بررسی تأثیر فرسودگی شغلی و عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی استان فارس

فهرست مطالب

عنوان                                           صفحه

 

فصل اوّل: مقدمه

1-1 )بیان مسئله تحقیق…………………………. 3

1-2 )اهمیت و ضرورت موضوع ……………………… 5

1-3 )اهداف تحقیق …………………………….. 8

1-4 )سؤال های تحقیق ………………………….. 8

1-5 )تعریف متغیرهای تحقیق……………………… 9

1-5-1) رفتار شهروندی سازمانی…………………… 9

1-5-2)عدالت سازمانی…………………………… 10

1-5-3)فرسودگی شغلی……………………………. 12

 

فصل دوّم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق

مقدمه ………………………………………. 14

2-1) مبانی نظری ……………………………… 15

2-1-1) رفتار شهروندی سازمانی…………………… 15

2-1-1-1) تعاریف رفتار شهروندی سازمانی…………… 15

2-1-1-2) انواع رفتار شهروندی سازمانی……………. 17

2-1-1-3)مدل­های رفتار شهروندی سازمانی……………. 18

2-1-1-4)عوامل تأثيرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی…. 25

2-1-1-5) ویژگی­های رفتار شهروندی سازمانی…………. 26

2-1-1-6) سیاست­های تشویق رفتارهای شهروندی سازمانی…. 27

2-1-1-7) رفتارهای ضد شهروندی سازمانی……………. 28

2-1-1-8) پیامدهای بکارگیری رفتار شهروندی سازمانی در سازمان    28

2-1-1-8-1)بهبود عملکرد سازمانی ………………… 29

عنوان                                           صفحه

2-1-1-8-2) کاهش ترک خدمت………………………. 29

2-1-1-8-3) افزایش اثربخشی سازمانی………………. 30

2-1-1-8-4) تسهیم دانش…………………………. 30

2-1-1-8-5) بهبود کیفیت خدمات…………………… 30

2-1-1-8-6) افزایش سرمایه اجتماعی……………….. 31

2-1-2)عدالت سازمانی…………………………… 31

2-1-2-1) تعریف عدالت سازمانی…………………… 31

2-1-2-2)تاریخچه عدالت سازمانی………………….. 32

2-1-2-3)انواع عدالت سازمانی……………………. 32

2-1-2-3-1)عدالت توزيعي…………………………. 32

2-1-2-3-2) عدالت رويه­اي……………………….. 33

2-1-2-3-3) عدالت مراوده­ای……………………… 36

2-1-2-4) مروری بر اصول عمومی عدالت سازمانی………. 38

2-1-2-5) عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی…… 38

2-1-2-5-1) مدل­های عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی   39

2-1-3)فرسودگی شغلی……………………………. 41

2-1-3-1)تعاریف فرسودگی شغلی……………………. 41

2-1-3-2) تاریخچه فرسودگی شغلی………………….. 42

2-1-3-3)ابعاد فرسودگی شغلی…………………….. 43

2-1-3-3-1)خستگی عاطفی…………………………. 44

2-1-3-3-2) نگرش منفی………………………….. 44

2-1-3-3-3) کاهش عملکرد فردی……………………. 45

2-1-3-4)مراحل فرسودگی شغلی…………………….. 45

2-1-3-5)علل ایجاد فرسودگی شغلی…………………. 46

2-2)پیشینه تحقیق……………………………… 47

2-2-1) تحقیقات داخلی………………………….. 47

2-2-2) تحقیقات خارجی………………………….. 54

عنوان                                           صفحه

2-3) چارچوب نظری……………………………… 58

 2-4) مدل مفهومی …………………………….. 58

2-5) فرضیه­های تحقیق…………………………… 59

2-6) تعریف عملیاتی متغیرها…………………….. 59

2-6-1) رفتار شهروندی سازمانی…………………… 59

2-6-2) عدالت سازمانی………………………….. 60

2-6-3) فرسودگی شغلی…………………………… 60

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

مقدمه……………………………………….. 63

 3-1) روش تحقیق………………………………. 63

 3-2) قلمرو تحقیق ……………………………. 64

 3-3) جامعه آماری÷……………………………. 64

 3-4) نمونه گیری و حجم نمونه…………………… 64

 3-5) ابزار گردآوری داده­ها و رابطه آن با مدل تحقیق.. 65

3-5-1) مقیاس رفتارشهروندی سازمانی………………. 65

3-5-2) مقیاس عدالت سازمانی…………………….. 66

3-5-3) مقیاس فرسودگی شغلی……………………… 67

3-6) روایی و پایایی ابزار تحقیق………………… 67

3-7) روش جمع­آوری اطلاعات……………………….. 68

3-8)روش تجزیه و تحلیل داده­ها…………………… 69

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه……………………………………….. 75

4-1)یافته­های تحقیق……………………………. 75

4-1-1)یافته­های توصیفی…………………………. 75

4-1-2)یافته­های استنباطی……………………….. 77

4-1-2-1) بررسی سؤالات تحقیق…………………….. 77

عنوان                                           صفحه

4-1-2-2) بررسی فرضیه­های تحقیق………………….. 94

4-1-2-2-1)آزمون فرضیه­ها……………………….. 95

فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات

مقدمه……………………………………….. 98

5-1)بحث و نتیجه­گیری…………………………… 98

5-1-1) آیا بین عدالت سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی از نظر کارکنان سازمان جهاد کشاورزی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؟ 98

