تاثیر دانه‌گرده ارقام مختلف مرکبات و محلول‌پاشی سولفات‌مس، (CuSO4) بر کاهش تعداد بذر در نارنگی یاشار

عنوان

تاثیر دانه‌گرده ارقام مختلف مرکبات و محلول‌پاشی سولفات‌مس، (CuSO₄) بر کاهش تعداد بذر در نارنگی یاشار

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………….1

فصل اول: کلیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….2

1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………3

فصل دوم: بررسی منابع…………………………………………………………………………………………………………………..5

2-1- تاریخچه و جایگاه مرکبات در ایران و جهان…………………………………………………………………………….6

2-2- مناطق تولید و نیازهاي اکولوژي مرکبات…………………………………………………………………………………..6

2-3- مناطق مرکبات‌خیز ایران…………………………………………………………………………………………………………7

2-3-1- نوار ساحلی دریای خزر…………………………………………………………………………………………………….8

2-3-2- نوار مرکزی………………………………………………………………………………………………………………………8

2-3-3- نوار ساحلی دریای عمان و خلیج فارس………………………………………………………………………………8

2-4- اهمیت اقتصادی مرکبات………………………………………………………………………………………………………..9

2-5- ارزش غذایی مرکبات…………………………………………………………………………………………………………….9

2-6- گیاه‌شناسی مرکبات……………………………………………………………………………………………………………..11

2-7- زيست‏شناسي گل مرکبات……………………………………………………………………………………………………12

2-8- تولید ارقام جدید مرکبات…………………………………………………………………………………………………….16

2-9- برخی ارقام مرکبات…………………………………………………………………………………………………………….16

2-9-1- ارقام پرتقال……………………………………………………………………………………………………………………16

2-9-1-1- پرتقال تامسون ‌ناول…………………………………………………………………………………………………….16

2-9-1-2- پرتقال واشنگتن ‌ناول…………………………………………………………………………………………………..17

2-9-1-3- پرتقال والنسیا…………………………………………………………………………………………………………….17

2-9-1-4- پرتقال هاملین…………………………………………………………………………………………………………….18

2-9-1-5- پرتقال مارس……………………………………………………………………………………………………………..18

2-9-2- ارقام نارنگی…………………………………………………………………………………………………………………..19

2-9-2-1- نارنگی پیج………………………………………………………………………………………………………………..19

2-9-2-2- نارنگی انشو……………………………………………………………………………………………………………….19

2-9-2-3- نارنگی کلمانتین………………………………………………………………………………………………………….20

2-9-2-4- نارنگی دنسی……………………………………………………………………………………………………………..21

2-9-2-5- نارنگی مینئولاتانجلو……………………………………………………………………………………………………22

2-9-2-6- معرفی نارنگی یاشار……………………………………………………………………………………………………23

2-9-3- رقم گریپ فروت دانکن………………………………………………………………………………………………….26

2-9-4- برخی پایه‌های مرکبات…………………………………………………………………………………………………….26

2-9-4-1- نارنج…………………………………………………………………………………………………………………………26

2-9-4-2- شانگشا……………………………………………………………………………………………………………………..27

2-10- زنیا و متازنیا……………………………………………………………………………………………………………………..28

2-11- جوانه‌زنی و رشد دانه‌گرده………………………………………………………………………………………………….28

2-12- اصلاح مرکبات…………………………………………………………………………………………………………………30

2-13- دورگ‌گیری در مرکبات……………………………………………………………………………………………………..31

2-14- مشکلات اصلاح مرکبات…………………………………………………………………………………………………..32

2-14-1- جنین‌های نوسلار………………………………………………………………………………………………………….32

2-14-2- ناسازگاری……………………………………………………………………………………………………………………32

2-14-3- نونهالی………………………………………………………………………………………………………………………..33

2-14-4- پارتنوکارپی در مرکبات………………………………………………………………………………………………….34

2-15- سوابق تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………35

2-16- معرفی سولفات‌مس…………………………………………………………………………………………………………..44

فصل سوم- مواد و روش‌ها……………………………………………………………………………………………………………46

3-1- محل اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..47

3-2- آزمایش اول……………………………………………………………………………………………………………………….48

3-2-1- انتخاب درختان نارنگی یاشار جهت گرده‌افشانی…………………………………………………………………48

