« بررسی وضعیت یادگیری سازمانی و ارائه راههای بهبود آن در دبیرستانهای شهرتهران در سال تحصیلی 92-93 »

صفحه

فصل اول؛ کلیات پژوهش

چکیده.. 1

1-1- مقدمه.. 3

1-2- بیان مسئله.. 4

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 6

1-4- اهداف و سوالات تحقیق.. 7

1-4-1- اهداف تحقیق. 7

1-4-2- سوالات پژوهش. 8

1-5- تعاریف مفهومی متغیرهای مورد پژوهش.. 8

1-6- تعاریف عملیاتی متغیرهای مورد پژوهش.. 10

1-7- محدودیت های تحقیق.. 11

فصل دوم؛ مبانی نظری و پیشینه پژوهش

بخش اول؛ یادگیری سازمانی.. 13

2-1- یادگیری؛ تعاریف و مفاهیم.. 13

2-2- اهمیت و ضرورت یادگیری.. 14

2-3- سطوح يادگيري در سازمان.. 15

2-3-1- يادگيري فردي. 15

2-3-2- يادگيري تیمی. 15

2-3-3- يادگيري فرابخشی. 16

2-3-4- يادگيري سازمانی. 16

2-4- مفاهیم و تعریف یادگیری سازمانی:.. 17

2-5- تاریخچه مفهوم یادگیری سازمانی.. 20

2-6- اهمیت یادگیری در سازمانها.. 121

2-7- مزایای یادگیری سازمانی .. 23

2-7-1 بهبود عملکرد. 23

2-7-2- بهبود خلاقیت و نو آوری در سازمان. 24

2-7-3- حفظ مزیت رقابتی. 24

2-7-4- توسعه سازمان. 25

2-7-5- توسعه مدیریت دانش. 25

2-8- مؤلفه های یادگیری سازمانی.. 25

2-8-1- چشم انداز مشترك. 26

2-8-2- فرهنگ سازمانی. 26

2-8-3- ساختار سازمانی. 27

2-8-4- یادگیری تیمی یا گروهی. 27

2-8-5- تفكر سيستمي . 27

2-8-6- توسعه شایستگی کارکنان. 28

2-8-7- استراتژي. 28

2-8-8- اشتراک دانش. 29

2-8-9- رهبری مشارکتی. 29

2-9- انواع یادگیری سازمانی.. 30

2-9-1- یادگیری انطباقی. 31

2-9-2- یادگیری پیشگیرانه (آینده نگر). 32

2-9-3- یادگیری عملی. 32

2-9-4- یادگیری تحلیلی. 32

2-9-5- یادگیری ترکیبی. 32

2-9-6- یادگیری ساختاری. 33

2-9-7- یادگیری نهادی. 33

2-9-8- یادگیری تک حلقه ای. 33

2-9-9- یادگیری دو حلقه ای. 34

2-9-10- یادگیری سه حلقه ای. 35

2-9-11- یادگیری ارثی. 35

2-9-12- یادگیری تجربی. 35

2-9-13- یادگیری نیابتی. 36

2-10- ویژگیهای یادگیری در سازمان ها.. 36

2-11- مدل های یادگیری در سازمانی.. 37

2-11-1-مدل یادگیری سازمانی دنتون. . 38

2-11-2-مدل یادگیری سازمانی مارکوات . 39

2-11-3-مدل یادگیری سازمانی توماس. . 39

2-11-4-مدل یادگیری سازمانی کراینتر و همکاران.. 41

2-12- موانع فراروی توسعه یادگیری در سازمان ها.. 41

2-12-1- عدم تمايل به يادگيري. 42

2-12-2- مقاومت در برابر تغيير. 43

2-12-3- موانع ساختاری. 43

2-12-4- موانع فرهنگی. 43

2-12-5- عدم تعهد مدیران به يادگيري عميق. 44

2-12-6- باورهاي مديران. 44

2-12-7- سياسي بودن محيط دروني سازمان. 44

2-12-8- عدم وجود استراتژی روشن. 44

2-12-9- فقدان اعتماد در سازمان. 45