5-1-2) آیا بین رفتارهای شهروندی سازمانی و فرسودگی شغلی از نظر کارکنان سازمان جهاد کشاورزی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؟ 99

5-1-3) آیا بین فرسودگی شغلی وعدالت سازمانی از نظر کارکنان سازمان جهاد کشاورزی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؟………… 99

5-1-4)آیا از دیدگاه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی، عدالت سازمانی رابطه بین فرسودگی شغلی و رفتار شهروندی را تعدیل می­کند؟…. 99

5-1-5)آیا از دیدگاه کارکنان تفاوت معناداری در زمینه رفتار شهروندی در سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد؟…………………. 100

5-1-6) آیا از دیدگاه کارکنان تفاوت معناداری در عدالت سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد؟……………………….. 101

5-1-7) آیا از دیدگاه کارکنان تفاوت معناداری در زمینه فرسودگی شغلی در سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد؟…………………. 102

5-1-8) بررسی تاثیر ابعاد عدالت سازمانی در ارتقا رفتار شهروندی سازمانی ……………………………………………. 102

5-1-9) بررسی تاثیر ابعاد فرسودگی شغلی در کاهش رفتار شهروندی سازمانی ……………………………………………. 103

5-1-10) بررسی تفاوت معنادار بین ادراک کارکنان از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و بین فرسودگی شغلی کارکنان و رفتار شهروندی سازمانی برحسب جنسیت آن­ها……………………………… 105

5-2) نتیجه­گیری نهایی………………………….. 105

5-3)محدودیت­های تحقیق………………………….. 106

5-3-1)محدودیت­های پژوهشی……………………….. 106

5-3-2)محدودیت­های اجرایی……………………….. 106

5-4)پیشنهادات تحقیق…………………………… 106

عنوان                                           صفحه

5-4-1)پیشنهادات کاربردی……………………….. 106

5-4-2) پیشنهادات پژوهشی……………………….. 109

منابع و ماخذ

منابع فارسی …………………………………. 110

منابع انگلیسی ……………………………….. 115

پیوست ها

پیوست شماره 1: خروجی آزمون رابطة علّی میان ، رفتار شهروندی سازمانی، عدالت سازمانی و فرسودگی شغلی…………………… 118

پیوست شماره2: خروجي آزمون رابطة علي ميان ، رفتار شهروندي سازماني، عدالت سازماني(متغیر مداخله­گر) و فرسودگی شغلی…….. 119

پیوست شماره3:پرسشنامه­های سنجش متغیرها…………… 120

پیوست شماره4:پرسشنامه­های دلفی………………….. 124

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

   عنوان                                                                                                         صفحه

 

جدول 2-1 :رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه محققان…. 16

جدول 2-2: خلاصه­اي از ابعاد عملكرد كاري درون نقش و فرا نقش كاركنان 21

جدول 2-3: عواملی که باعث ارتقای رفتار شهروندی کارکنان می­شوند    26

جدول 2-4: خلاصه تحقیقات داخلی…………………… 53

جدول 2-5 :خلاصه تحقیقات خارجی…………………… 57

جدول3-1: شماره سؤالات مربوط به هر بعد از پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………. 65

جدول3-2: شماره سؤالات مربوط به هر بعد از پرسشنامه عدالت سازمانی 66

جدول3-3: شماره سؤالات مربوط به هر بعد از پرسشنامه فرسودگی شغلی 67

جدول3-4: ضریب آلفای کرونباخ ابزارهای تحقیق………. 68

جدول3-5: ضریب آلفای کرونباخ ابعاد رفتار شهروندی سازمانی   68

جدول3-6: ضریب آلفای کرونباخ ابعاد عدالت سازمانی….. 68

جدول3-7: ضریب آلفای کرونباخ ابعاد فرسودگی شغلی…… 68

جدول 4-1: توزیع فراوانی کارکنان برحسب مدرک تحصیلی به تفکیک جنسیت   75

جدول 4-2: توزیع فراوانی کارکنان برحسب سابقه خدمت به تفکیک جنسیت    76

جدول 4-3: میزان رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس……………………………. 77

جدول 4-4: میزان عدالت سازمانی از دیدگاه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس…………………………………… 78

جدول 4-5: میزان فرسودگی شغلی از دیدگاه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس………………………………………… 79

