تبیین مبانی فلسفی نظریه پیچیدگی و استلزامات آن در برنامه درسی

تعداد 287 صفحه فایل word

چکیده

نظریه پیچیدگی، نظریه‎ای است که حدود دو دهه از طرح آن در عرصه برنامه درسی می‎گذرد. رساله حاضر با هدف تحلیل مبانی فلسفی نظریه نوین پیچیدگی و استلزامات آن در برنامه درسی و عناصر آن تدوین گردیده است. این پژوهش از نوع بنیادی بوده و در آن از دو روش‏ پژوهش فلسفی استفاده شده است: “استنتاج از نوع قیاس عملی” و “تحلیل مفهومی از نوع ارزیابی ساختار مفاهیم”.  نظریه پیچیدگی مبانی هستی‏شناسی نوینی شامل واقعیت پیچیده و غیرقطعی، علیت غیر – خطی؛ و مبانی شناخت‎شناسی شامل محدودیت شناخت، نگرش غیرتفکیکی و غیرساده‏گرایانه؛ و مبانی روش‎شناسی شامل تفکیک‏ناپذیری پژوهش‎گر از پژوهش، و حمایت از پژوهش کنشی را مطرح می‎کند. با توجه به این مبانی، برخی از استلزامات نظریه پیچیدگی در برنامه درسی عبارتند از: به چالش کشاندن اهداف قطعی و عینی، ترویج دانش زمینه‎ای، توسعه قابلیت‏های عمومی ذهن، تحقق رویکرد فرارشته‏ای، تناسب میان دانش تولید شده در محیط آکادمی و مشکلات دنیای واقعی، جهانی­سازی تفاهم، حمایت از دانش توزیعی، مخاطره‏پذیری و آمادگی برای مواجهه با تغییرات پی‎در‎پی و موقعیت‏های غیرمنتظره، توجه به یادگیرنده و ابعاد پیچیده و تعاملات او با جهان هستی، به چالش کشاندن مکان و زمان خاص برای آموزش و حمایت از یادگیری مادام‏العمر، تاکید بر یادگیری از طریق بازخورد، پیوند، ارتباط و تعامل چندجانبه شبکه‏ای با بکارگیری فناوری‎های شبکه- بنیان نوین آموزشی، تاکید بر توانایی خود ـ سازماندهی و نوپدیدی افراد و سازمان، حفظ کلاس درس در لبه آشوب و عدم‏تعادل، ترویج برنامه درسی مشارکتی و مذاکره‎ای، حمایت از ارزشیابی فرایند- مدار.

واژه‏های کلیدی: تبیین، هستی‏شناسی، شناخت‎شناسی، روش‏شناسی، نظریه پیچیدگی، استلزامات، برنامه درسی