3-2-2- انتخاب درختان ارقام گرده دهنده……………………………………………………………………………………..49

3-2-3- اجرای عملیات گرده‌افشانی دستی……………………………………………………………………………………..49

3-2-4- نتیجه دورگ‌گیری‌ها………………………………………………………………………………………………………..54

3-3- آزمایش دوم……………………………………………………………………………………………………………………….54

3-3-1- انتخاب درختان نارنگی یاشار جهت محلول‌پاشی………………………………………………………………..54

3-3-2- زمان اجرای عملیات محلول‌پاشی……………………………………………………………………………………..54

3-4- اندازه‌گیری خصوصیات فیزیکو شیمیایی نارنگی یاشار…………………………………………………………….56

3-4-1- طول و قطر میوه……………………………………………………………………………………………………………..56

3-4-2- ضخامت پوست میوه……………………………………………………………………………………………………….57

3-4-3- وزن تک‌میوه………………………………………………………………………………………………………………….57

3-4-4- حجم میوه……………………………………………………………………………………………………………………..58

3-4-5- تعداد بذر……………………………………………………………………………………………………………………….58

3-4-6- درصد عصاره…………………………………………………………………………………………………………………59

3-4-7- رنگ پوست میوه…………………………………………………………………………………………………………….59

3-4-8- مواد جامد محلول TSS…………………………………………………………………………………………………..60

3-4-9- اسیدیته قابل تیتراسیون TA………………………………………………………………………………………………60

3-4-10- نسبت قند به اسید TSS/TA…………………………………………………………………………………………..61

3-4-11- شاخص تکنولوژی TI…………………………………………………………………………………………………..61

3-4-12- عصاره‌گیری از پوست و گوشت…………………………………………………………………………………….61

3-4-13- میزان فنل‌کل گوشت و پوست میوه…………………………………………………………………………………62

3-4-14- ظرفیت آنتی‌اکسیدانی گوشت و پوست میوه……………………………………………………………………..62

3-4-15- اندازه‌گیری ویتامین ث گوشت و پوست………………………………………………………………………….63

3-5- تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………………………………………………………………………………………………63

فصل چهارم- نتایج و بحث تاثیر دانه‌گرده ارقام مختلف مرکبات بر کاهش تعداد بذر در نارنگی یاشار……64

4-1- بررسی‌های بیوشیمیایی………………………………………………………………………………………………………..65

4-1-1- بررسی صفات کمی………………………………………………………………………………………………………..65

4-1-2- تعداد بذر………………………………………………………………………………………………………………………65

4-1-3- طول میوه………………………………………………………………………………………………………………………66

4-1-4- قطر میوه……………………………………………………………………………………………………………………….67

4-1-5- ضخامت پوست میوه………………………………………………………………………………………………………68

4-1-6- وزن میوه……………………………………………………………………………………………………………………….69

4-1-7- حجم میوه……………………………………………………………………………………………………………………..70

4-1-8- درصد آب‌میوه………………………………………………………………………………………………………………..71

4-2- رنگ پوست……………………………………………………………………………………………………………………….71

4-3- بررسی‌ صفات کیفی…………………………………………………………………………………………………………….72

4-3-1- مواد جامد محلولTSS…………………………………………………………………………………………………….73

4-3-2- اسیدیته قابل تیتراسیونTA……………………………………………………………………………………………….74

4-3-3- نسبت قند به اسید TSS/TA…………………………………………………………………………………………….76

4-3-4- شاخص تکنولوژی TI……………………………………………………………………………………………………..76

4-4- بررسی صفات آنتی‌اکسیدانی…………………………………………………………………………………………………78

4-4-1- میزان فنل‌کل گوشت میوه………………………………………………………………………………………………..78

4-4-2- میزان فنل‌کل پوست میوه…………………………………………………………………………………………………79

4-4-3- ظرفیت‌آنتی‌اکسیدانی گوشت میوه……………………………………………………………………………………..80

4-4-4- ظرفیت‌آنتی‌اکسیدانی پوست میوه………………………………………………………………………………………80

4-4-5- ویتامین ث گوشت میوه…………………………………………………………………………………………………..81

4-4-6- ویتامین ث پوست میوه……………………………………………………………………………………………………82

4-5- نتیجه‌گیری نهایی آزمایش دانه‌گرده………………………………………………………………………………………..83

4-6- پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………………..84

نتایج و بحث‌ اثر محلول‌پاشی سولفات‌مس (CuSO₄) بر کاهش تعداد بذر در نارنگی یاشار…………………..85