جدول4-6:ماتریس تصمیم رفتار شهروندی سازمانی………. 80

جدول4-7:ماتریس بی مقیاس رفتار شهروندی سازمانی……. 81

جدول 4-8:نتایج رتبه بندی ابعاد رفتار شهروندی……… 81

جدول 4-9:نتایج رتبه بندی گویه­های رفتار شهروندی سازمانی    82

جدول4-10:ماتریس تصمیم عدالت سازمانی…………….. 83

جدول4-11:ماتریس تصمیم بی مقیاس عدالت سازمانی…….. 83

جدول 4-12: نتایج رتبه بندی ابعاد عدالت سازمانی……. 83

عنوان                                           صفحه

جدول 4-13: نتایج رتبه بندی مؤلفه­های عدالت سازمانی…. 83

جدول 4-14:نتایج رتبه بندی گویه­های عدالت سازمانی…… 84

جدول4-15:ماتریس تصمیم فرسودگی شغلی……………… 85

جدول4-16:ماتریس تصمیم بی مقیاس فرسودگی شغلی……… 85

جدول 4-17: نتایج رتبه بندی ابعاد فرسودگی شغلی…….. 85

جدول 4-18: نتایج رتبه بندی مؤلفه­های فرسودگی شغلی….. 85

 جدول 4-19: نتایج رتبه بندی گویه­های فرسودگی شغلی….. 86

جدول4-20: ماتریس همبستگی ابعاد عدالت سازمانی در معادله رگرسیون 87

جدول4-21: ماتریس همبستگی ابعاد فرسودگی شغلی در معادله رگرسیون 87

جدول4-22:نتایج آزمون نرمال بودن توزیع داده­ها…….. 87

جدول 4- 23:  یافته­های روش گام به گام برای متغیر عدالت سازمانی 88

جدول 4-24:  یافته­های روش گام به گام برای متغیر فرسودگی شغلی   88

جدول 4-25:شاخص­های مرتبط با برازش مدل معادلات ساختاری. 90

جدول 4-26: برآورد ضرايب اثر تأثير مستقيم و غیر مستقیم عدالت سازماني و فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندي سازماني…………… 90

جدول4-27: نتایج آزمونF، رفتار شهروندی سازمانی ، عدالت سازمانی و فرسودگی شغلی از حیث تحصیلات……………………………. 91

جدول4-28: نتایج آزمونF، رفتار شهروندی سازمانی ، عدالت سازمانی و فرسودگی شغلی از حیث جنسیت…………………………….. 93

جدول4-29: نتایج آزمونF، رفتار شهروندی سازمانی ، عدالت سازمانی و فرسودگی شغلی در بخش­های مختلف………………………….. 93

جدول4-30: نتایج آزمونF: رفتار شهروندی سازمانی در بین کارکنان با سابقه کاری متفاوت………………………………….. 94

جدول4-31: نتایج آزمونF: عدالت سازمانی در بین کارکنان با سابقه کاری متفاوت………………………………………. 94

جدول4-32: نتایج آزمونF: فرسودگی شغلی در بین کارکنان با سابقه کاری متفاوت………………………………………. 94

جدول 4-33:آزمون همبستگی متغیر رفتار شهروندی سازمانی و عدالت سازمانی 95…………………………………………….

جدول 4-34:آزمون همبستگی متغیر رفتار شهروندی سازمانی و فرسودگی شغلی 95

جدول 4-35:آزمون همبستگی متغیر فرسودگی شغلی و عدالت سازمانی    96

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                               صفحه

 

شکل2-1: الگوی رفتار شهروندی ارگان………………. 19

شکل 2-2 : پیامدهای بکارگیری رفتار شهروندی سازمانی در سازمان   29

شکل2-3: مدل نیهوف و مورمن……………………… 39

شکل 2-4: مدل رفتار شهروندی ارگان……………….. 40

شکل2-5: مدل مترسون و همکاران…………………… 40

شکل2-6: مدل بی عدالتی مورد انتظار ……………… 41

شکل2-7: فرایند پیدایش فرسودگی شغلی……………… 43

شکل 2-8: مدل آماري جهت ارتقاء سطح رفتار شهروندی سازماني.. 49

شکل2-9: مدل مفهومی تحقیق………………………. 59

شکل4-1: خروجي آزمون رابطة علي ميان ، رفتار شهروندي سازماني، عدالت سازماني و فرسودگی شغلی………………………… 89

شکل4-2: خروجي آزمون رابطة علي ميان ، رفتار شهروندي سازماني، عدالت سازماني(متغیر مداخله­گر) و فرسودگی شغلی………….. 89

فهرست نمودارها

 

عنوان                                           صفحه

نمودار4-1: توزیع فراوانی کارکنان برحسب مدرک تحصیلی به تفکیک جنسیت  76

نمودار 4-2: توزیع فراوانی کارکنان برحسب سابقه خدمت به تفکیک جنسیت  76

نمودار4-3:توزیع رفتار شهروندی سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی  78

نمودار4-4: توزیع عدالت سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی     79

نمودار4-5: توزیع فرسودگی شغلی در سازمان جهاد کشاورزی 80

نمودار4-6:میانگین رفتار شهروندی سازمانی به تفکیک سطح تحصیلات   91

نمودار4-7:میانگین عدالت سازمانی به تفکیک سطح تحصیلات. 92

نمودار4-8:میانگین عدالت سازمانی به تفکیک سطح تحصیلات