%46تخفیف

تأثیر تنش خشکی انتهای فصل و سالیسیلیک اسید بر دمای سایه‌انداز گیاهی، عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم کلزا

کارشناسی ارشد در رشته مهندسی کشاورزی(اگرواکولوژی)

 

 

تأثیر تنش خشکی انتهای فصل و سالیسیلیک اسید بر دمای سایه‌انداز گیاهی، عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم کلزا

 

به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید (صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی مولار) بر ویژگی‌های مورفولوژی و فیزیولوژیک دو رقم کلزا (ساری گل و RGS) تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی انتهای فصل، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب- دانشگاه شیراز، در سال زراعی 93-1392 طراحی و اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت­های دوبار خردشده، بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که همه فاکتورهای موردبررسی (تنش خشکی انتهای فصل، رقم و سالیسیلیک اسید) بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اثر معنی‌داری اعمال کردند ولی ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی فقط تحت تأثیر رقم قرارگرفته و تنش خشکی و سالیسیلیک اسید اثر معنی‌داری بر این صفات اعمال نکردند. هردورقممورداستفادهدراینپژوهشنسبتبهتنشخشکیدرزمانگلدهی بسیارحساسبوده به‌طوری‌که تنش خشکی باعث کاهش 40 درصدی عملکرد در هر دو رقم شد. عملکرد در رقم RGSاز 6780 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری مطلوب به 3930 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش خشکی انتهای فصل کاهش یافت. در هر دو رقمدرشرایطآبیاریمطلوبتیمار 1 میلیمولارودرشرایطتنشتیمار 2 میلیمولار سالیسیلیک اسیدبیشترینمیزانعملکردرادرگیاهکلزاتولیدکردند. هردورقمپاسخمشابهینسبتبهتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدداشتند،ولیبه‌طورکلیرقمRGSعملکردبالاتری (5354 کیلوگرم در هکتار)رانسبتبهرقمساریگل (4911 کیلوگرم در هکتار)تولیدنمود.همچنین در هر دو رقمدمایسایه‌اندازگیاهنیزتحتتأثیرسالیسیلیکاسید در شرایط تنش خشکیکاهشیافت. به‌طورکلیمی‌توانچنیننتیجهگرفت،اگرچهتنشخشکیباعثایجاداثراتسوییبررشدوعملکردکلزاشدهاستولیاستفادهازسالیسیلیکاسیدتوانستهبخشیازاینخسارتراجبرانکند.

کلمات کلیدی: سالیسیلیک اسید، دمای سایه انداز، کلزا، عملکرد دانه.

فصل اول: مقدمه

1-1-مقدمه.. 2

1-2-کلزا   3

1-2-1- تاریخچهومبدأکلزا.. 3

1-2-2- جایگاهکلزادرایرانوجهان.. 4

1-2-3-گیاه‌شناسیکلزا.. 4

1-2-4- اکولوژیکلزا.. 5

1-2-5- مراحلرشدونموگیاهکلزا.. 6

1-3- تنشخشکی   8

1-3-1- مکانیسم‌هایمقاومتبهتنشخشکی.. 9

1-3-2- تأثیرتنشخشکیآخرفصلبرعملکردکلزا.. 9

1-4- سالیسیکاسید   10

1-4-1- تاریخچه.. 10

1-4-2- ساختمانسالیسیلیکاسیدومشتقاتآن.. 11

1-4-3- مکانیسماحتمالیفعالدرپاسخبهتنش‌هادرگیاهان.. 12

1-4-4- اثرسالیسیلیکاسیدبرفتوسنتز.. 12

1-4-5- نقشساليسيليکاسيددرمقاومتگیاهانبهتنش‌هایمحیطی.. 13

اهدافپژوهش   14

فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین

2-1- تنشخشکیوتاثیرآنبررشدوعملکردکلزا   16

2-2- نقشسالیسیلیکاسیددرکاهشاثراتتنش   18

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1- شرايطاقليميومشخصاتمحلآزمايش   24