4-7- بررسی‌های بیوشیمیایی………………………………………………………………………………………………………..86

4-7-1- بررسی‌های صفات کمی…………………………………………………………………………………………………..86

4-7-2- تعداد بذر……………………………………………………………………………………………………………………….86

4-7-3- طول میوه……………………………………………………………………………………………………………………….88

4-7-4- قطر میوه………………………………………………………………………………………………………………………..88

4-7-5- ضخامت پوست میوه……………………………………………………………………………………………………….90

4-7-6- وزن میوه……………………………………………………………………………………………………………………….90

4-7-7- حجم میوه……………………………………………………………………………………………………………………..90

4-7-8- درصد آب‌میوه………………………………………………………………………………………………………………..91

4-8- رنگ پوست……………………………………………………………………………………………………………………….92

4-8-1- درخشندگي پوست L*…………………………………………………………………………………………………..93

4-8-2- زاویه رنگ h*……………………………………………………………………………………………………………….94

4-8-3- رنگ آبی و زردb* …………………………………………………………………………………………………………95

4-9- بررسی‌ صفات کیفی……………………………………………………………………………………………………………96

4-9-1- درصد مواد جامد محلولTSS…………………………………………………………………………………………..96

4-9-2- درصد اسیدیته قابل تیتراسیونTA……………………………………………………………………………………..97

4-9-3- نسبت قند به اسید TSS/TA…………………………………………………………………………………………….98

4-9-4- شاخص تکنولوژی TI……………………………………………………………………………………………………..99

4-10- بررسی صفات آنتی‌اکسیدانی…………………………………………………………………………………………….100

4-10-1- میزان فنل‌کل گوشت میوه…………………………………………………………………………………………….101

4-10-2- میزان فنل‌کل پوست میوه……………………………………………………………………………………………..101

4-10-3- درصد ظرفیت ‌آنتی‌اکسیدانی گوشت میوه………………………………………………………………………102

4-10-4- ظرفیت ‌آنتی‌اکسیدانی پوست میوه…………………………………………………………………………………102

4-10-5- ویتامین ث گوشت میوه……………………………………………………………………………………………….103

4-10-6- ویتامین ث پوست میوه………………………………………………………………………………………………..104

4-11- نتیجه نهایی آزمایش محلول‌پاشی سولفات‌مس……………………………………………………………………104

4-12- پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………….105

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………106

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                   صفحه

جدول 2-1- میزان مواد موجود در صد گرم پرتقال در حالت­های گوناگون…………………………………………………..10

جدول 2-2- تاریخ ظهور پدیده  فنولوژیک مرکبات درسال 1386……………………………………………………..15

جدول 2-3- مشخصات کامل دورگ مینئولاتانجلو× شانگشا……………………………………………………………………..25

جدول 4-1- تجزیه واریانس صفات کمی در تیمارهای گرده‌افشانی…………………………………………………..65

جدول 4-2- تجزیه و واریانس رنگ پوست در تیمارهای گرده‌افشانی………………………………………………..71

جدول 4-3- تجزیه واریانس صفات کیفی در تیمارهای گرده‌افشانی…………………………………………………..72

جدول 4-4- تجزیه واریانس اثر دانه گرده روی صفات آنتی‌اکسیدانی نارنگی یاشار……………………………..78

جدول 4-5- تجزیه واریانس خصوصیات رشدی در تیمارهای محلول پاشی با سولفات مس………………..86

جدول 4-6- تجزیه واریانس اثر سولفات مس روی رنگ پوست نارنگی یاشار……………………………………92

جدول 4-7- تجزیه واریانس اثر سولفات مس روی صفات کیفی در نارنگی یاشار……………………………….96

جدول 4-8- تجزیه واریانس محلول‌پاشی سولفات‌مس روی صفات آنتی‌اکسیدانی در نارنگی یاشار……..100

فهرست نمودارها و اشکال

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل 2-1- اولویت کشت مرکبات در ایران………………………………………………………………………………………7

شکل 2-2- گل مرکبات……………………………………………………………………………………………………………….14

شکل 2-3- کلاله و تخمدان………………………………………………………………………………………………………….14

شکل 2-4- نارنگی مینئولاتانجلو……………………………………………………………………………………………………22

شکل 2-5- نارنگی یاشار، مینئولاتانجلو × شانگشا…………………………………………………………………………..24

شکل 2-6- سیر تکاملی نارنگی یاشار…………………………………………………………………………………………….24

شکل 2-7- نارنگی شانگشا…………………………………………………………………………………………………………..27

شکل 2-8- رشد لوله‌گرده…………………………………………………………………………………………………………….29

شکل 2-9- ناسازگاري بين گرده‌ي يك گياه با مادگي همان گياه و سازگاري و پذيرش گرده‌ي غيرخودي..33

