%38تخفیف
دانلود: تحليل عوامل آسيب پذيري شهر در برابر زلزله مطالعة موردي: منطقة 4 تهران
تعداد 251صفحه در فایل word
دكتري رشته ي جغرافيا گرايش برنامه ريزي شهري
تحليل عوامل آسيب پذيري شهر در برابر زلزله
مطالعة موردي: منطقة 4 تهران
چكيده
ايران يكي از زلزلهخيزترين كشورهاي دنيا محسوب ميشود و شهرهاي آن در رابطه با اين پديده طبيعي آسيبهاي فراوان ديدهاند. ايران به سبب موقعيت جغرافيايي خود همواره در معرض انواع سوانح طبيعي ميباشد که هر از گاهي بخشهاي مختلفي از آن را تحت تأثير قرار داده و اثرات زيانباري به جاي ميگذارد. واقع شدن ايران بر روي کمربند زلزله خيز آلپ- هيماليا موجب شده است که رخداد زمين لرزه به عنوان يکي از بلايايي كه بيشترين آسيب را در کشور به وجود ميآورد، مطرح گردد. چنين رخدادي همواره سبب تغييرات زياد محيطي شده و خسارتهاي فراواني بر جاي ميگذارد.
خطر زمين لرزه در شهر تهران به واسطة موقعيت جغرافيايي و زمين ساختي، وجود گسلهاي متعدد در اطراف آن، وقوع زلزلههاي مخرب تاريخي متعدد در محدودة آن و ساير شواهد تکتونيکي و زمين شناختي، بسيار بالا ارزيابي ميشود. نگاهي به تاريخچة زمين لرزههاي ايران نشان ميدهد که تهران با نام قديميري چندين بار در زمين لرزههاي بزرگ تاريخي ويران شده است. علي رغم فعال بودن پهنة تهران و ثبت زمين لرزههاي متعدد بزرگ و کوچک در اين پهنه، در قرن حاضر زمين لرزههاي مخربي در اين گستره رخ نداده است و اين نبود لرزهاي را بايد نشانهاي از تجمع انرژي در زمين دانست که احتمال وقوع زمين لرزهاي ويرانگر را افزايش ميدهد.
منطقة 4 تهران طي سه دهه اخير با ميانگين رشد جمعيت سالانهاي بيش از کل تهران رو به رو بوده و جزء مناطق جمعيتپذير محسوب ميشود. اين منطقه از نظر بافت اقتصادي – اجتماعي و فرهنگي ساکنان آن از تنوع قابل توجهي برخوردار است. از يک سو در اين منطقه نواحي و محلههايي چون خاک سفيد و شميران نو ديده ميشوند که محل سکونت تهيدستترين و کم درآمدترين اقشار اجتماعي شهر تهران به شمار ميروند. در اين محلهها تراکم واحدهاي مسکوني، بافت ريز و در هم تنيده فضاهاي مسکوني، کم سوادي و بيسوادي، بعد خانوار بزرگتر از منطقه و شهر و تراکم نفر در هر واحد مسکوني ديده ميشود. از سوي ديگر محلهها و ناحيههايي چون پاسداران و تهرانپارس هم در کنار محلههاي پيشين ديده ميشود که ساکنان آن بر عکس شاخصهاي قبلي يعني فضاي مطلوب شهري، خانههاي درشت بافت، گذرهاي بسامان، درآمد سرانه بالا و … بهرهمندند. به دليل وجود اين افتراق مکاني و تفاوت هاي اجتماعي، اقتصادي و کالبدي در منطقة 4 ، اين منطقه مي تواند نمونة مناسبي براي ارزيابي و تحليل ميزان تأثير عوامل مختلف بر آسيب پذيري شهري در برابر زلزله مطرح گردد.
شهرها به علت دارا بودن شالودة و ويژگي هاي متفاوت از ديگر سكونتگاه هاي انساني، در صورت بي توجهي به اصول همه جانبه اي كه مستلزم استقرار شهر در مكاني خاص باشد، ميتوانند نقاط زيستي بالقوه خطرناكي جهت بحران زايي در صورت بروز حوادث طبيعي باشند. شهرها داراي كالبدي هستند كه اين كالبدها هر كدام يك فعاليت را در خود جاي داده اند و مجموع آنها فضاي شهري را ميسازند و به آن هويت ميبخشند.
