بررسی تحرک ژئوشیمیایی عناصر در طی دگرگونی کف اقیانوس؛ مطالعه موردی مجموعه افیولیت ملانژ بافت ،کرمان
چکیده
افیولیت ملانژ بافت بخشی از افیولیت ملانژهای ایران مرکزی است که در ارتباط با بسته شدن اقیانوس نئوتتیس در کرتاسه جایگزین شدهاند و از سنگهای اولترامافیک سرپانتینه شده،گابرو، دایکهای صفحهای دیابازی، دایکهای دیابازی تاخیری، پلاژیوگرانیت، گدازههای بالشی و روانههای بازالتی و رسوبات پلاژیک تشکیل شده است. محاسبهی تغییرات جرم در طی واکنش آب-سنگ نشان میدهد که در اکثر بخشهای سکانس افیولیتی عناصر اصلی دچار افزودگی و کاهیدگی شدهاند. اما عناصر نادر خاکی کمترین تحرک را نشان می دهند. در این بین عناصری مثل زیرکن بهصورت متحرک رفتار کرده و در بخشهای مختلف کاهیده و یا افزوده شده است. عناصر نادر خاکی سبک تغییرات بیشتری نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین داشتهاند. ایتریم نیز رفتاری مشابه با زیرکن داشته است. عناصر آلومینیوم، تیتانیوم و در هارزبورژیتها عناصر وانادیم و کروم بر اساس محاسبات ایزوکن و نمودارهای افزودگی- کاهیدگی کمترین میزان تحرک را نشان میدهند و این موضوع نشان میدهد که این عناصر در سیستم آب-سنگ به مقدار بسیار زیادی نامتحرکاند. در نهایت ثابت شد که تحرک عناصر مختلف در طی واکنش آب با سنگ به پارامترهایی از قبیل نسبت آب به سنگ، شیمی سیال عامل دگرسانی و ظرفیت کانیهای حاصل از دگرسانی در نگهداری عناصر آزاد شده در طی دگرسانی، بستگی دارد.
کلید واژهها: افیولیت بافت، دگرسانی کف دریا، REE، عناصر کمیاب، محاسبهی تغییرات جرم، نمودار افزودگی-کاهیدگی، ایزوکن، روش مک لین.