%34تخفیف

دانلود:تبيين مورد معامله در پرتو حقوق اقتصادي

تعداد 170 صفحه این فایل word

چکيده

در نظام حقوقي ايران، در يک تقسيم منطقي و شکلي، مورد معامله به عين معيّن، در حکم معيّن و کلّي، تقسيم شده و ضمانت‎اجراهاي اجرای اجباري، فسخ و مسئوليت قراردادي براي آن پيش‎بيني شده است. بسياري از نويسندگان، بدون تعرّض به تقسيم مزبور، مستقيماً به ناکارآمدي شکل کنوني ضمانت‎اجراها اشاره کرده و راهکارهايي جهت اصلاح اين رويه پيشنهاد داده‎اند.

در اين پژوهش روشن شده که وضع کنوني ضمانت‎اجراهاي مذکور، نتيجه‎ي طبيعي تقسيم صوري مورد معامله است؛ اعمال مکانيزم اجبار به انجام عين تعهد، منوط به قاعده‎ای پیشین یعنی مشخص بودن «عين تعهد» است؛ در تقسيم سنتي که مورد معامله منحصراً و الزاماً  در يکي از اقسام سه‎گانه، تعيّن و تشخّص مي‎يابد، اولين و طبيعي‎ترين راه حمايت از حق متعهدله، اجبار متعهد به انجام این حق کاملاً مشخص طلبکار، است. بر اين اساس، قاعدتاً حق فسخ صرفاً زماني قابليت اعمال دارد که ديگر هيچ راهي براي اجرا و اجبار، باقي نمانده باشد. از سوی دیگر از آن‎جا که حق الزام متعهد به صورت گسترده و موسع، در اختیار متعهدله است و هيچ چيز او را وادار به صرف‎نظر کردن از اين حق و انجام موضوع تعهد طرف مقابل به منظور پيشگيري از زيان نمي‎کند، در صورت ورود ضرر نيز نمي‎توان او را مسئول دانست. در اين شرايط، متعهدله نه تکلیف و نه انگيزه‎اي براي جلوگيري از اتلاف منابع و پرهيز از بي‎مبالاتي ندارد.

بر‎این مبنا به نظر مي‎رسد طريق حل معضلات عملي و اقتصادي اين نحو ضمانت‎اجراها، تحليل مناسب از مورد معامله و جایگزینی نگاه اقتصادی است. تحلیل اقتصادی مورد معامله نشان می‎دهد که ديگر، اعيان مادي در معاملات داراي موضوعيت نيستند بلکه موضوع تعهد مديون، تحقق «موقعيت قراردادي مورد انتظار» متعهدله است. اين موقعيت که داراي اجزا متعددي است، در عرف کنونی، مستقلاً دارای ارزش مالی بوده و از طرق مختلف همچون عين مادي مذکور در قرارداد، بدل آن و پرداخت نقدي، قابليت تحقق را دارد. بدین‎ترتیب موضوع معامله، ديگر در عين خاصي تعيّن نمي‌يابد و اجراي اجباري موضوعاً منتفي خواهد بود. قرارداد نيز از راه‎هاي گوناگون قابل‎اجرا است و موردي براي نقض قرارداد و توسل به فسخ معامله وجود ندارد. متعهدله نيز چون حق اجبار و الزام متعهد به انجام عين تعهد را ندارد، موظف است بصورت متعارف رفتار کند و در فرضي که مي‎تواند با انجام موضوع معامله، از بروز ضرر يا افزايش آن جلوگيري کند، بايد به اقتضاي متعارف رفتار کند؛ وگرنه مسئول بوده و از دريافت اين قسمت از زيان محروم مي‎شود.

مطابق این رویه، ضمن تسهيل و تسریع اجراي قرارداد، انگيزه بي‎احتياطي و بي‌مبالاتي در معامله از هر دو طرف گرفته مي‎شود.

کليدواژه: تحليل اقتصادي، مورد معامله، اجراي جباري، فسخ، مسئوليت قراردادی.

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                               صفحه

