت فوت مادر…………………………………………………………………………………66
2ـ در صورت فوت هر دو پدر و مادر………………………………………………………………………67
1-2 دیدگاه فقها………………………………………………………………………………………………67
2-2 دیدگاه حقوق‌دانان……………………………………………………………………………………..70
3-2 دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………….71
گفتار دوم : مدت زمان حضانت…………………………………………………………………………..72
الف – دیدگاه فقها…………………………………………………………………………………………..72
ب – دیدگاه حقوق‌دانان…………………………………………………………………………………….72
پ – دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………..76
فصل دوم : هزینه‌ها و ضمانت اجراهای حضانت………………………………………………………77
گفتار اول : هزینه‌های دوران حضانت……………………………………………………………………77
الف- اجرت حضانت و رضاع……………………………………………………………………………78
1 – اجرت حضانت………………………………………………………………………………………….78
1-1 دیدگاه فقها…………………………………………………………………………………………….78
2-1 دیدگاه حقوق‌دانان…………………………………………………………………………………….79
3-1 دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………..80
2 – اجرت رضاع…………………………………………………………………………………………….81
1-2 دیدگاه فقها…………………………………………………………………………………………….81
2-2 دیدگاه حقوق‌دانان…………………………………………………………………………………….82
3-2 دیدگاه قانون حمایت از خانواده……………………………………………………………………..83
ب – نفقه و هزینه نگهداری و تفاوت آن‌ها با یکدیگر…………………………………………………84
-
– نفقه……………………………………………………………………………………………………84