امروزه در نگرش هاي نوين برنامه ريزي مديريت بحران، مديريت ريسك – بحران به عنوان نگرش برتر مورد توجه بوده كه در آن رويكرد به زلزله از خطر به آسيب پذيري و از واكنش به پيش كنش و از يك پديدة يك بعدي به يك مقولة همه جانبه تغيير يافته است. بنابراين بحران زلزله به عنوان بخشي از زندگي روزمره در آمده كه به خودي خود نتايج نامطلوبي در پي ندارد بلكه آنچه از اين پديده يک فاجعه ميسازد، عدم پيشگيري از تأثير آن و عدم آمادگي جهت مقابله با عواقب آن است. از آنجايي كه بررسي و تصميم گيري در مسايل همه جانبه اي مانند زلزله كه پيامدهاي آن تمام جوانب شهر را در بر ميگيرد، تحليل بر مبناي يك عامل از كارايي لازم برخوردار نبوده و لازم است مجموعه اي از عوامل با توجه به اهميت هر يك از آنها در نظر گرفته شوند. از اين رو در اين پژوهش از مدل هاي نوين برنامه ريزي مانند مدل فرايند تحليل سلسله مراتبي ( AHP ) و تکنيک تجزيه و تحليل استراتژيک (SWOT ) كه داراي اين قابليت هستند، استفاده شده است.
بررسي نتايج به دست آمده از اين پژوهش نشان ميدهد كه عوامل مختلف، ميتوانند تأثير گذاري متفاوتي در خسارات ناشي از زلزله داشته باشند، به طوري كه تأثير عوامل محيطي مانند فاصله از گسل، جنس خاک، درصد شيب و پايداري آن بيشتر از ساير عوامل است. عوامل كالبدي- فضايي نظير نوع مصالح، عمربنا، تراكم ساختماني، فاصله از فضاي باز و سازگاري كاربري ها و … در تشديد تلفات و تخريب رخداد زلزله بعد از عوامل محيطي در سطح دوم تأثير گذاري قرار دارند. همچنين تأثير گذاري عوامل اجتماعي – اقتصادي از جمله تراكم خالص مسكوني، تراكم جمعيتي و دسترسي به زيرساخت هاي شهري را هم نميتوان در آسيب پذيري منطقة شهري در برابر زلزله انكار كرد. عوامل مديريتي – نهادي (مراحل مختلف مديريت بحران شامل عمليات امداد، نجات و اسكان) نظير وجود اماكن اسكان موقت و نزديكي به ايستگاه هاي آتش نشاني هم در رتبه هاي بعدي تشديد خسارات و تلفات ناشي از زلزلة احتمالي دارند.
نتيجة حاصل از مطالعه موردي منطقة 4 در كاهش آسيب پذيري شهرها ميتواند منجر به درس هايي در آمادگي و برنامه ريزي در برابر زلزله با استفاده از ابزار و نرم افزارهاي مناسب باشد. اهداف بلند مدت زماني محقق خواهند شد كه ايمني شهر در برابر خطرات زلزله به عنوان يك هدف در تماميسطوح برنامه ريزي ( از آمايش سرزمين تا معماري) مد نظر قرار گيرد، كه سطح مياني يعني شهرسازي و برنامه ريزي شهري ميتواند از كارآمد ترين سطوح برنامه ريزي براي كاهش آسيب پذيري در برابر زلزله باشد. برنامه ريزي شهري با تكيه بر شرايط اجتماعي، اقتصادي، كالبدي و زيست محيطي، ابزارهايي را در جهت بهبود محبط اتخاذ ميكند. تعيين حريم نواحي خطرناك، تدوين ضوابط و مقررات خاص تراكم ها و كاربري ها، تفكيك اراضي، توجه ويژه به نقش فضاهاي باز و دسترسي ها، در نظر گرفتن اصول توده – فضا، همجواري و سازگاري كاربري ها از جمله تمهيدات برنامه ريزي شهري موثر در ارزيابي و كاهش آسيب پذيري در مناطق شهري هستند.
واژه هاي كليدي: برنامه ريزي شهري، زلزله، آسيب پذيري، مديريت بحران، منطقة 4 تهران
دسته: جغرافیا, علوم انسانی
برچسب: آسيب پذيري, زلزله, مديريت بحران, منطقة 4 تهران, واژه هاي كليدي: برنامه ريزي شهري
جدول شمارة 2-18- بررسي تجارب ايران و ساير کشورهاي در حال توسعه در کاهش اثرات زمين
اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “دانلود: تحليل عوامل آسيب پذيري شهر در برابر زلزله مطالعة موردي: منطقة 4 تهران” لغو پاسخ
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.