شکل 3-1- موقعیت محل تحقیق…………………………………………………………………………………………………..47

شکل 3-2- درخت نارنگی یاشار…………………………………………………………………………………………………..48

شکل 3-3- کپسول گل نارنگی یاشار……………………………………………………………………………………………..49

شکل 3-4- جدا کردن دانه گرده از گل در آزمایشگاه……………………………………………………………………….50

شکل 3-5- جمع‌آوری دانه‌گرده…………………………………………………………………………………………………….50

شکل 3-6- آماده کردن دانه‌گرده……………………………………………………………………………………………………51

شکل 3-7- اخته کردن گل……………………………………………………………………………………………………………51

شکل 3-8- گرده‌افشانی دستی……………………………………………………………………………………………………….52

شکل 3-9- انجام عملیات دورگ‌گیری و پاکت‌گذاری……………………………………………………………………..52

شکل 3-10- نارنگی یاشار در مرحله تشکیل میوه……………………………………………………………………………53

شکل 3-11- بستن میوه‌ها با توری جهت محافظت………………………………………………………………………….53

شکل 3-12- ساخت محلول سولفات‌مس……………………………………………………………………………………….55

شکل 3-13- محلول‌پاشی با سمپاش دستی…………………………………………………………………………………….55

شکل 3-14- اندازه‌گیری طول و قطر با کولیس……………………………………………………………………………….56

شکل 3-15- اندازه‌گیری ضخامت پوست با کولیس…………………………………………………………………………57

شکل 3-16- اندازه‌گیری وزن میوه با ترازوی دیجیتال………………………………………………………………………57

شکل 3-17- اندازه‌گیری حجم میوه……………………………………………………………………………………………….58

شکل 3-18- شمارش بذر…………………………………………………………………………………………………………….58

شکل 3-19- اندازه‌گیری درصد عصاره………………………………………………………………………………………….59

شکل 3-20- اندازه‌گیری رنگ پوست با دستگاه کرومومتر………………………………………………………………..59

شکل 3-21- اندازه‌گیری مواد جامد محلول با دستگاه رفرکتومتر……………………………………………………….60

شکل 3-22- اندازه‌گیری TA………………………………………………………………………………………………………..60

شکل 3-23- سانتریفیوژ برای عصاره‌گیری از پوست و گوشت…………………………………………………………61

شکل 3-24- اسپکتروفتومتر، نانودراپ……………………………………………………………………………………………62

شکل 4-1- میانگین طول میوه در نارنگی یاشار در تیمار گرده‌افشانی…………………………………………………67

شکل 4-2- میانگین ضخامت پوست میوه در نارنگی یاشار در تیمار گرده‌افشانی…………………………………69

شکل 4-3- میانگین TSS ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار گرده‌افشانی…………………………………………………73

شکل 4-4- میانگین TI ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار گرده‌افشانی……………………………………………………77

شکل 4-5- میانگین ویتامین ث گوشت ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار گرده‌افشانی……………………………..82

شکل 4-6- میانگین ویتامین ث پوست ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار گرده‌افشانی………………………………83

شکل 4-7- میانگین تعداد بذر نارنگی یاشار در تیمار سولفات مس در زمان‌های مختلف……………………..87

شکل 4-8- تعداد بذر در تیمار شاهد……………………………………………………………………………………………..87

شکل 4-9- تعداد بذر در تیمار 30 درصد باز شدن گل‌ها………………………………………………………………….87

شکل 4-10- میانگین قطر ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار محلول‌پاشی……………………………………………….89

شکل 4-11- میانگین درصد آب‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار محلول‌پاشی……………………………………….91

شکل 4-12- میانگین درخشندگی پوست ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار محلول‌پاشی………………………….93

شکل 4-13- میانگین زاویه رنگ پوست ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار محلول‌پاشی……………………………94

شکل 4-14- میانگین شاخص b* پوست ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار محلول‌پاشی………………………….95

شکل 4-15- میانگین TI ‌میوه در نارنگی یاشار در تیمار محلول‌پاشی‌…………………………………………………99