3-2- مشخصاتفيزيکيوشيمياييخاکمحلآزمايش   25

3-3- طرحآزمايش   26

3-4-رقم‌هایکلزا   27

3-5- آماده‌سازیزمینوکاشت   27

3-6- عملياتداشت   28

3-7- اعمالتیمارها   30

3-7-1- تنشخشکی.. 30

3-7-2-کاربردسالیسیلیکاسید.. 31

3-8- عملياتبرداشت   32

3-9- اندازه‌گیریصفات   33

3-10- تجزیه‌وتحلیلآماریداده‌ها   37

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- ارتفاعبوته   39

4-2- تعدادشاخهفرعیدربوته   42

4-3- قطرساقه   43

4-4- طولخورجین   45

4-5- تعدادخورجیندرساقهاصلی،شاخههایفرعیوتعدادخورجیندربوته   49

4-6- تعداددانهدرخورجین   54

4-7- وزنهزاردانه   58

4-8- عملکرددانه   63

4-9- عملکردبیولوژیک   68

4-10- شاخصبرداشت   75

4-11- روندتغییراتدمایسایه‌اندازگیاهی   77

4-12- دماینهاییسایه‌اندازگیاهی   79

4-13- انتقالمجدد   84

4-14-آهنگتجمعمادهخشک   87

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه‌گیری   91

5-2- پیشنهادات   92

فهرستمنابع   93

 

 

 

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                                     صفحه

جدول 1-1- ترکیبشیمیاییدانهکلزا.. 7

جدول 1-2- ارتباطرنگپوستهدانهکلزاباترکیبشیمیاییدانه.. 7

جدول 1-3-ترکیباتنامطلوبموجوددرکلزاومحلحضورآن‌ها.. 7

جدول 3-1- مشخصاتهواشناسیشهرستاندارابدرسالزراعی 1392-1993.   24

جدول 3-2- مشخصاتخاکمحلآزمایش.. 25

جدول 3-3- ویژگی‌هایزراعیکلزا،ارقامساریگلوRGS… 27

جدول 4-1- تجزیهواریانسصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمتفاوتسالیسیلیکاسید.. 41

جدول 4-2- مقایسهمیانگینصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمختلفسالیسیلیکاسید.. 44

جدول 4-3- تجزیهواریانسصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمتفاوتسالیسیلیکاسید.. 47

جدول 4-4- مقایسهمیانگینصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمختلفسالیسیلیکاسید.. 53

جدول 4-5- تجزیهواریانسصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمتفاوتسالیسیلیکاسید.. 57

جدول 4-6- مقایسهمیانگینصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمختلفسالیسیلیکاسید.. 61

جدول 4-7-جدولتجزیهواریانسصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمتفاوتسالیسیلیکاسید.. 70

جدول 4-8- مقایسهمیانگینصفاتگیاهیدورقمکلزادررژیم‌هایمختلفآبیاریوغلظت‌هایمختلفسالیسیلیکاسید.. 74

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                     صفحه

شکل1-1- مدلشماتیکفعالیتسالیسیلیکاسیدبرایالقایمقاومتدرتنش‌هایغیرزیستی   12

شکل 3-1- نقشهطرحآزمایش   26

شکل 3-2- مراحلآماده‌سازیوکاشت.   28

شکل 3-3- مراحلداشت.   29

شکل 3-4- مرحلهگلدهی (زماناعمالتیمارهایتنشخشکی).   30

شکل 3-5- اعمالتیمارسالیسیلیکاسید.   31

شکل 3-6- مراحلبرداشت   32

شکل 3-7- اندازه‌گیریارتفاعنهایی   33

شکل3-8- اندازه‌گیریدمایسایه‌اندازگیاهیکلزابااستفادهازدماسنجمادون‌قرمز   35

شکل 3-9- اندازهگیریقطرساقهبااستفادهازکولیسورنیه   35

شکل 4-1- اثررقمبرارتفاعبوته   40

شکل 4-2-اثررقمبرتعدادشاخهفرعیدربوته   42

شکل 4-3- اثرسطوحتنشخشکیبرطولخورجیندربوتهکلزا   45

شکل 4-4- اثررقمبرطولخورجین   46

شکل 4-5- اثرتیمارهایسالیسیلیکاسیدبرطولخورجیندربوته   48

شکل4-6- اثرمتقابلسطوحمختلفتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدبرطولخورجیندربوته   48

شکل4-7- اثررقمبرتعدادخورجیندرساقهاصلی   49

شکل4-8- اثرسطوحتنشخشکیبرتعدادخورجیندرشاخههایفرعی   50

شکل4-9- اثرتیمارهایسالیسیلیکاسیدبرتعدادخورجیندرشاخههایفرعی   51

شکل4-10- اثرسطوحتنشخشکیبرتعدادخورجیندربوته   52

شکل4-11- اثرتیمارهایسالیسیلیکاسیدبرتعدادخورجیندربوته   52

شکل4-12- اثرسطوحتنشخشکیبرتعداددانهدرخورجین   54

شکل4-13- اثررقمبرتعداددانهدرخورجین   55

شکل4-14- اثرتیمارهایسالیسیلیکاسیدبرتعداددانهدرخورجین   56

شکل4-15- اثرمتقابلسطوحتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدبرتعداددانهدرخورجین   56

شکل 4-16- اثرسطوحتنشخشکیبروزنهزاردانه   58

شکل 4-17- اثررقمبروزنهزاردانه   59

شکل4-18- اثرتیمارهایسالیسیلیکاسیدبروزنهزاردانه   60

شکل4-19- اثرمتقابلسطوحتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدبروزنهزاردانه   60

شکل4-20- اثرمتقابلرقموسالیسیلیکاسیدبروزنهزاردانهدرشرایطآبیاریمطلوب   62

شکل4-21- اثرمتقابلرقموسالیسیلیکاسیدبروزنهزاردانهدرشرایطتنشخشکیانتهایفصل   63

شکل4- 22- اثرسطوحمختلفتنشخشکیبرعملکرددانهکلزا   64

شکل4-23- اثررقمبرعملکرددانهکلزا   64

شکل4- 24- اثرتیمارهایسالیسیلیکاسیدبرعملکرددانهکلزا   65

شکل4-25- اثرمتقابلتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدبرعملکرددانهکلزا   66

شکل4-26- اثرمتقابلرقموسالیسلیکاسیدبرعملکرددانهکلزادرشرایطآبیاریمطلوب   67

شکل4-27- اثرمتقابلرقموسالیسیلیکاسیدبرعملکرددانهکلزادرشرایطتنشخشکیانتهایفصل.   68

شکل4-28- اثرسطوحمختلفتنشخشکیبرعملکردبیولوژیککلزا   69

شکل4-29- اثررقمبرعملکردبیولوژیککلزا   71

شکل4-30- اثرتیمارهایمختلفسالیسیلیکاسیدبرعملکردبیولوژیککلزا   72

شکل4-31- اثرمتقابلتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدبرعملکردبیولوژیککلزا   73

شکل4-32- اثررقمبرشاخصبرداشت   75

شکل4-33- اثرمتقابلرقموسالیسیلیکاسیدبرشاخصبرداشت   76

شکل4-34- روندتغییراتدمایسایه‌اندازگیاهیدرتیمارهایتنشخشکی   77

شکل4- 35- روندتغییراتدمایسایه‌اندازگیاهیدرارقامکلزا   78

شکل4- 36- روندتغییراتدمایسایه‌اندازگیاهیدرتیمارهایسالیسیلیکاسید   79

شکل4-37- اثرسطوحتنشخشکیبردماینهاییسایه‌اندازگیاهی   80

شکل4-38- اثررقمبردماینهاییسایه‌اندازگیاهی   81

شکل4-39- اثرمتقابلسطوحتنشخشکیوارقامکلزابردماینهاییسایه‌اندازگیاهی   82

شکل4-40- اثرسطوحسالیسیلیکاسیدبردماینهاییسایه‌اندازگیاهی   83

شکل4-41- اثرمتقابلرقموسالیسیلیکاسیدبردماینهاییسایه‌اندازگیاهی   83

شکل4-42- اثرمتقابلسطوحتنشخشکیوسالیسیلیکاسیدبردماینهاییسایه‌اندازگیاهی   84

شکل4-43- اثررژیمآبیاریبرمیزانانتقالمجددموادفتوسنتزی   85

شکل4-44- اثررقمبرانتقالمجددموادفتوسنتزی   86

شکل4-45- اثرتیمارهایسالیسیکاسیدبرانتقالمجددموادفتوسنتزی   86

شکل4-46- روندتغییراتتجمعمادهخشکدرطولدورهرشدیکلزادرسطوحمختلفتنشخشکی   87

شکل4-47- روندتغییراتتجمعمادهخشکدرطولدورهرشدیکلزادرارقاممختلف   88

شکل4-48- روندتغییراتتجمعمادهخشکدرطولدورهرشدیکلزادرتیمارهایسالیسیلیکاسید   89

قبلا حساب کاربری ایجاد کرده اید؟
گذرواژه خود را فراموش کرده اید؟
Loading...
enemad-logo