دانلود: بررسی نگرش ساکنان منطقه گردشگری روستای زیارت در شهرستان گرگان نسبت به گردشگری و تعیین عوامل مؤثر بر آن

تعداد 148صفحه در فایل word

بررسی نگرش ساکنان منطقه گردشگری روستای زیارت در شهرستان گرگان نسبت به گردشگری و تعیین عوامل مؤثر بر آن

– مقدمه

توسعه به عنوان یکی از متداول‏ترین موضوعات جوامع امروزی طی نیم‏قرن اخیر توجه دولت‏مردان، سیاست‏مداران و برنامه‏ریزان اقتصادی – اجتماعی را به خود جلب نموده است. به همین جهت حرکت جوامع به سوی تکامل محتاج بررسی، مطالعه و شناخت روند گذشته و پیش‏بینی وضعیت آینده است (آزاده، 2007). توسعه‏ی روستایی مفهوم با سابقه‏ای است، هرچند که مفهوم آن از لحاظ محتوا و کارکرد در راستای سازماندهی توسعه در نواحی روستایی، به طور مداوم تغییر کرده است. اهمیت توسعه روستایی در کشورهای کمتر توسعه‏یافته بیشتر به دلیل نقش مهم نواحی روستایی در اقتصاد آن‏ها می‏باشد (برنامه سازمان ملل متحد[1]، 1992). به طور کلی توسعه‏ی روستایی به عنوان راهبردی برای بهبود زندگی اجتماعی – اقتصادی مردم فقیر روستایی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این شامل انتشار منافع توسعه در بین فقیرترین افراد نواحی روستایی به عبارت دیگر کشاورزان کوچک، اجاره‏داران، افراد فاقد زمین و دیگر گروه‏های محروم است. مهم‏ترین اهداف توسعه‏ی روستایی شامل بهبود بازدهی و افزایش اشتغال، بالابردن درآمد روستاییان و نیز تامین حداقل قابل قبول سطح تغذیه، مسکن، آموزش و پرورش و بهداشت است (بانک جهانی[2]، 1992). راهبرد‏های مختلفی برای رسیدن به توسعه روستایی وجود دارد که شامل: راهبرد توسعه و بهبود زیرساخت‏های روستایی، راهبرد انقلاب سبز، راهبرد اصلاحات ارضی، راهبرد صنعتی‏نمودن روستاها، راهبرد مشارکت مردمی، راهبرد توسعه اجتماعی، راهبرد توسعه روستا-شهر و یکی دیگر از این راهبرد‏ها گردشگری روستایی است (فتحی و مطلق، 1389). گردشگری روستایی یکی از بخش‏های جذاب گردشگری است که توسعه‏ی آن را می‏توان به ویژه از دهه‏ی 1950 جستجو کرد که در کنار فعالیت‏های سنتی هم‏چون گردش در خارج از شهر و کوهنوردی، رونق یافته است. ظرفیت‏های گردشگری در هر روستا بیش از هر چیز به آثار تاریخی و فرهنگی، سرمایه‏های جغرافیایی، کیفیت مناظر طبیعی و جنگل‏ها بستگی دارد (مهدوی و همکاران، 1387). امروزه گردشگری به عنوان یکی از بخش‏های اقتصادی با رشد بسیار بالا در جهان، به خصوص در کشور‏های در حال توسعه تلقی گردیده  (رینزن و همکاران^[3]، 2007؛ تبت^[4]، 2007) و یکی از راهبرد‏های ویژه توسعه روستایی برای ورود ارز و ایجاد شغل و حمایت از رشد همه جانبه می‏باشد (ویلسون^[5]، 2001). توسعه گردشگري تغييرات مثبتي را در ابعاد اقتصادي، اجتماعي، كالبدي و زيست محيطي در سطح روستاها فراهم نموده است (عنابستانی و همکاران، 1391).