مقدمه ………………………………………….. 1

بخش اول: اصول و مبانی تحليل اقتصادي حقوق ………………………. 5

فصل اول: پيشينه نگرش اقتصادي به حقوق ……….. 6

مقدمه: شکل‎گيري و تعريف «تحليل اقتصادي حقوق» ……….. 6

مبحث اول: سير تحولات تحليل اقتصادي حقوق ……….. 10

گفتار اول: منشأ و بستر نگرش اقتصادي به حقوق ……… 10

الف- مکتب شکل‎گرايي …………………………… 10

ب- مخالفت با مکتب شکل‎گرايي و پيدايش مکتب واقع‎گرايي . 11

ج- ريشه‎هاي تحليل اقتصادي حقوق در مکتب واقع‎گرايي …. 13

گفتار دوم: تحولات حاکم بر تحليل اقتصادي حقوق ……… 14

الف- نقش رونالد کاوز …………………………. 14

ب- ساير انديشه‎هاي اقتصادي …………………….. 15

گفتار سوم: جريانهاي نگرش اقتصادي به حقوق ………… 16

الف- نگرش نويسندگان دانشگاه شيکاگو …………….. 16

ب- ديدگاه ريچارد پازنر ……………………….. 18

مبحث دوم: مباني نگرش اقتصادي به حقوق …………. 20

گفتار اول: مباني نظري …………………………. 20

الف- تعريف علم اقتصاد ………………………… 21

ب- مفاهيم بنيادين ……………………………. 23

ج- مفهوم و مبناي حقوق ………………………… 24

1-  تعريف کارآيي ……………………………… 25

2- معیارهای اقتصادی کارایی ……………………… 26

2-1. معیار پارتو ……………………………… 26

2-2. معیار کالدور- هیکس …………………………. 27

2-3. معیار ثروت اقتصادی پازنر …………………….. 28

2-3-1. مفهوم به حداکثر رساندن ثروت ………………… 28

2-3-2. تمایل به پرداخت؛ عامل تعیین تخصیص منابع ………… 29

گفتار دوم: مباني اقتصادي ………………………. 31

الف- کمبود ………………………………….. 31

1- عدم قطعيت يا عدم ثبات «‌کمبود» ………………… 32

2- نسبي بودن «کمبود» ………………………….. 32

ب – تئوري رفتار معقول ………………………… 33

ج- ابهام يا عدم اطمينان يا خطر ………………… 34

فصل دوم: نقد و تعديل نگرش اقتصادي به حقوق ….. 35

مبحث اول: محدوديت‎ها و نارسايي‎هاي تحليل اقتصادی حقوق         35

گفتار اول: نقد جنبهي اثباتي ……………………. 35

الف- نقد روش‎شناسي ……………………………. 36

ب- انتقاد از سلطه‎گري فکري …………………….. 36

ج- نقد مباني نظری و اقتصادی …………………… 37

1- نقد مبنا و هدف بودن کارايي …………………… 37

1-1. تعديل نقش کارايي ………………………….. 38

2- نقد تئوري رفتار معقول ……………………….. 39

گفتار دوم: نقد جنبه‎ی هنجاری و دستوری ……………. 42

مبحث دوم: نقش و اهميت کنونی تحليل اقتصادي حقوق .. 44

گفتار اول: کارکردهای تحليل اقتصادی حقوق …………. 44

الف- تحليل و پيش‎بيني آثار قوانين ………………. 44

ب- اصلاح نظام حقوقي و تجويز قوانين ……………… 45

گفتار دوم: اعمال تحليل اقتصادي در نظام حقوقي ايران .. 46

مقدمه: اختلاف حقوق کامن‎لا و حقوق نوشته ……………. 46

الف- تفسير صحيح قوانين ……………………….. 47

1- تفسير حقوق اسناد تجاري ………………………. 47

2- تفسير حقوق شرکت هاي تجاري ……………………. 48

3- تفسير قواعد راجع به حق العملکاري ………………. 49

ب- اصلاح قوانين موجود و وضع قوانين جديد …………. 50

1-  قانون کار و قانون تأمين اجتماعي ………………. 50

2- خسارت تأخير تأديه ………………………….. 51

3- قواعد حاکم بر معاملات ……………………….. 51

بخش دوم: تحليل اقتصادي مورد معامله و ضمانت‎اجراهای آن ………………. 53

فصل اول: تبيين مورد معامله با نگرش سنتی و اقتصادي        54

مبحث اول: تبيين و نقد نگاه سنتي به مورد معامله .. 56

گفتار اول: تعاريف اصطلاحات مرتبط ………………… 56

الف- عقد ……………………………………. 56

ب- قرارداد ………………………………….. 57

ج- تعهد …………………………………….. 57

د- معامله …………………………………… 57

ه- مورد معامله ………………………………. 58

گفتار دوم: تشخيص تقسيمات مختلف مورد معامله و مبناي آنها         59

الف- تقسيم‎بندي‎هاي مربوط به مورد معامله …………. 59

1- تقسيم از حيث ماهيت …………………………. 59

2- تقسيم از حيث خصوصيات نوعي و شخصي ………………. 60

3- تقسيم از جهت وضعيت منطقي …………………….. 60

ب- مبناي تقسيم مورد معامله به معين و کلي ……….. 60

گفتار سوم: نقد نگاه منطقي به مورد معامله ………… 62

الف- مواجهه معامله با عدم اجرا و عدم امکان اجرا …. 62

ب- عدم تطابق با قصد واقعي طرفين ……………….. 64

ج- عدم کارآيي اقتصادي و تعارض با اصول اقتصادي …… 65

مبحث دوم: تعيين موضوع معامله براساس تحليل اقتصادي«انعقاد قرارداد» ……………………………………………… 67