2-12-10- عملکرد مداری و فقدان زمان یادگیری. 45

2-12-11- داشتن تفکر غیر سیستمی و جزئی نگر. 45

2-12-12- کاهش انگیزه های یادگیری. 46

2-12-13- محیط انحصاری و غیر رقابتی. 46

2-13- عوامل مؤثر بر توسعه یادگیری در سازمان ها.. 46

2-13-1- اعتماد سازمانی. 48

2-13-2- رهبری تحولی. 49

2-13-3- رهبری معنوی. 49

2-13-4- سرمایه اجتماعی. 50

2-13-5- هوش سازمانی. 51

2-13-6- فرهنگ سازمانی. 51

2-13-7- ساختار سازمانی. 52

2-13-8- توانايي‏هاي فردي (كاركنان يادگيرنده و خلّاق). 52

2-13-9- سرمایه فکری. 52

2-13-10- هوش هیجانی. 53

2-13-11- مدیریت کیفیت فراگیر. 53

2-14- سازمان های یادگیرنده.. 54

2-14-1- مفاهیم وتعاریف سازمان یادگیرنده.. 54

2-14-2- ویژگی های سازمان یادگیرنده. 56

2-14-3- تفاوت یادگیری سازمانی و سازمان یادکیرنده.. 57

2-15- مدیریت دانش.. 61

2-16- دانش سازمانی.. 61

2-17- فرایند یادگیری سازمانی از دیدگاه صاحب نظران مختلف.. 61

2-17-1- . فرایند یادگیری سازمانی هابز.. 61

2-17-2-. فرایند یادگیری سازمانی جانک مین چاو.. 63

2-17-3- فرایند یادگیری سازمانی هربرگ.. 64

2-17-4- فرایند یادگیری سازمانی کراسن.. 64

2-17-5- فرایند یادگیری سازمانی پاولوسکی.. 64

2-18- بخش دوم : تحقیقات.. 65

   2-18-1- تحقیقات داخلی.. 65

   2-18-2- تحقیقات خارجی.. 67

2-19- مدل مفهومی پژوهش.. 68

فصل سوم؛ روش پژوهش

3-1- نوع و روش پژوهش.. 72

3-2- جامعه آماری پژوهش.. 72

3-3- روش هاي گردآوري اطلاعات.. 74

3-4- تعیین روایی و پایایی ابزارهای اندازه گیری پژوهش.. 75

3-4-1 روایی پرسشنامه. 75

3-4-2 پایایی پرسشنامه ها. 76

3-5- روش تجزیه و تحلیل داده ها.. 76

فصل چهارم؛ تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- توصيف آماري داده‌ها.. 80

4-1-1- توزيع آماري نمونه بر حسب جنسيت. 80

4-1-2- توزيع آماري نمونه بر حسب تحصيلات. 81

4-1-3-  توزيع آماري نمونه بر حسب سنوات خدمت. 82

4-1-4- توزيع آماري نمونه بر حسب سن. 83

4-2- بررسی توصیفی سؤالات و مؤلفه ها پرسشنامه یادگیری سازمانی:.. 84

   4-2- 1- بررسی توصیفی مؤلفه  چشم انداز.. 85

   4-2- 2- بررسی توصیفی مؤلفه فرهنگ سازمانی.. 86

   4-2- 3- بررسی توصیفی مؤلفه کار و یادگیری تیمی.. 87

   4-2- 4- بررسی توصیفی مؤلفه اشتراک دانش .. 88

   4-2- 5- بررسی توصیفی مؤلفه  تفکر سیستمی.. 89

   4-2- 6- بررسی توصیفی مؤلفه  رهبری مشارکتی.. 90

   4-2- 7- بررسی توصیفی مؤلفه  توسعه شایستگی های کارکنان.. 91

   4-2- 8- بررسی توصیفی مؤلفه  ساختار.. 92

   4-2- 9- بررسی توصیفی مؤلفه استراتژی.. 93

   4-2- 1-  توصیف وضعیت کلی یادگیری سازمانی در دبیرستان های شهر تهران   سال تحصیلی 93-92.. 94

   4-2- 1-مقایسه توصیفی وضعیت موجود یادگیری سازمانی در دبیرستان های شهر تهران   سال تحصیلی 93-92    94

4-3- آمار استنباطی: تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش.. 95

4-3-1- سؤالات تحقیق. 95

4-3- یافته های جانبی پژوهش.. 102

فصل پنجم؛ بحث و نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری.. 107

5-1-1- نتایج توصیفی. 107

5-1-2- نتایج استنباطی. 108

5-2 پیشنهادات.. 112

5-2-1 پیشنهادات کاربردی. 112

5-2-2- پیشنهادات پژوهشی. 116

فهرست منابع

منابع فارسی.. 118

منابع لاتین.. 123

فهرست اشکال و نمودار                                                                               صفحه

شکل شماره (2-1): سطوح یادگیری ……………………………………………………………………. 16

شکل شماره (2-2): مزایای یادگیری سازمانی…………………………………………………. 26

شکل شماره (2-3): مولفه های یادگیری سازمانی……………………………………………. 26

شکل شماره (2-4): انواع یادگیری سازمانی از دیدگاه آرگریس و شون…….. 30

شکل شماره (2-5): انواع یادگیری سازمانی از دیدگاه دنی میلر……………… 31

شکل شماره (2-6):  یادگیری سازمان تک حلقه ای…………………………………………. 33

شکل شماره (2-7):  یادگیری سازمان دو حلقه ای…………………………………………. 34

شکل شماره (2-8):  یادگیری سازمان سه حلقه ای…………………………………………. 35

شکل شماره (2-9): ویژگی های یادگیری سازمانی…………………………………………… 36

شکل شماره (2-10): مدل یادگیری سازمانی دنتون ……………………………………….. 38

شکل شماره (2-11): مدل یادگیری سازمانی مارکوارت ………………………………… 39

شکل شماره (2-12): مدل یادگیری سازمانی توماس ……………………………………….. 40

شکل شماره (2-13): مدل یادگیری سازمانی کراینتر وهمکاران ………………… 41

شکل شماره (2-14): موانع یادگیری سازمانی…………………………………………………. 42

شکل شماره (2-15): عوامل مؤثر بر یادگیری سازمانی………………………………… 48

شکل شماره (2-16): ویژگی های  سازمان یادگیرنده …………………………………….. 56

شکل شماره (2-17): فرایند یادگیری سازمانی از دیدگاه هابز………………….. 62

شکل شماره (2-18): فرایند یادگیری سازمانی از دیدگاه چاو……………………. 63

شکل شماره (2-19): فرایند یادگیری سازمانی از دیدگاه هربرگ……………….. 63

شکل شماره (2-20): فرایند یادگیری سازمانی از دیدگاه کراسن………………… 64

شکل شماره (2-21): فرایند یادگیری سازمانی از دیدگاه پاولوسکی………… 64

شکل شماره (2-22): مؤلفه های یادگیری سازمانی پژوهش…………………………….. 70

نمودار (4-1). توزيع فراواني پاسخ دهندگان بر حسب جنسيت……………………… 81

نمودار (4-2). توزيع فراواني پاسخ دهندگان بر حسب تحصيلات……………………. 82

نمودار (4-3). توزيع فراواني پاسخ دهندگان بر حسب سنوات خدمت……………. 83

نمودار (4-4) : توزيع فراواني و درصد گروه نمونه برحسب سن…………………. 84

فهرست جداول                                                                                        صفحه

جدول شماره (2-1): تعارف یادگیری سازمانی………………………………………………… 19

جدول شماره (2-2): تعاریف سازمان یادگیرنده…………………………………………….. 55

جدول شماره (2-3): تفاوت یادگیری سازمانی  و سازمان یادگیرنده………….. 60

جدول شماره (2-4): جدول فراوانی مؤلفه های یادگیری سازمانی……………….. 69

جدول شماره (3-1): جامعه آماری پژوهش به تفکیک حوزه و مناطق……………… 73

جدول شماره (3-2): نمونه آماری پژوهش به تفکیک حوزه……………………………… 74

جدول شماره (3-3): تطبیق سوالات پرسشنامه  یادگیری سازمانی با مولفه های آن           74

جدول شماره (3-4) : پايايي خرده قیاس های یادگیری سازمانی…………………. 76

جدول (4-1). توزيع فراواني پاسخ دهندگان بر حسب جنسيت…………………………. 80

جدول (4-2). توزيع فراواني پاسخ دهندگان بر حسب تحصيلات……………………….. 81

جدول (4-3). توزيع فراواني پاسخ دهندگان بر حسب سنوات خدمت………………. 82

جدول (4-4) : توزيع فراواني و درصد گروه نمونه برحسب سن…………………….. 83

جدول شماره (4-5): طیف بازرگان و همکاران………………………………………………… 85

جدول شماره( 4-6):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه چشم انداز مشترک………………………………………………………………………………………………………… 85

جدول شماره( 4-7) : وضعیت و میانگین مؤلفه چشم انداز مشترک………………. 86

جدول شماره( 4-8):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………………………………………………… 86

جدول شماره( 4-9) : وضعیت و میانگین مؤلفه فرهنگ سازمانی……………………. 87

جدول شماره( 4-10):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه کار و یادگیری تیمی……………………………………………………………………………………………………….. 87

جدول شماره( 4-11) : وضعیت و میانگین مؤلفه کار و یادگیری تیمی……….. 88

جدول شماره( 4-12):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه اشتراک دانش………………………………………………………………………………………………………… 88

جدول شماره( 4-13) : وضعیت و میانگین مؤلفه اشتراک دانش…………………….. 89

جدول شماره( 4-14):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه تفکر سیستمی…………………………………………………………………………………………………………………… 89

جدول شماره( 4-15) : وضعیت و میانگین مؤلفه تفکر سیستمی…………………….. 90

جدول شماره( 4-16):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه رهبری مشارکتی…………………………………………………………………………………………………………………. 90

جدول شماره( 4-17) : وضعیت و میانگین مؤلفه رهبری مشارکتی…………………. 91

جدول شماره( 4-18):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه توسعة شایستگی های کارکنان…………………………………………………………………………………………. 91

جدول شماره( 4-19) : وضعیت و میانگین مؤلفه توسعة شایستگی های کارکنان       92

جدول شماره( 4-20):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه ساختار…………………………………………………………………………………………………………………… 92

جدول شماره( 4-21) : وضعیت و میانگین مؤلفه ساختار………………………………. 93

جدول شماره( 4-22):  توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌ها به هریک از گویه‌های مؤلفه استراتژی………………………………………………………………………………………………………………. 93

جدول شماره( 4-23) : وضعیت و میانگین مؤلفه استراتژی…………………………… 94

جدول شماره (4-24): وضعیت و میانگین متغیر یادگیری سازمانی………………. 94

جدول شماره (4-25): وضعیت موجود یادگیری سازمانی و مولفه های آن در دبیرستانهای شهرتهران در سال تحصیلی 92-93………………………………………………………………………. 95

جدول شماره (4-26): آزمون تی تک متغیره برای بررسی وضعیت موجود یادگیری سازمانی و مؤلفه های آن در دبیرستانهای شهر تهران…………………………………………………….. 96

جدول شماره (4-27): آزمون تی تک متغیره برای بررسی وضعیت مطلوب یادگیری سازمانی و مؤلفه های آن در دبیرستانهای شهر تهران…………………………………………………….. 97

جدول شماره (4-28): آزمون تی وابسته برای بررسی تفاوت بین وضعیت موجود و مطلوب یادگیری سازمانی و مؤلفه های آن در دبیرستانهای شهر تهران………………… 98

 جدول شماره (4-29): مقایسه میانگین نمرات یادگیری سازمانی بر حسب جنسیت 103

جدول شماره (4-30): مقایسه میانگین نمرات یادگیری سازمانی بر حسب تحصیلات  103

جدول شماره (4-31): مقایسه میانگین نمرات یادگیری سازمانی بر حسب سابقه خدمت      104

جدول شماره (4-32): :مقایسه میانگین نمرات یادگیری سازمانی بر حسب سن 105