در عصر حاضر می‏توان به جرأت ادعا نمود که گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اقتصاد تجارت جهان است به نحوی که بسیاری از کارگزاران توسعه از گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‏کنند (خیاطی، 1382) و توسعه این صنعت برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی چون نرخ بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند از اهمیت فراوانی برخوردار است (مراد‏نژاد و نظری، 1382). به گونه‏ای که محققان اعلام کرده‏اند گردشگری بخشی از برنامه‏ای است که وابستگی کشورها به نفت را کاهش می‏دهد و در همین رابطه بحث گردشگری روستایی در سال‏های اخیر مورد توجه ویژه‏ای قرار گرفته و یکی از فعالیت‏های مهم و تأثیر‏گذار در توسعه و آبادانی روستاها به‏شمار می‏آید. این نوع گردشگری یکی از مولفه‏های اصلی توسعه روستایی به‏شمار رفته و به وسیله آن مجموعه‏ای از فعالیت‏های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و خدماتی در روستاها و حتی یک منطقه رونق خواهد گرفت و مشکل مهاجرت و بیکاری جوانان وکمبود درآمد در روستاها کاهش یافته و موجب رفاه و رونق روستاها و افزایش آگاهی فرهنگی و اجتماعی در جوامع روستایی خواهد شد (توکلی، 1387).

ذکر این نکته ضروری است که اگر چه گردشگری به عنوان یکی از راه‏های بهبود اقتصاد کشور و رفاه اجتماعی دیده شده است، اما اگر این توسعه با دقت عملی نشود مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. توسعه گردشگری باید همراه با پایداری باشد تا منجر به پایداری محیط‏زیست شده و حفظ آن را تضمین کند. شکل‏دهی موفق و اجرای سیاست توسعه گردشگری باید براساس بسیج نیروی انسانی، پتانسیل‏ها، منابع فیزیکی و دیگر منابع باشد. این منابع سیاست گردشگری را رهبری می‏کنند و اگر کافی نباشند برنامه گردشگری موفق نخواهد بود (تبت، 2007).

جنگل‏ها به عنوان یک منبع اصلی تفریحی و گردشگری و جز جدایی ناپذیر گردشگری همراه با مسکن، امکانات حمل‏و‏نقل و زیرساخت‏های خدماتی هستند. علاوه بر آن، برتری جاذبه‏های طبیعی نقش چشمگیری در مقصد گردشگری بازی می‏کنند (دنگ و همکاران^[6]، 2002؛ کویجپر^[7]، 2003). در این زمینه، اهمیت جنگل‏ها برای تفریح و گردشگری در سراسر جهان به خوبی به رسمیت شناخته شده‏ است ( هولگن و همکاران^[8]، 2000). توسعه گردشگری به صورت چشمگیری به حسن نیت جامعه میزبان بستگی دارد و حمایت آن در توسعه و عملکرد موفقیت‏آمیز گردشگری، امری ضروری محسوب می‏شود (جروسکی و گرسای^[9]، 2004).

مطالعات نشان داده است که نگرش ساکنان نسبت به گردشگران یکی از عوامل مؤثر در گردشگری منطقه بوده و نگرش ساکنان نسبت به گردشگری در انتخاب مقصد گردشگران تاثیر می‏گذارد (کرسا^[10]،1998 ). در این رویکرد، موفقیت هر پروژه گردشگری مستلزم شناخت و درک کیفیت حمایت جامعه میزبان می‏باشد ( گرسای و همکاران^[11]، 2002). بنابراین قبل از شروع توسعه منابع گردشگری در یک جامعه، درک نظرات ساکنان برای کسب حمایت آنان، جهت توسعه آینده نقش، حیاتی دارد ( مک‏گی و آندرک^[12]، 2004). از آنجا که دیدگاه ساکنان مناطق گردشگری نسبت به پیامدهای گردشگری و نقش مشارکت آنان در موفقیت برنامه‏های توسعه صنعت گردشگری اهمیت زیادی دارد، پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی نگرش ساکنان روستای زیارت نسبت به گردشگری و تعیین عوامل مؤثر بر آن انجام شده است.

[1] UNDP

[2] World Bank

1 Rinzin et.al

2 Thabet

³ Wilson

1  deng et al

2  kuijper

3  holgen et al

[9] Jurowski & Gursoy

5 Korça,

[11] Gursoy et al

[12] McGehee &Andereck

بررسی نگرش ساکنان منطقه گردشگری روستای زیارت در شهرستان گرگان نسبت به گردشگری و تعیین عوامل مؤثر بر آن