گفتار اول: اهداف و اصول اقتصادي قراردادها ……….. 68

الف- اهداف اقتصادي حقوق قراردادها ……………… 68

1- اجراي معاملات کارآمد ………………………… 68

2- مبارزه با فرصت‎طلبي …………………………. 69

3- کاستن از هزينه‎هاي معاملاتي ……………………. 70

4- بازداري طرفين از بي‎احتياطي در فرآيند معامله ……… 70

ب- اصول اقتصادي قراردادها …………………….. 71

گفتار دوم: تحليل اقتصادي تشکيل معامله …………… 72

الف- نقش بافتهاي نهادي سازنده قراردادها در معاملات .. 73

1- تکميل قرارداد ناقص …………………………. 73

2- حکمراني بنگاه ……………………………… 78

3- نقش سازمان توليد و بازار کالاها در امکان جايگزيني …. 80

ب- مبناي تشکيل معامله؛ مطلوبيت به جاي عين ………. 81

گفتار سوم: «موقعيت قراردادي مورد انتظار» به عنوان مورد معامله        84

الف- لزوم ماليت داشتن مورد معامله ……………… 84

ب- مفهوم «موقعيت قراردادي» و ماليت داشتن آن …….. 86

ج- شناسايي موقعيت قراردادي ……………………. 87

د- ضابطه‎ي نهايي: موقعيت قراردادي مورد انتظار ……. 88

1- اجراي موقعيت قراردادي مورد انتظار ……………… 90

2- کارايي اقتصادي نظريه موقعيت قراردادي مورد انتظار …. 91

گفتار چهارم- عين معين؛ استثناي بر اصل …………… 94

فصل دوم: تأثير تبيين اقتصادي مورد معامله بر ضمانتاجراهاي آن(اجرای اجباری، فسخ، مسئولیت قراردادی) ……………….. 96

مبحث اول: اجراي اجباري ……………………….. 99

گفتار اول: مفهوم و مبناي نظريه اجبار به انجام عين تعهد          99

الف- مکانيزم اجبار به انجام عين تعهد …………… 99

ب- علّت جعل نظريه اجراي اجباري …………………. 99

گفتار دوم: مشکلات فراروی نظريه اجرای اجباری ………. 100

الف- چالشها …………………………………. 100

1- مخالفت با اصول حقوق تجارت ……………………. 100

2- ضرري بودن نظريه اجراي اجباري …………………. 101

3- افزايش حجم دعاوي و پرونده‎هاي قضايي …………….. 102

ب- راهکارها …………………………………. 102

1- پيش‎بيني حق فسخ هم‎عرض اجراي اجباري ……………… 102

2- خيار تأخير، تقاص، اختيار متصدي حمل‎ونقل ……… 104

3- ارائه تفسير نوين از اصل لزوم و التزام در قراردادها          104

گفتار سوم: نقش موضوع تهد در تعيين ضمانت اجراهاي نقض قرارداد     …………………………………………….. 106

الف- تأثير نظريه موقعيت قراردادي موردانتظار بر ضمانت‎اجراي اجبار به انجام تعهد ………………………………….. 107

ب- کارايي اقتصادي موقعيت قراردادي مورد انتظار در ارتباط با اجراي اجباري ……………………………………………. 108

مبحث دوم: حق فسخ …………………………….. 110

گفتار اول: منشأ حق فسخ و اثر اعمال آن …………… 110

الف- مبناي حق فسخ ……………………………. 110

ب- اثر اعمال حق فسخ ………………………….. 111

گفتار دوم: نقش حق فسخ در تحقق کارايي اقتصادي …….. 111

گفتار سوم: جايگاه حق فسخ در ارتباط با موقعيت قراردادي مورد انتظار    …………………………………………….. 113

مبحث سوم: مسئوليت قراردادي …………………… 116

گفتار اول: تحليل اقتصادي ضرر و شرايط ضرر قابل جبران . 117

الف- مفهوم ضرر ………………………………. 117

1- خسارت هاي ناشي از انتظار …………………….. 117

ب- تحليل اقتصادي شرايط ضرر قابل جبران ………….. 119

1- قابليت پيش‎بيني ضرر …………………………. 119

2- کاهلي زيان‎ديده در کاستن از ورود خسارت ………….. 120

گفتار دوم: قاعده کاهلی زيان‌ديده و نظريه موقعيت قراردادي مورد انتظار …………………………………………….. 120

الف. مفهوم قاعده …………………………….. 120

ب. توجيه اقتصادي قاعده ……………………….. 121

ج. اعمال قاعده درحقوق قراردادي ايران …………… 121

د. اعمال قاعده بر نظريه موقعيت قراردادي مورد انتظار 122

نتيجه ………………………………………….. 125

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo