بررسی فقهی حقوقی احکام نکاح فضولی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                               صفحه

مقدمه:………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1-بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………. 4

1-2-سؤالات تحقيق:……………………………………………………………………………………………. 5

1-3-فرضيات تحقيق:…………………………………………………………………………………………… 5

1-4-اهداف تحقيق:……………………………………………………………………………………………… 5

1-5-روش تحقيق:……………………………………………………………………………………………….. 5

فصل دوم: تعاریف اصطلاحات و مباحث عام

2-1- تعريف و مفهوم فضولي…………………………………………………………………………………. 7

2-1-1- فضول در لغت…………………………………………………………………………………………. 7

2-1-2- فضول در اصطلاح حقوقي………………………………………………………………………….. 7

2-2- تعريف لغوي و اصطلاح نكاح…………………………………………………………………………. 8

2-3- ادله فقهي نكاح……………………………………………………………………………………………. 8

2-3-1- قرآن…………………………………………………………………………………………………….. 9

2-3-2- روايات………………………………………………………………………………………………….. 9

2-4- ماهيت حقوقي نكاح……………………………………………………………………………………… 10

2-5- اقسام نكاح بر حسب عوارض احكام………………………………………………………………….. 11

2-6- سن قانوني براي نكاح……………………………………………………………………………………. 13

2-7- علامات بلوغ در فقه اماميه و ساير مذهب اسلامي…………………………………………………… 13

2-8- اقسام نكاح در حقوق ايران……………………………………………………………………………… 14

2-9- فرق نكاح دائم و نكاح منقطع………………………………………………………………………….. 15

2-10- ماهيت نكاح دائم……………………………………………………………………………………….. 18

2-11- محدود شدن آزادي اراده در نكاح………………………………………………………………….. 18

2-12- شرايط نكاح……………………………………………………………………………………………… 19

2-12-1- اختلاف جنس……………………………………………………………………………………….. 19

2-12-2- قصد و رضا (اراده) در عقد نكاح…………………………………………………………………. 20

2-12-2-1- وجود اراده در عقد نكاح………………………………………………………………………. 20

2-12-2-2- موجبات ايراد اراده در عقد نكاح…………………………………………………………….. 21

2-12-3- اظهار اراده……………………………………………………………………………………………. 24

2-12-3-1- نحوه ي اظهار اراده……………………………………………………………………………… 24

2-12-4- تقدم قبول بر ايجاب………………………………………………………………………………… 26

2-12-5- توالي ايجاب و قبول………………………………………………………………………………… 26

2-13- ثبت نكاح………………………………………………………………………………………………… 27

2-14- وكالت در نكاح…………………………………………………………………………………………. 28

2-14-1- وكالت مطلق…………………………………………………………………………………………. 28

2-14-2- تجاوز وكيل از اختيارات خود……………………………………………………………………. 29

2-14-3- شرايط وكيل  ……………………………………………………………………………………….. 30

2-14-4- سكوت باكره………………………………………………………………………………………… 31

2-15- شروط ضمن عقد نكاح………………………………………………………………………………… 31

2-15-1- شروط باطل………………………………………………………………………………………….. 32

2-16- اهليت در نكاح………………………………………………………………………………………….. 33

2-16-1- قابليت صحي براي نكاح…………………………………………………………………………… 33

2-16-2- سن بلوغ در قانون مدني سابق…………………………………………………………………….. 34

2-16-3- معافيت از شرط سن در قانون مدني پيشين………………………………………………………. 35

2-16-4- سن ازدواج و معافيت از شرط سن در قانون حمايت خانواده ……………………………….. 35

2-17- اجازه ي پدر يا جد پدري در نكاح دختر باكره…………………………………………………… 36

2-18-1- ماده ي 1034 پيشين قانون مدني………………………………………………………………….. 36

2-19-2- ماده ي 1043 اصلاحي…………………………………………………………………………….. 37

2-20-3- حدود اجازه ولي…………………………………………………………………………………….. 40

2-20-4- ماده ي 1044 اصلاحي و تبصره آن……………………………………………………………… 41

2-20-5- مقام صالح براي تشخيص………………………………………………………………………….. 42

2-21- نكاح سفيه و مجنون……………………………………………………………………………………. 44

2-21-1- نكاح سفيه:…………………………………………………………………………………………… 44

2-21-2- نكاح مجنون………………………………………………………………………………………….. 45

فصل سوم:اراده قانونگذار و فقه در نکاح فضولی

3-1-رویکرد قانونگذار ايران به نکاح فضولی…………………………………………………………………………..48

3-1-1-1-مصلحت……………………………………………………………………………………………………………. 50

3-1-1-2- ولايت وصي منصوب از طرف پدر يا جدّ پدري نسبت به نكاح صغير و صغيره………………..50

3-1-1-3- ولايت حاكم نسبت به نكاح صغيره و صغيره فاقد ولي…………………………………………………51

3-1-1-4- چگونگي نفوذ نكاح ولي قهري……………………………………………………………………………….52

3-1-1-5- ملاك در تعيين مصلحت مولي عليه………………………………………………………………………….53.

3-1-1-6- قانون اصلاح ماده (1041) قانون مدنی موضوع ماده(24) قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب 1370…………………………………………………………………………………………………………………………………..53

3-1-1-7- ضمانت اجراي حقوقي و كيفري تخلف از شرط بلوغ……………………………………………………54

3-1-1-8- نقد ماده 1041 قانون مدني……………………………………………………………………………………….55

3-2-رویکرد فقه امامیه به نکاح فضولی……………………………………………………………………………………..57

3-2-1-حكم نكاح فضولي صغيرين………………………………………………………………………………………….57

3-2-1-1- صور لزوم نكاح فضولي منعقده………………………………………………………………………………..60

3-2-1-2- موارد اجازه و سوگند در نكاح فضولي صغيرين……………………………………………………….. 62

3-2-1-3- انعقاد فضولی عقد نکاح از سوی ولی………………………………………………………………………68

3-2-2- نكاح فضولي كبيرين……………………………………………………………………………………………….70

3-2-2-1-سرایت حكم مورد نص در نکاح فضولی صغار به نكاح فضولي كبار……………………………..70

3-2-2-2- ثبوت امكان لزوم عقد نسبت به يكي از زوجين………………………………………………………….72

3-2-2-3-ثبوت يا عدم ثبوت احكام ارث در نکاح فضولی…………………………………………………………75

3-2-2-4- احكام مصاهره در نکاح فضولی……………………………………………………………………………..77

3-2-2-5- لزوم عقد نسبت به زوج………………………………………………………………………………………..77

3-2-2-6-لزوم عقد نسبت به زوجه……………………………………………………………………………………….83

3-2-2-7- عمل وکیل به عنوان فضولي در انعقاد عقد نکاح……………………………………………………….84

نتيجه گيري………………………………………………………………………………………………………… ..88

پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………….89

منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………….. ..90